سایه سنگین گرانی بر نمایشگاه کتاب تبریز

سید مرتضی احمدپور| تبریز – خبرنگار:

برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تبریز با توجه به عدم تخصیص بودجه‌های فرهنگی استان و رویداد تبریز ۲۰۱۸، در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، اما این نمایشگاه بالاخره از 29 مهر با حضور 900 ناشر داخلی و 150 ناشر خارجی آغاز به کار کرد. 

نمایشگاهی که به گفته مسئولان فرهنگی استان قرار است تا 4 آبان که آخرین روز برگزاری  این نمایشگاه است، رویکردی متفاوت نسبت به سال‌های گذشته را پشت سر بگذارد. هر چند با گذشت 4 روز از آغاز به کار این نمایشگاه، باز هم سایه سنگین گرانی و مشکلات اقتصادی بر سر این رویداد فرهنگی استان وجود دارد. ناشران امسال انتظار استقبال از نمایشگاه و رونق اقتصادی آن را داشتند، اما این روزها بازدیدکنندگان نشان داده‌اند نه به قصد خرید کتاب که تنها برای وقت‌گذرانی و بازدید و حتی بهره‌مندی از برنامه‌های فرهنگی جانبی نمایشگاه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تبریز حضور دارند. چند ساعتی میان غرفه‌داران و بازدیدکنندگان این نمایشگاه حضور داشتیم و صحبت‌هایشان را شنیدیم. 


کاهش فروش غرفه‌داران

در حالی که بنا به گفته مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سال گذشته بیش از ٨٠٠ هزار نفر از نمایشگاه کتاب تبریز دیدن کرده‌اند و میزان فروش سال گذشته ٦ میلیارد و ٥٠٠ میلیون تومان بوده، اما ظاهرا گرانی کتاب و لوازم جانبی فرهنگی که در نمایشگاه امسال عرضه شده، موجب کاهش فروش غرفه‌داران شده است.

«علیرضا نوع‌پرور» یکی از غرفه‌داران سالن امیرکبیر است که کتاب‌های رمان و داستان می‌فروشد. وی از فروش نرفتن کتاب‌هایش گلایه می‌کند و می‌گوید:‌ تعداد بازدیدکننده واقعا زیاد است، اما خبری از خریدار نیست. اغلب شهروندان کتاب‌ها را ورق می‌زنند و رد می‌شوند، عده کمی هم که از کتابی خوششان بیاید با دیدن قیمت کتاب تاملی می‌کنند و از خرید منصرف می‌شوند. ‌برخی بازدیدکنندگان هم به دنبال اجناس فرهنگی رایگان هستند که به صورت هدیه داده می‌شود.


بازار داغ کتاب‌های کمک‌درسی 

«حامد علیوند» یکی دیگر از غرفه‌داران حاضر در نمایشگاه است که کتاب‌های کمک‌درسی را با تخفیف‌های 25 تا 35 درصدی در سالن سهند عرضه می‌کند. او از بازار فروش کتاب کمک‌درسی در این نمایشگاه اظهار رضایت می‌کند و می‌گوید: ‌با این‌که کتاب‌های کمک‌درسی امسال گران‌تر هم شده‌اند و برخی از این کتب تا 70 هزار تومان قیمت دارند، اما به علت اجبار نسبی که برای خرید این کتاب‌ها از سوی معلمان و مدارس وجود دارد والدین فرصت خرید این کتاب‌ها را در نمایشگاه با تخفیف مناسب از دست نمی‌دهند.
علیوند ادامه می‌دهد: ‌معمولا تا آخرین دقایق مشتری داریم. برخی از کتاب‌های اصلی کمک‌درسی را هم تقریبا تمام کرده‌ایم و به دلیل تقاضای زیاد بازدیدکنندگان از انتشارات درخواست دوباره ارسال کتاب‌ها را داشته‌ایم اما گمان نمی‌کنم بتوانیم باز هم آنها را عرضه کنیم.


بن‌های ناکافی کتاب 

یکی از خریداران کتاب کمک‌درسی هم ‌میزان بن کتابی را که برای دانشجویان در نظر گرفته شده است بسیار کم می‌داند و عنوان می‌کند: با بن کتابی که برای یک دانشجوی دکتری در نظر گرفته شده است، برای خرید یک کتاب 300 هزار تومانی تنها می‌توانیم یکی از کتاب‌هایی را که نیاز داریم تهیه کنیم. برای خرید بقیه کتاب‌ها باید به تخفیف اندکی که کتاب‌فروشان و انتشاراتی‌های نمایشگاه در نظر گرفته‌اند، امیدوار باشیم.
«اسد نائمی» با بیان این‌که غرفه‌داران تخفیف کمی برای کتاب‌های اصلی و پر‌فروش در نظر گرفته‌اند، ادامه می‌دهد:‌ کتاب‌هایی که فروش زیادی ندارند تا 20 درصد هم تخفیف دارند، اما کتاب‌های پرفروش در نهایت 10 درصد تخفیف 
خورده‌اند.


فرصتی برای استفاده از برنامه‌های جانبی فرهنگی 

«محدثه اسدی» که به همراه همسر و فرزند چهار ساله‌اش در این نمایشگاه حضور دارد، به خبرنگار همشهری می‌گوید:‌ خریدی در زمینه کتاب و لوازم فرهنگی نداشته‌ایم. شرایط استفاده از تخفیف بن کتاب هم نداشته‌ایم. اما با توجه به برنامه‌های فرهنگی از جمله ایستگاه نقاشی و نمایشگاه‌های مختلف توانستیم یک روز کامل از این برنامه‌ها استفاده کنیم.
وی از رایگان بودن این برنامه‌ها اظهار رضایت می‌کند و می‌افزاید: ‌در حالی که تماشای یک نمایش معمولی کودک برایمان 50 تا 100هزار تومان آب می‌خورد، اما امروز توانستیم از چند برنامه جذاب فرهنگی استفاده کنیم.


فرصتی کم برای تحول فرهنگی 

به نظر می‌رسد برگزاری نمایشگاه کتاب تبریز در ایستگاه شانزدهم فارغ از سایه سنگین موضوعات اقتصادی بتواند تحولی در زمینه فرهنگی شهر هم ایجاد کند، تحولی هرچند کوتاه و موقتی. اما حضور صدها هزار شهروند در این نمایشگاه می‌تواند بخشی از مشکلات را برای چند روز هم که شده کاهش دهد. دانشجویان و دانش‌آموزانی هم که مجبور به تهیه کتاب‌های کمک‌درسی با قیمت‌های بالا هستند این فرصت را یافته‌اند تا کتاب‌های مورد نیاز را با تخفیف‌های 30 درصدی و حتی بیشتر تهیه کنند که برای برخی از این افراد ضرورت دارد. برگزاری برنامه‌های متنوع فرهنگی هم اگرچه در برخی موارد با کاستی‌هایی در نحوه اجرا مواجه است، اما به نوبه خود حرکتی شایسته تقدیر محسوب 
می‌شود.


سیری در نمایشگاه فرهنگی و ادبی تبریز 

شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تبریز در حالی از 29 مهر ماه کار خود را آغاز کرده که امسال ٩٠٠ ناشر داخلی با ١٥٠ هزار عنوان و یک میلیون و ٥٠٠ نسخه کتاب در بخش داخلی، ١٥٠ ناشر از ٢٠ کشور جهان با ٣٣ هزار عنوان کتاب و ٣٠ ناشر رسانه‌های دیجیتال در این نمایشگاه حضور دارند. در نمایشگاه شانزدهم ٢٥ هزار متر‌ مربع سالن مسقف در اختیار ناشران و برنامه‌های جنبی نمایشگاه کتاب تبریز قرار گرفته است. این نمایشگاه تا 4 آبان ماه میزبان فعالان فرهنگی تبریز است.

برگزاری نمایشگاه امسال با برنامه‌های جانبی متنوع‌تری همراه است، به نحوی که به گفته «محمدعلی محرمی» معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی در این نمایشگاه روزانه برنامه‌های جانبی متنوع برگزار می‌شود و بیش از 30 برنامه جنبی در این نمایشگاه در حال برگزاری است ولی با وجود تلاش مسئولان برای برگزاری هرچه بهتر نمایشگاه و استفاده از عناصر فرهنگی متنوع برای جذب مخاطبان به نظر می‌رسد مسائل اقتصادی تاثیر‌گذارترین مولفه در این زمینه است و شهروندان بسیاری نه برای خرید کتاب، بلکه برای بازدید و وقت‌گذرانی و در بهترین حالت برای استفاده از برنامه‌های فرهنگی در نمایشگاه حضور پیدا کرده‌اند.