بحران کسب و کارها با مدل جدید فیلترینگ
در فرایندی جدید و عجیب، علاوه بر فیلترینگ سایت‌ها، سرور آنهایی که در داخل کشور هستند از شبکه اینترنت خارج می‌شود؛ روندی که صدمه‌های جدی به اعتماد عمومی، اقتصاد کشور، صیانت از داده‌های سایبری و علاقه‌مندی به استفاده از سرورهای داخل کشور وارد می‌کند
اشکان خسروپور/ خبرنگار
فیلترینگ آرام آرام از مد می‌افتد. حکم جدید برای سایت‌ها و استارتاپ‌ها، از کار انداختن سرور است؛ پدیده‌ای که در میان متخصصان سایبری از آن به‌عنوان «حکم اعدام دنیای اینترنت» نام برده می‌شود. از کار انداختن سایت با خارج کردن سرورشان، مجازاتی است که فقط برای سایت‌های فعال‌شده روی سرورهای داخل کشور در حال اجراست. درصورتی که سایت‌های ایرانی با میزبان (سرور) خارجی فقط فیلتر می‌شوند و همچنان برای کاربرانی که از فیلترشکن استفاده کنند، قابل دسترسی هستند. طی روزهای اخیر چند سایت به‌دلیل اعلام نرخ ارز، با بستن کامل دسترسی سرور، از دسترس کاربرانش خارج شدند. کارشناسان سایبری به همشهری گفته‌اند، روال فعلی از میان بردن سایت‌ها با سرورهای ایرانی، بدون اینکه فرصتی برای بررسی اوضاع به دارنده سایت داده شود، به اعتماد عمومی کاربران و فعالان فضای وب خدشه جدی وارد می‌کند.
مجلس، قانون را تصحیح کند
خروج دارایی‌های ملی از کشور یکی از بزرگ‌ترین تبعاتی است که برخوردهای غیرعادی با فعالان سایبری می‌تواند به بار بیاورد؛ برخوردهایی مثل بستن سرورهای سایت‌های متخلف به جای فیلتر کردن آنها جلوی اعتمادسازی بین کاربران و مسئولان را می‌گیرد. امیر ناظمی، عضو هیأت‌عامل سازمان فناوری اطلاعات ایران دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «بدترین پیامد برخوردهای غیرعادی این است که کاربران را تشویق می‌کند هاستینگ سایت‌هایشان را از کشور خارج کنند چون اگر سرور در خارج از ایران قرار داشته باشد، می‌توانند با خیال راحت کار کنند و بزرگ‌ترین مشکلی که برایشان پیش می‌آید، فیلتر شدن است. انتقال هاستینگ به خارج از ایران، به‌معنای خارج کردن دیتا به‌عنوان یکی از دارایی‌های ملی به خارج از مرزهاست. به همین دلیل، مسئولان تصمیم‌گیر بهتر است قبل از اینکه به عملی دست بزنند، تبعات تصمیم‌شان را مدنظر قرار بدهند.»
وی در عین حال، با اشاره به اینکه، قوانین در حوزه روال‌های ناظر بر فضای مجازی باید از نظر قانونی تصحیح شود، می‌گوید: «نگاهی وجود دارد که دولت نمی‌تواند لایحه‌های قضایی به مجلس ارائه کند. به همین دلیل بهتر است نماینده‌ها اصلاح این قانون را در قالب طرح به مجلس ارائه کنند تا روال غلط تصحیح شود.»
قانون علیه کاربران است
کارشناسان می‌گویند، بستن دسترسی سایت‌ها به سرورهای ایرانی نه‌تنها خاصیت بازدارندگی ندارد، بلکه باعث بی‌اعتماد شدن مردم و کاربران به ساختارهای سایبری در داخل کشور می‌شود. پوریا آسترکی، فعال فضای مجازی دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «اگر سرور یک سایت در خارج از ایران باشد، حداکثر برخوردی که با آن می‌شود، فیلترینگ است، اما چون سایت‌های ایرانی از داخل کشور سرویس می‌گیرند، عده‌ای گفته‌اند بهتر است برای محکم‌کاری سرور را از کار بیندازیم؛ بدون اینکه بدانند چه صدمه‌های جدی به اعتماد کاربران وارد می‌کنند.»
آسترکی می‌افزاید: «واضح و روشن نبودن فضای سایبری دغدغه بزرگ فعالان این حوزه است. نوع برخوردها از قبل مشخص نیست و قانون از محتوای آنلاین به‌درستی حمایت نمی‌کند. برعکس، لبه تیز قانون علیه مردم و شرکت‌های خصوصی است و تصمیم‌گیرندگان به‌راحتی می‌توانند داده‌های شما را از بین ببرند، سیستم را از برق بکشند یا کارهای عجیب دیگری انجام بدهند که حکم قضایی هم برایش وجود دارد.»
مکث
نگاه سنتی؛ قاتل کسب‌وکارهای مدرن
برخی کارشناسان این نوع برخورد با سایت‌ها را مصداق برخورد فیزیکی می‌دانند که ناشی از برخورد سنتی با سامانه‌های مدرن است. پوریا آسترکی، فعال حوزه شبکه‌های اجتماعی به همشهری می‌گوید: «این کار دقیقا مثل اعدام یک نفر در شبکه‌های مجازی می‌ماند. سرور راه نفس کشیدن و موجودیت یک سایت است و با فیلتر کردن کاملا فرق دارد.» فردی هم که سرور سایت‌شان از دسترس خارج شده، تعبیر دیگری نیز به‌کار می‌برد. او به همشهری می‌گوید: «سایت، مغازه سنتی نیست که بعد از چند روز پلمب شدن، بتوانید دوباره به سر کارتان برگردید و فعالیت را از سر بگیرید. کسانی که چنین برخوردهایی می‌کنند، معمولا سنتی فکر می‌کنند و نگاه‌شان این است که سایت را یک‌نفر در خانه‌اش راه انداخته و مدیریت می‌کند. درصورتی که بستن همین سایت ساده، دست‌کم چند ده نفر را بیکار می‌کند که برگرداندن‌شان به‌کار بسیار پیچیده است.» به جز اینها، پاک شدن تمام اطلاعات از بستر اینترنت نیز صدمه‌های جبران‌ناپذیری به سایت‌ها می‌زند: «حتی اگر نسخه پشتیبان سایت وجود داشته باشد و بعد از چند روز، دوباره اجازه کار به ما داده شود، باید بخش بزرگی از انرژی‌مان را روی اصلاح مشکلاتی بگذاریم که قبلا آنها را حل کرده بودیم. ما در آلکسا که یک مرکز رتبه‌بندی سایت‌ها در جهان است، رتبه خوبی به‌دست آورده بودیم. حالا که سایت‌مان از دسترس خارج شده، از نظر الکسا و کل اینترنت، وجود خارجی ندارد. پس اگر دوباره دسترسی آن فعال شود، باید همه برنامه‌ها را از اول اجرا کنیم تا بعد از چند ماه، به جایی برسیم که چند روز قبل بوده‌ایم.»
در همینه زمینه :
