توسعه فرهنگی؛ راهکاری برای حفظ هویت تاریخی شهر

جعفر رحمان‌زاده/مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران

 اصلی‌ترین راه توسعه پایدار و همه‌جانبه کشور، توسعه فرهنگی محسوب می‌شود. به‌عبارت دیگر توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، بدون توسعه فرهنگی امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین وظیفه و رسالت مهم مسئولان و دست‌اندرکاران امر، زمینه‌سازی برای توسعه فرهنگی کشور است و همه مردم و مسئولان باید به نوبه‌ خود در این جهت تمام تلاش خود را به‌کار گیرند. طبق آیه 11سوره رعد (خداوند وضع و حال هیچ قومی را عوض نخواهد کرد مگر آنکه انسان‌ها خودشان وضع و حال خودشان را تغییر دهند) محور توسعه فرهنگی، انسان‌ها هستند که به‌عنوان موتور محرک توسعه پایدار به‌شمار می‌آیند.
تهران امروز، نه‌تنها پایتخت اقتصادی و سیاسی ایران بلکه مهم‌تر از آن، پایتخت فرهنگی، اجتماعی و نماد تنوع فرهنگی محسوب می‌شود. بنابراین با توجه به برنامه‌های شهردار محترم تهران مبنی بر حرکت در مسیر تحقق «شهر زیست‌پذیر و شهروند مشارکت‌پذیر» و همچنین توجه به این نکته مهم که بیش از 70درصد آفرینش‌های هنری، فرهنگی و ادبی کشور در تهران تولید می‌شود، توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی این شهر با هدف بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین برای ارتقای کیفیت زندگی شهری بسیار حائز اهمیت است.
در گذشته بنا به رویکرد مدیران وقت شهرداری تهران، شرکت توسعه فضاهای فرهنگی تمام همت و تلاش خود را مصروف ساخت و توسعه بناهای فرهنگی کرد. این مجموعه در گذشته به‌عنوان یک دستگاه اجرایی تعریف شده بود و در این قالب ایجاد سازه‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی از مهم‌ترین اهداف آن به‌شمار می‌رفت. همین ایده موجب شد که در 25 سال گذشته بیش از 150پروژه به بهره‌برداری برسد، اما در شرایط کنونی معتقدیم به جای سازه‌ها باید با استفاده از تکنولوژی و اپلیکیشن‌های جدید از فضاهای فرهنگی تاسیس‌شده استفاده بهینه‌ای صورت گیرد و شرط اساسی تحقق این امر مهم بهره‌برداری شایسته و مناسب از مراکز فرهنگی است. به همین دلیل نیازمند پایشی درخصوص عملکرد مراکز و بناهای فرهنگی هستیم تا مشخص شود میزان بهره‌وری از این مجموعه‌ها با سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته در تاسیس این مجموعه‌ها، تناسبی دارد یا خیر. به همین دلیل، از این پس قرار است با هماهنگی مدیریت شهری و کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر، انجام اقدامات مطالعاتی توسعه فرهنگی با استفاده از ابزارهای نوین فناوری و مرمت و بازسازی خانه‌های مشاهیر در اولویت کاری شرکت توسعه فضاهای فرهنگی قرار ‌گیرد.
در مسیر توسعه و رونق فرهنگی، ایجاد راسته‌های فرهنگی و تاریخی همچون پهنه رودکی در محدوده خیابان انقلاب، گذر فرهنگی لاله‌زار در منطقه 12، راسته سازونواز در خیابان لارستان، راسته کتابفروش‌ها در محور انقلاب و راسته صنایع‌دستی در خیابان استاد نجات‌اللهی در محور برنامه‌های ما قرار دارد. همچنین قرار است بخش‌های تاریخی و هویت‌دار این محدوده‌ها به‌طور کامل شناسایی و درصورت نیاز مرمت شود. در کنار این مورد، پیش‌بینی‌کرده‌ایم که زیرساخت‌های لازم برای ایجاد قطب گردشگری و حضور گسترده شهروندان در این راسته‌ها ایجاد شود. امیدواریم براساس راهبردهای فرهنگی و اجتماعی شهر تهران و با حرکت در مسیر ارتقا و بازیابی سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی، به مراکز و مجموعه‌های فرهنگی توجه ویژه‌ای صورت بگیرد و شاهد بازیابی هویت شهری تهران به‌عنوان نماد ملی و خاطره مشترک همه مردم باشیم.