مشکل اصلی نظام سلامت کمبود منابع است. وزارت بهداشت مجبور است که نظام ارجاع را اجرا کند؛ در این صورت بسته خدمات مشخصی برای مردم تعریف می‌شود و باید لیست انتظار برای ویزیت متخصصان داشته باشیم. سخنگوی وزارت بهداشت با ارائه چنین چشم‌اندازی از آینده خدمات وزارت بهداشت به ایرنا، درباره مدیریت منابع و صرفه‌جویی در هزینه‌های حوزه سلامت گفت: با توجه به پیری جمعیت و شیوع شدید بیماری‌های غیرواگیر در کل دنیا، هزینه‌های بهداشت و درمان در همه دنیا خیلی افزایش یافته است.
تا دو یا سه دهه گذشته که بیماری‌های عفونی و واگیردار، بیماری‌های اصلی کشور بود، با یک واکسن 5دلاری مثلا 3بیماری دیفتری، سیاه‌سرفه و کزاز را کلا ریشه‌کن کردیم. اگر این سرمایه‌گذاری به 10دلار می‌رسید، تعداد بیشتری از بیماری‌های عفونی و مهم ریشه‌کن می‌شد و از بین می‌رفت.
انجام این کار بسیار ساده است و با تزریق یک واکسن صورت می‌گیرد اما الان وضعیت و سیمای بیماری‌ها تغییر کرده است. نزدیک به نصف افراد بالای 40سال در ایران یا دیابت دارند و یا در معرض ابتلا به دیابت هستند.
چاقی، عدم‌تحرک، غذای نامناسب و سن بالا از جمله عوامل افزایش بیماری‌های غیرواگیر ازجمله دیابت است.
افزایش طول عمر ایرانیان یکی از دستاوردهای نظام سلامت ایران است اما این امر در یک‌جا دستاورد محسوب می‌شود و در جای دیگر موجب بروز اشکال است که یکی از اشکالات آن افزایش هزینه‌هاست. به‌عنوان مثال هزینه‌های درمانی افراد بالای 60سال در 10سال و 15سال آخر عمرشان 4برابر کل هزینه سلامت افراد جامعه است.
جامعه‌ای که امید به زندگی مردمش زیاد می‌شود، هزینه‌هایش بالا می‌رود. وقتی هزینه‌ها بالا می‌رود، نخستین مسئله این است که چقدر از درآمد ملی را ما به‌عنوان حاکمیت و مردم، باید برای سلامت هزینه کنیم، باید در سطح کلان به این پرسش جواب دهیم و در سطح فردی هم باید تصمیم بگیریم که چقدر می‌خواهیم حق بیمه بدهیم.
ایرج حریرچی افزود: الان حق بیمه برای کسانی که مشمول سازمان بیمه سلامت ایران هستند، معادل 7درصد حقوق و برای سازمان بیمه تأمین اجتماعی 9درصد است. معمولا هم این پرداخت مشمول حداقل حقوق قانون کار است؛ یعنی یک خانوار با 90هزار تومان در سازمان تأمین اجتماعی بیمه می‌شود که شامل خانواده‌های یک‌نفره، 2 نفره، 3 نفره و 4نفره است.
باید با پرداخت این 90هزار تومان انتظاراتمان را تنظیم کنیم. نمی‌شود درحالی‌که پول ما (در نظام سلامت) به اندازه یک رنو و پراید می‌رسد، انتظارمان این باشد که ماشین‌مان به اندازه بنز، هواپیما و هلی‌کوپتر با سرعت برود.
وی افزود: یکی از روش‌ها، تنظیم منابع ورودی بر مبنای انتظاراتمان است یا باید اعلام کنیم که حق بیمه‌ای که می‌پردازیم، این میزان است و بر مبنای این پول خدمات نظام سلامت تنظیم شود. راه‌حل دوم این است که بسته خدمات را تعریف کنیم.
نمی‌شود با منابع محدود مثلا بگوییم هر کس در کشور به سرطان مبتلا شد، آخرین و جدیدترین داروی شیمی‌درمانی دنیا را در اختیارش قرار می‌دهیم یا مثلا در حوزه خدمات بستری بگوییم اگر مردم بستری شدند، همه مردم حقشان است که در اتاق دوتخته بخوابند.
اگر بسته‌های خدمت تعریف شود، وزارت بهداشت مجری می‌شود. نظر وزارت بهداشت این است که در کشور ما، حق بیمه و بسته خدمات سلامت به‌درستی تعریف نشده است.
سخنگوی وزارت بهداشت درباره مدیریت منابع گفت: کنترل هزینه مصادیقی دارد. یکی از مصادیق خیلی واضح کنترل هزینه، این است که هزینه‌های غیرضروری کم شود.
یک مصداق آن این است که مردم دوست دارند همان روزی که بیمار هستند، دقیقا همان روز بتوانند به بالاترین سطح پزشکی تخصصی و فوق‌تخصصی مراجعه کنند و اگر این فرد متخصص یا فوق‌تخصص تشخیصی داد، برای مطمئن شدن همان روز یا فردای آن روز به متخصص دومی هم مراجعه کنند.
بیمه هم پول همه این خدمات را بدهد. در این شرایط طبیعی است که اگر از یک فرد بپرسید وقتی بیمار شدید، پیش یک پزشک عمومی، متخصص یا فوق می‌روید، می‌گوید: پیش فوق‌تخصص می‌روم. درحالی‌که کار این فرد را پزشک عمومی هم ممکن است بتواند انجام دهد.
نتیجه این است که دولت باید لیست انتظار و سطح‌بندی ایجاد کند؛ به این معنی که مردم ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنند، پزشک عمومی کار مردم را انجام دهد و اگر تشخیص داد، به پزشک متخصص ارجاع شوند.
وی با تأکید بر اینکه وزارت بهداشت مجبور است که نظام ارجاع را اجرا کند گفت: مردم در شهرهای بزرگ به پزشک متخصص خصوصی مراجعه می‌کنند، اگر وزارت بهداشت بخواهد با این پزشک متخصص قرارداد ببندند و نظام ارجاع را از سطح پزشک متخصص اجرا کنیم باید پول بیشتری بپردازیم، مشکل اصلی خیلی از اقداماتی که مردم انتظار دارند اجرا شود، کمبود منابع است. مشکل دوم میزان همکاری مردم و همکاری جامعه ارائه‌دهندگان خدمات سلامت مثل پزشکان و متخصصان است.
نمی‌گویم در بین جامعه پزشکی برای اجرای نظام ارجاع مقاومت‌هایی وجود دارد، مسئله میزان همکاری است.
الان نظام ارجاع در حاشیه شهرها اجرا می‌شود و به‌تدریج گسترش می‌یابد.
(ایرنا)
