افت و خیز برای بازگشت

مریم سمائی

کارشناسان سلامت می‌گویند زمانی که میزان مصرف الکل به حدی برسد که برای فرد هزینه ایجاد کند می‌گوییم او دچار اعتیادشده است؛ این هزینه می‌تواند جسمانی، روانی و اجتماعی باشد. هم‌اکنون تعداد مصرف‌کنندگان الکل در ایران بالا نیست اما حجم مصرف نسبت به جمعیت بالاست؛ در واقع تعداد افراد الکلی کم است اما همان تعداد کم، مصرف بالایی دارند.

ترک الکل با ترک مواد‌مخدر فرق دارد. نمی‌توان از کسی که الکلیک است و به‌صورت مداوم الکل مصرف می‌کند به‌طور ناگهانی الکل را گرفت. قطع یکباره الکل موجب بالا رفتن فشار خون، تشنج، توهم و... می‌شود و حتی خطر مرگ به‌دنبال دارد، به همین دلیل ترک الکل باید تحت نظر پزشک انجام شود تا با جایگزینی داروها نیاز بدن به الکل را از بین ببرند.

در همین زمینه در سال 93 کلینیک ترک اعتیاد به الکل در مرکز مطالعات ترک اعتیاد راه‌اندازی شد تا به کسانی که برای ترک الکل نیاز به کمک دارند خدمات ارائه شود.

علیرضا نوروزی- روانپزشک این کلینیک - به درنگ می‌گوید: افرادی که به کلینیک ترک اعتیاد به الکل مراجعه می‌کنند در مرحله اول مورد ارزیابی جامع و دقیقی قرار می‌گیرند تا از نظر میزان اعتیاد به الکل و شدت اختلال بررسی شوند. پس از آن شدت وابستگی سنجیده می‌شود. اگر شدت وابستگی خفیف یا متوسط باشد درمان به‌صورت سرپایی انجام می‌شود که اساس درمان در این نوع وابستگی‌ها مداخلات روانشناختی، برنامه بازتوانی غیردارویی و متناسب با شرایط فرد، استفاده از دارو است اما اگر شدت وابستگی فرد به الکل شدید باشد او برای بستری  شدن به بیمارستان‌ها ارجاع داده می‌شود. او می‌گوید: از گذشته‌های دور برای درمان افراد الکلی روش بستری را انتخاب می‌کردند اما بعدها با بررسی‌های انجام شده مشخص شد که درمان سرپایی هم ایمن است و هم نتایج قابل‌قبول‌تری دارد. این بررسی‌ها موجب شد که فرد، تنها در مواقعی که شدت اعتیادش بالاست بستری شود و مورد درمان قرار گیرد. نوروزی که از سال 95 روانپزشک کلینیک ترک اعتیاد به الکل است درباره تعداد مراجعان به این مرکز می‌گوید: تعداد افرادی که به کلینیک ما مراجعه می‌کنند اندک است؛ به‌عنوان مثال در طول این دو سال کمتر از 5 خانم به این مرکز مراجعه کرده‌اند. البته این امر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ یا تعداد معتادان به الکل پایین است و یا سواد سلامتی پایینی دارند. با این حال معتقدم معتادان به الکل نسبت به معتادان به مواد‌مخدر همکاری بهتری در درمان دارند. در تمامی اعتیادها فرایند درمان همراه با افت‌و‌خیز است؛ با این حال معتادان به الکل، پیروی از دستورات درمان را بهتر از سایر مراجعه کننده‌ها قبول می‌کنند.

روشی غیراز سقوط آزاد

الکل ماده‌ای است که مصرف آن به بخش‌های زیادی از بدن آسیب می‌رساند. بیماری‌های کبد، پانکراس یا لوزالمعده، مشکلات عروقی، سکته قلبی و مغزی، بیماری‌های گوارشی، سوء‌تغذیه و... ازجمله بیماری‌های فیزیولوژیکی است که فرد مبتلا را درگیر می‌کند. بنابراین نخستین خدمتی که در کلینیک‌ها به این بیماران ارائه می‌شود، بررسی پزشکی و طبی است تا اگر مشکلاتی از این قبیل در بدنشان وجود داشته باشد از پیشرفت آنها جلوگیری شود.

نوروزی درباره روش سم‌زدایی می‌گوید: روش ترک در معتادان به مواد افیونی به‌صورت سقوط آزاد است و خطر جانی کمتری دارد اما در الکل نمی‌توان روش سقوط آزاد را اجرا کرد چرا که با قطع یکباره الکل جان فرد به خطر می‌افتد؛ بنابراین فرد الکلی بدون روش‌های طبی و مراجعه به مراکز ترک‌اعتیاد و استفاده از دارو نمی‌تواند اقدام به ترک کند و باید تمامی فرایندهای درمان تحت نظر پزشک و روانپزشک باشد. این روانپزشک به نقش مهم حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی اشاره می‌کند و می‌گوید: هر قدر که آموزش‌ها بیشتر باشد و امید به تغییر مثبت منتقل شود فرد تصمیمات سازنده‌تری برای درمان می‌گیرد.

مکث
الکلی‌های گمنام 

«الکلی‌های گمنام» انجمنی است که خود مبتلایان به راه انداخته‌اند؛ انجمنی که زنان و مردان عضو آن با بهره‌گیری از تجربه، امید و اتکا به یکدیگر برآنند تا مشکل مشترکشان را حل کنند و دیگر مبتلایان را هم در جهت بهبودی یاری رسانند. تنها لازمه عضویت در این انجمن تمایل به ترک الکل است. هدف اصلی انجمن الکلی‌های گمنام، هوشیاری و کمک به دیگر الکلی‌هاست تا به هوشیاری برسند. این انجمن هرگز در مسائل تخصصی و پزشکی دخالت نمی‌کند و مراکز ترک اعتیاد یا سم‌زدایی ندارد. تنها برنامه انجمن برنامه‌ای معنوی است که پس از دوران نقاهت و سم‌زدایی اجرا می‌شود. روش این گروه استفاده از اصول معنوی و روحانی ساده‌ای است که در تمام مذاهب عمومیت دارد. به عقیده الکلی‌های گمنام قدرتی بالاتر که خداوند است می‌تواند هر مشکلی را که نیرو و علم بشری از حل کردن آن عاجز است حل کند.

هم‌اکنون انجمن الکلی‌های گمنام ایران 10ناحیه خدماتی، 394گروه، قریب به 12هزار عضو بهبود یافته و بیش از 5هزار خدمتگزار دارد که در بیش از 77شهر و 28استان مشغول رساندن پیام بهبودی هستند.