تمام تاب تالاب زیر بار زباله

فرشته رضایی| رشت - خبرنگار:


در سیل اخیر، گیلان و مازندران با خسارت‌های فراوانی روبه‌رو شدند. براساس کارشناسی‌ها بیش از 1350 میلیارد تومان خسارت به زیرساخت‌ها و دیگر بخش‌های این دو استان وارد شد. با وجود اطلاع‌رسانی‌ها توسط رسانه‌های دو استان، اما خبر دیگری هم توسط کانال هواشناسی گیلان فورکا منتشر شده بود که متاسفانه در لا‌به‌لای اخبار پیرامون سیل پنهان ماند. 

خبر این بود که پس از سیل، انبوهی از زباله‌های حاشیه رودخانه‌ها به داخل تالاب انزلی سرازیر شده‌اند. در حالی که پس از سیل برخی از زیرساخت‌ها و راه‌ها در حال بازسازی هستند، اما نفس تالاب انزلی به شماره افتاده است.  نبود مدیریت جامع پسماند موجب افزایش زباله‌ها در روستاها و شهرها و گاه دپوی آنها در محدوده رودخانه‌ها شده است. بارندگی‌های اخیر زباله‌های زیادی را وارد تالاب انزلی کرده است؛ تالابی که میزبان انواع آلودگی‌ها و فاضلاب‌های صنعتی و شهری است. بر این اساس تعداد زیادی از فعالان محیط‌زیست از این موضوع گلایه‌ کرده‌اند. از نظر آنان تا مدیریت پسماند در گیلان نتواند به وضعیت زباله‌ها سر و سامان دهد، وضعیتی بهتر از این نخواهیم داشت. 


بی‌توجهی به ضرورت تفکیک زباله

در این رابطه «احسان هادی‌پور» اداره حفاظت محیط‌زیست بندر انزلی به همشهری گفت: متولی زباله‌ها سازمان پسماند استان است. وقتی مدیریتی برای زباله وجود ندارد، طبیعی است که با هر باران و سیل زباله‌های حاشیه 7 رودخانه استان وارد تالاب انزلی شود. ما از هر نهاد و سازمانی هم که شکایت کنیم-کما این‌که از سازمان پسماند شکایت کرده‌ایم- تا زمانی که به مساله تفکیک زباله در استان پرداخته نشود و برای ساماندهی آن چاره‌ای در نظر نگیرند، وضعیت همین است.


بارش‌ها نجات‌دهنده نیستند

بسیاری از کارشناسان معتقدند که مدیریت ناصحیح در حفظ و نگهداری از عرصه‌های طبیعی، همچنین رهاکردن زباله‌ها در طبیعت توسط برخی مردم شرایطی به وجود آورده که بارش‌ها به جای احیای منابع طبیعی در حال خطر، بر مشکلات می‌افزایند و به تعبیری دیگر، برخی بارش‌ها حتی نجات‌دهنده نیستند.   یک فعال محیط‌زیست در انزلی گفت: باید نهادهای محیط‌زیستی و سازمان‌های مرتبط بیش از پیش در حوزه آموزش مردم برای تفکیک زباله تلاش کنند تا نهادینه شود. «لیلا مسروری» افزود: این اولین بار نیست که شاهد هجوم زباله‌ها از داخل رودخانه‌ها به تالاب هستیم. بارها درباره ساماندهی زباله و رها کردن آن در حاشیه رودخانه‌ها یا جنگل‌هاهشدار داده‌ایم. چقدر باید منتظر بمانیم تا مسئولان چاره‌ای اساسی برای بهبود وضعیت بیندیشند.

وی ادامه داد: فاضلاب‌های خانگی و شهری و صنعتی وارد آب رودخانه‌ها و تالاب انزلی می‌شوند، از طرف دیگر وارد اکوسیستم طبیعی هم می‌شوند که محل زندگی و زادآوری صدها پرنده و جاندار دیگر است. شهرداری‌های استان باید چاره‌ای بیندیشند یا دولت اعتبار ویژه‌ای برای کارخانه‌های زباله‌سوز تخصیص بدهد. 


حجم انبوه زباله‌ها در تالاب 

یک فعال محیط‌زیست دیگر نیز به همشهری گفت: متاسفانه زباله‌های حاشیه رودخانه‌ها از طریق سیل وارد تالاب انزلی شده و در نهایت به دریای کاسپین ریخته می‌شوند. برای بهبود وضعیت تالاب انزلی و جمع‌آوری زباله‌ها، اداره حفاظت محیط‌زیست استان یک دستگاه زباله‌روب خریداری کرد که در ایستگاه «قلم گوده» مستقر بود. 
«مجید لاهوری» ادامه داد: نکته‌ای که وجود دارد این است که زباله‌های سطحی تالاب در روزهای بارش شدید و جریان آب زیاد انباشته می‌شوند، بنابراین عملا دستگاه زباله‌روب هیچ کاربردی ندارد، چون فقط در شرایط عادی جوی می‌توان از آن استفاده کرد. 

وی افزود: ما در نظر داشتیم با همکاری گروه‌های محیط‌زیستی و تهیه یک قایق، وارد تالاب شویم و زباله‌ها را جمع‌آوری و تالاب را تمیز کنیم ولی متاسفانه این ایده عملی نشد. حجم زباله‌ها زیاد است و برای انتقال آنها باید چندین کامیون در نظر گرفته شود. در هر حال برای پاکسازی به تجهیزات نیازمندیم. 


اجرای قوانین مدیریت پسماند توسط شهرداری

تالاب انزلی سال‌هاست که از هر طرف تهدید می‌شود. کاهش حقابه، آتش‌سوزی، ورود فاضلاب و زباله به تالاب، انباشت رسوبات و تصرف اراضی پیرامون تالاب از جمله تهدیداتی است که تالاب با آن دست و پنجه نرم می‌کند. مسئول کمیسیون محیط‌زیست انجمن طرفداران توسعه انزلی با تاکید بر اهمیت اجرای اصولی قوانین مدیریت پسماند توسط شهرداری اظهار کرد: وضعیت دفع پسماند با توجه به وجود تالاب نیازمند رسیدگی است. از سوی دیگر فرهنگ‌سازی باید به معنای واقعی اتفاق بیفتد و رویدادهای نمایشی در این زمینه تاثیرگذار نیست. «محمد امین معصومی» گفت: در بعضی موارد به گفته بعضی از پلاژداران و کسبه، زباله‌های پراکنده در ساحل توسط خودشان جمع‌آوری می‌شود، اما کیسه‌های زباله جمع شده با وجود تماس با شهرداری، منتقل نمی‌شوند و زباله‌ها مجددا توسط احشام و حیوانات ولگرد پراکنده می‌شود.   

وی ادامه داد: بر اساس برنامه پنجم توسعه دفع غیر بهداشتی زباله ممنوع است. بر این اساس شهرداری‌های شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت، شهرهای ساحلی و شهرهای حاشیه تالاب‌های داخلی در جهت مدیریت پسماند شهری موظفند تا پایان سال چهارم برنامه پنجم، پسماندهای خود را با روش‌های نوین و فناوری‌های جدید و اولویت روش‌های آلی (ارگانیک) از قبیل ورمی کمپوست بازیافت کنند. 


فرهنگ بازیابی گم شده است

یک فعال محیط‌زیست در انزلی گفت: هر ساله درباره مشکل زباله انتقاداتی وجود دارد و وعده‌هایی هم داده می‌شود؛ این در حالی است که حجم تولید زباله بسیار بالاست. ما بیش از حد از پلاستیک استفاده می‌کنیم. همچنین بسیاری از شهروندان و روستاییان تفکیک زباله از مبدا را رعایت نمی‌کنند.  «لیلا مسروری» ادامه داد: ما فرهنگ بازیابی خود را گم کرده‌ایم. در گذشته‌های دور در روستاها از زباله‌های ‌تر کود درست می‌کردند یا آن را به دام می‌دادند. از تولیدات شهر هم چندان استفاده نمی‌شد و مایحتاج مردم در روستاها تولید می‌شد.  وی بیان کرد: اکنون که فرهنگ غذایی و شیوه زندگی تغییر کرده نباید بگذاریم که زباله‌های روستایی رها شوند. هفته‌ای دوبار می‌توانیم اقدام به جمع‌آوری زباله کنیم. اگر آموزش مداوم در خصوص تفکیک زباله ارائه شود نیز قطعا تاثیرگذار است.