بازگشت معتادان به دروازه غار موجب اعتراض اهالی شده است
کلاف سردرگم آسیب‌ها در هرندی
معصومه غلامی| خبرنگار:
منطقه 12
بازگشت معتادان و خرده‌فروشان موادمخدر به محله هرندی باعث نگرانی اهالی این محله قدیمی شده است؛ معضلی که ریشه در گذشته‌های نسبتاً دور دارد و در سال‌های اخیر به نوعی با هویت این بخش از شهر گره خورده است. کارشناسان معتقدند باید همه نهادهای متولی مانند سازمان بهزیستی، شهرداری، وزارت بهداشت، نیروی انتظامی، کمیته امداد، آموزش و پرورش و... با هماهنگی برای رفع آسیب‌های اجتماعی این محله اقدام کنند.
بدون شک راهکارها مقطعی برای جمع‌آوری معتادان و موادفروشان در محله هرندی دیگر پاسخگو نیست و مسئولان باید چاره‌ای بیندیشند. «عباسعلی آزادی احمد‌آبادی» دبیر شورایاری محله هرندی در این‌باره می‌گوید: «مدتی تعدادشان کم شده بود اما یک ماهی می‌شود که دوباره به محله برگشته‌اند و اهالی نگرانند. تا آنجا که خواروبار‌فروشی محل جرئت نمی‌کند اجناسش را برای فروش در معرض دید بگذارد، چون به سرقت می‌رود. به نظرم ابتدا باید فکری به حال موادفروشان کنند چون اگر آنها نباشند شاید معتادان کمتری به محل بیایند.» «مصطفی محمدی» یکی دیگر از اهالی محله هم می‌گوید: «به نظرم بهتر است به جای ساختن بوستان هرندی که الان بودجه لازم برای ساخت آن فراهم نیست، جایگاهی در حومه تهران برای معتادان ساخته می‌شد و این افراد را برای درمان و ترک به آنجا ببرند. در این صورت، اهالی محله خودشان برای ساخت بوستان هرندی کمک می‌کنند.» در پیگیری این موضوع، «مجید صادقی» شهردار ناحیه 4 منطقه 12، دلیل حضور مجدد معتادان را تمرکز نیروی انتظامی برای جمع‌آوری معتادان از محله همجوار هرندی یعنی بازار می‌داند و می‌گوید: «شهرداری مسئولیتی برای جمع‌آوری معتادان ندارد، این کار وظیفه نیروی انتظامی است.»
خلاء قانونی
اما مشکلات و خلاءقانونی جمع آوری و ساماندهی معتادان چیست و چرا طرح های انتظامی در این زمینه به نتیجه قطعی نمی رسد؟
سرهنگ «محمد بخشنده» رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر هم در این‌باره می‌گوید: «جمع‌آوری معتادان کاری است که نیروی انتظامی توانایی آن را دارد و می‌تواند ظرف 48 ساعت نسبت به جمع‌آوری آنها اقدام کند، اما نگهداری و درمان آنها با سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت است که متأسفانه آنها همکاری لازم را ندارند. او با بیان اینکه ما در عملکرد 5 ساله خود 400هزار موادفروش را دستگیر کرده‌ایم و طی مدت کوتاهی موفق به جمع‌آوری 6 هزار معتاد متجاهر شده‌ایم، از عملکرد سازمان‌های مربوطه انتقاد می‌کند و می‌گوید: «اورژانس اجتماعی باید هنگام جمع‌آوری معتادان همگام با نیروی انتظامی قدم بردارد اما متأسفانه در بسیاری از عملیات‌ها با ما همراه نیستند. البته جمع‌آوری یک بخش کار است و بحث‌های درمانی، ترک و اشتغال از دیگر مواردی است که باید زمینه آنها برای معتادان مهیا شود. در غیر‌این صورت فرد معتاد مجدد به چرخه اعتیاد باز می‌گردد.» رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه در برخی موارد قانون برای مقابله با این افراد نقص‌هایی دارد، امیدوار است مسئولان در بخش قانونگذاری، در این رابطه قوانین جدید و جامع‌تری وضع کنند.
اورژانس، کارش رسیدگی به بیماران امدادی است
دکتر «حسین سنجری» سرپرست اداره ارتباطات و هماهنگی رسانه در وزارت بهداشت هم در پاسخ به انتقاد نیروی انتظامی از عملکرد وزارت بهداشت می‌گوید: «اعتیاد یک بیماری اجتماعی و شخصیتی است. این افراد از نظر جسمی بیمار نیستند ولی معتادانی که از نظر جسمی مشکل داشته و نیاز به رسیدگی پزشکی دارند، هر لحظه که نیاز بوده اقدامات درمانی برای درمان آنها توسط پزشکان صورت گرفته است.» او در پاسخ به این سؤال که چرا حضور وزارت بهداشت در جمع‌آوری و درمان معتادان کمرنگ است می‌گوید: «کار اورژانس رسیدگی به بیماران امدادی است و هر زمان هریک از هموطنان ما نیاز داشته باشند، همکاران ما در اورژانس در کمترین زمان ممکن در محل حاضر می‌شوند. گاه اتفاق افتاده معتادی که چندین بار خودزنی کرده و تحت درمان قرار گرفته و بعد از اتمام مراحل درمانی، خانواده از پذیرفتن او امتناع کرده و بهزیستی هم او را نپذیرفته است. ما بعد از درمان نمی‌توانیم بیمار را نگه داریم. این وظیفه بهزیستی است. حلقه‌های اتصال تشکیل شود و اگر ما حاضر به همکاری نبودیم اعلام کنند.»
همه نهادهای مسئول باید پای کار بیایند
«داریوش بیات‌نژاد» مدیرکل بهزیستی استان تهران حرف‌هایی برای گفتن دارد. او هم می‌گوید: «از یک سال گذشته که ساماندهی معتادان به بهزیستی سپرده شده است، از همه توان و ظرفیت خود برای ساماندهی این افراد استفاده کرده‌ایم. ما در کارنامه عملکرد خود در سال 96 ساماندهی 7 هزار و 500 معتاد متجاهر را انجام داده‌ایم.» او می‌افزاید: «البته اعتبارات ما در این بخش کافی نیست. ترکیب تهران به‌عنوان پایتخت که جمعیت با تنوع زیاد و ساختار متفاوت، مانند 50درصد کودک‌کار 60درصد معتاد که به نوعی بیمار تلقی می‌شوند و 40درصد متکدی آسیب‌های مختلفی را در خود جای داده است و هرکدام از آنها در بخش‌های مربوط به خود هزینه‌های متفاوتی دارند. فعالیت اثرگذار در این زمینه اعتبار و نگاه ویژه مسئولان و مؤسسات مردمی را می‌طلبد. البته 2 سال است که دولت اعتبارات بیشتری به این موضوع اختصاص داده است، اما توزیع اعتبارات در کشور متناسب با واقعیت‌ها نیست، چون علاوه بر نگهداری و ترک باید زمینه برای حضور مجدد افراد معتاد به خانواده و جامعه و همچنین اشتغال‌شان فراهم شود. به همین دلایل باید نهادهایی مانند آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، وزارت کار، کمیته امداد، نیروی انتظامی و... در کنار بهزیستی حضور داشته باشند تا اقدامات انجام شده نتیجه مطلوب داشته باشد.»
ساماندهی معتادان باید هدفمند باشد
سعید شاه‌میر، معاون اجتماعی شهرداری منطقه 12 هم با بیان اینکه سـاماندهی معتادان متجاهر باید هدفمند باشد می‌گوید: «ساماندهی معتادان یک چرخه است که باید دستگاه‌های متولی این کار به آن ورود کنند. به‌رغم اینکه همه دستگاه‌ها بیش از ظرفیت خودشان فعالیت می‌کنند، کمبود جا برای نگهداری این افراد از اصلی‌ترین مشکلات بعد از جمع‌آوری معتادان است. به همین دلیل و به رغم تلاش همه دستگاه‌های متولی، قادر به نگهداری از همه افراد معتاد نیستیم. البته شهرداری با راه‌اندازی مراکز بهاران امکان پذیرایی از تعداد 100 تا 150 نفر را دارد و جمعاً 2هزار و 500نفر را می‌تواند بپذیرد. حتی اگر در صورت داشتن شرایط لازم قادر به افزایش ظرفیت بهاران باشیم، باز هم مشکل زیرساختی داریم.» شاه‌میر همچنین می‌افزاید: «نکته مهم دیگر در چرخه جمع‌آوری و نگهداری معتادان متجاهر، مرحله بعد از ترک آنهاست، یعنی مرحله پذیرش خانواده و جامعه که اگر مشکلی در این مرحله باشد مجدد آنها به چرخه اعتیاد باز می‌گردند.» او با اشاره به گشت‌های فوریتی شهرداری می‌گوید: «این گشت‌ها با همه توان خود به‌رغم اینکه جمع‌آوری معتادان از وظایف‌شان نیست در کنار نیروی انتظامی حضور داشته و دارند. البته حضور معتادان در هرندی نسبت به گذشته خیلی کمتر شده و امیدواریم با ورود سایر دستگاه‌ها و بیشتر شدن امکانات بتوانیم شرایط را برای جمع‌آوری، نگهداری و در نهایت پذیرش آنها در خانواده و جامعه مهیا کنیم.»
