سفر گران قافله اربعین

محمدصادق خسروی‌علیا/ خبرنگار
از روزی که مرز کشور عراق برای عاشقان حسینی باز شده و راه کربلا هموار، دلدادگان هر سال در آستانه اربعین حسینی توشه سفر می‌بندند. کمتر از دوهفته مانده به اربعین 97، اما زمزمه‌ها حاکی است امسال خیلی از کسانی هوای رفتن به سر دارند از قافله کربلا باز خواهند ماند. افزایش مراحل صدور ویزای اربعین و از همه مهم‌تر نوسان ارزی و افزایش هزینه‌های سفر باعث شده دفاتر صدور ویزای اربعین روزهای آرام و خلوت‌تری را نسبت به سال گذشته تجربه کنند. بنابر اعلام ستاد مرکزی اربعین تا لحظه تنظیم این خبر ۸۰۰ هزار زائر اربعین حسینی در سامانه سماح ثبت‌نام و برای ۷۰۰ هزار نفر روادید اربعین صادر شده است. این آمار نسبت به تاریخ مشابه در سال گذشته با کاهش 315هزار نفری روبه‌رو بوده، چراکه 13روز مانده به اربعین سال 96، یک میلیون و 15هزار روادید صادر شده بود. همشهری در گفت‌وگو با برخی مدیران دفاتر صدور روادید اربعین و برخی زوار مشکلات موجود پیش رو را بررسی می‌کند.

مدیر یکی از دفاتر صدور ویزای اربعین که در حوالی میدان ولیعصر پایتخت واقع شده، می‌گوید: «امسال با حمایت دولت، خوشبختانه روادید عراق در این ایام با نرخ دلار 6هزارتومانی صادر می‌شود. با این اقدام نرخ روادید به اندازه قابل توجهی پایین آمده که اگر قرار بود بر مبنای دلار آزاد باشد تقریبا صدور هر روادید اربعین در آن شرایط 650هزار تومان هزینه در بر داشت. اما اکنون زائران اربعین حسینی در کل ۲۳۴ هزار و ۸۷۵ تومان بابت صدور روادید و همچنین بیمه پرداخت می‌کنند.»

 او با اشاره به تغییر نحوه صدور روادید عراق، مشکلات تازه را اینطور ارزیابی می‌کند:« امسال کار از عهده دفاتر صدور روادید اربعین خارج شده است. سال گذشته دفاتر کارگزاری مستقیما با سفارت در تماس بودند اما امسال همه امور با سازمان حج و زیارت است. قاعدتا با این روند که یک مجموعه بخواهد همه امور اجرایی صدور روادید در داخل سفارت عراق را انجام دهد فشار کاری بسیار سنگین می‌شود و سازمان حج و زیارت با مشکل جدی در این زمینه روبه‌رو خواهد شد.»


پیچ سخت در مسیر صدور روادید
به گفته یکی دیگر از مدیران آژانس مسافرتی، انجام امور اجرایی توسط سازمان حج و زیارت، طولانی‌شدن پروسه صدور روادید را در پی داشته است. «سال‌های گذشته 5دفتر اصلی صدور روادید عراق، با سفارت در ارتباط بودند. باقی دفاتر تحت لوای این دفاتر کارگزاران خود را معرفی می‌کردند. با این تمهیدات تعداد قابل توجهی کارگزار به‌صورت شبانه‌روزی با سفارت عراق در ارتباط بودند، تا آنجایی که در اوج ترافیک یعنی در روزهای پایانی که زوار مقابل دفاتر صف می‌کشیدند در نهایت ظرف 24ساعت روادید آنها صادر می‌شد. درحالی‌که روزها هنوز روال به‌صورت عادی پیش می‌رود و دفاتر خلوت است، ویزای زائران 4روزه صادر می‌شود. با روند کنونی در روزهای آتی که با استقبال جمعیت بزرگی از زوار روبه‌رو خواهیم شد، مشکلات بسیاری در زمینه صدور روادید عراق پیش خواهد آمد. پیش‌بینی می‌شود خیلی از زوار نتوانند روادید را قبل از پیاده‌روی بزرگ اربعین اخذ کنند.»

 او ادامه می‌دهد:«به‌رغم میل و اشتیاقی که مردم برای پیوستن به قافله اربعین دارند اما متأسفانه استقبال‌ها نسبت به سال گذشته کمتر است. سال گذشته در مجموع حدود 2میلیون و 500هزار نفر در ایام اربعین به کربلا سفر کردند. سال‌های پیش درست در این تاریخ آمار روادید‌های صادر شده میلیونی می‌شد اما امسال حدود 700هزار ویزا تا به حال صادر شده است.»‌

 به اعتقاد مدیران دفاتر صدور روادید اربعین، عامل مهمی که امسال آمار زائران را کاهش داده، بحث هزینه‌هاست. «با کاهش هزینه صدور روادید تنها بخش کوچکی ازهزینه‌های سفر اربعین تقلیل می‌یابد. سال گذشته یک زائر به جز مبلغی که باید برای صدور روادید پرداخت می‌کرد، رفت و برگشت او به کشور عراق حدود 400هزار تومان هزینه در برداشت. اما امسال دست‌کم یک میلیون و 500هزار تومان علاوه بر هزینه روادید، سفر اربعین خرج دارد. این برآورد هزینه‌ای، مربوط به سفر زمینی است و این مبالغ صرفا برآوردهایی است از هزینه کرایه اتوبوس و ماشین و شامل هزینه‌های احتمالی خورد و خوراک و اسکان نمی‌شود. این به شرطی است که زوار به جز برای ایاب و ذهاب یک دلار هم در عراق خرج نکنند.»


سفر غیرممکن هوایی
یکی از زائران نیز می‌گوید:« امسال هزار دینار عراق برابر با 13هزار تومان است. پارسال هر هزار دینار برابر با 4هزار تومان بود. زائران در خاک عراق تمام مسیر‌ها را نمی‌توانند پیاده‌روی کنند و باید برای پیمودن برخی مسیرها از اتومبیل کرایه‌ای استفاده کنند. علاوه بر این بحث افزایش کرایه‌ها در ایران هم مطرح است.»

 زائر دیگری در تکمیل صحبت‌های دیگران در رابطه با گرانی کرایه‌ها می‌گوید:«کرایه تاکسی از کربلا تا فرودگاه، همان 25دلار پارسال است. اما 25دلار برای ما الان 375هزار تومان ناقابل آب می‌خورد درصورتی که سال پیش، 80هزار تومان می‌شد.»

یکی از زائران که چند سال گذشته با پرواز نجف به کاروان اربعین می‌پیوسته از نرخ‌های سنگین پرواز به نجف و البته کمبود بلیت انتقاد دارد و از عدم‌استقبال شرکت‌های هواپیمایی برای پرواز به نجف می‌گوید: «نرخ مصوب کشوری برای پرواز به نجف در ایام اربعین 2میلیون و 200هزار تومان است. اما اغلب شرکت‌های هواپیمایی این مسیر را پرواز نمی‌کنند چون هزینه هندلینگ، سوخت و... آنها در فرودگاه نجف به دلار است و برای آنها به صرفه نیست. با شرایطی که امسال پیش آمده باید از راه زمینی سفر کنیم منتها هزینه‌اش درست به اندازه سفر هوایی پارسال است.


پویش عراقی ها برای کمک مالی به زوار ایرانی
 چندی پیش علیرضا فداکار، رئیس ستاد بازسازی عتبات نجف اشرف نیز با اشاره به هزینه‌های حمل‌ونقل در عراق، گفت: در عراق با توجه به افزایش قیمت ارز، پویش‌های مردمی به‌منظور کمک به زائران ایرانی راه افتاده است، به‌طوری که رانندگان اتوبوس و ون‌های شخصی اعلام آمادگی کرده‌اند تا به‌صورت صلواتی به زائران خدمات‌رسانی کنند اما با توجه به حجم انبوه زائران توصیه می‌شود، زائران ایرانی هزینه حمل‌ونقل خود را محاسبه و دینار کافی به همراه داشته باشند.فداکار با بیان اینکه زائران اربعین در سال گذشته می‌توانستند با پرداخت ۵۰ هزار تومان (پول ایرانی) از مرز مهران به نجف مشرف شوند، گفته است: امسال با توجه به کاهش ارزش ریال در برابر دینار عراق، عراقی‌ها چندان تمایلی به گرفتن ریال ندارند، بنابراین بهتر است زائران پیش از سفر به عتبات، دینار تهیه کنند.


وعده ارز مسافرتی
همچنین قبل از این دبیر ستاد مرکزی اربعین درباره ارز مسافرتی تخصیص یافته به زائران اربعین حسینی اعلام کرد: بانک مرکزی ارز همراه زائران اربعین را به‌صورت دینار پرداخت می‌کند. شهریار حیدری 18 مهر وعده داد:«طبق درخواست ستاد اربعین از بانک مرکزی برای تامین ارز همراه زائران، توافق شده ارز به‌صورت دینار پرداخت شود.وی با اعلام اینکه هنوز مقدار ارز تخصیص یافته به زائران اربعین نهایی نشده است، افزود: البته هنوز سازوکار پرداخت این ارز و میزان آن مشخص نشده است و با توجه به اعزام زائران تا دو روز آینده- یعنی 20مهر‌ماه گذشته- مقدار نهایی ارز تخصیص یافته اعلام خواهد شد.

 این خبر مسکوت ماند تا اینکه دیروز رئیس ستاد مرکزی اربعین اعلام کرد: «تهیه دینار آزاد است و یارانه‌ای برای آن اختصاص پیدا نکرده است.» حسین ذوالفقاری همچنین تأکید کرد: افرادی که قصد حضور در مراسم اربعین را دارند از طریق سامانه سماح اقدام کنند تا روادید جعلی اخذ نکنند. او خاطرنشان کرد: ستاد اربعین و مراکز سازمان حج و زیارت در استان‌ها مستقر هستند و مردم می‌توانند از این طریق سؤال کنند.