4گام شفافیت در شهر

پریسا امیرقاسم خانی | خبر‌نگار:

شفاف‌سازی‌ شهرداری تهران به دوران شهردار پیشین محمدعلی نجفی می‌رسد. همین فروردین‌ماه سال‌جاری بود که زمزمه‌هایی از رونمایی سامانه شفاف‌سازی‌ شهرداری تهران در مجامع خبری مطرح شد و برای شروع از قراردادهای بالای یک‌میلیارد تومان پرده برداشتند و کار به ارائه اطلاعات طرح ترافیک خبرنگاران هم رسید. در حقیقت ماجرا که شفاف‌سازی‌ در شهرداری تهران گام اول مبارزه با فساد اقتصادی است، شکی نیست.

در روزگاری که اختلاس و رانت واژه‌های آشنای ما شده، امیدوار‌کننده است که سامانه‌ای در شهرداری تهران با آدرس shafaf.tehran.ir طراحی شده باشد که به سمت و سوی شهر شیشه‌ای گام بردارد. سال‌ها این شهر اداره می‌شد، بی‌آنکه کسی بداند چه اتفاقی در آن می‌گذرد. سال‌ها میلیاردها تومان هزینه در بخش‌های مختلف شهر صورت می‌گرفت، بی‌آنکه شهروندان از آن خبری داشته باشند. اما بعد از استقرار شورای پنجم که یکی از مهم‌ترین شعارهای آن، «شهر شیشه‌ای» بود، ناگهان پرده از بسیاری از مسائل شهر برداشته شد. قراردادهای بالای یک‌میلیارد تومان در سامانه شفافیت رونمایی شد. فهرست خبرنگارانی که مجوز طرح ورود به محدوده طرح ترافیک را گرفتند در این سامانه به نمایش درآمد و بودجه سال97 با تمام جزئیات در آنجا بارگذاری شد و این روزها هم اطلاعات کامل مدیران شهری در این سامانه بارگذاری شده‌است. هر شهروند تهرانی می‌تواند با مراجعه به این پایگاه، مسئولان شهری و مدارک تحصیلی و تمامی اطلاعات لازم در مورد آنها را بیابد و بداند.

  گام اول: نخستین قدم در شفافیت اداره شهر به ارائه قراردادهای کلانشهری می‌پردازد که بیش از 600قرارداد بالای یک‌میلیارد تومان از تاریخ 5شهریور سال96 تا امروز است. این اطلاعات مربوط به قراردادهای منعقده بوده و قراردادهای در جریان انعقاد را شامل نمی‌شود. در این گام شهروندان می‌توانند موضوع، نام پیمانکار، نام‌کارفرما، مبلغ نهایی، تاریخ انقضا، نام امضا‌کننده قرارداد، تاریخ انعقاد، مبلغ نقد، مدت، روش انتخاب، شناسه ملی، کد اقتصادی، شرح خدمات و مالیات بر ارزش افزوده را مشاهده کنند. البته تعداد پیمانکارها در این قراردادها متعدد هستند. هزینه‌ها نیز مرتبط با پروژه‌های خدمات شهری، نگهداشت، ساخت وسازهای عمرانی، خرید دستگاه و تجهیزات مرتبط با پروژه‌های شهری شامل آسفالت، خرید تجهیزات مترو، اتوبوس و... است.

  گام دوم: در این مرحله اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاران از شهرداری تهران اعلام شده که شامل تعداد 2240خبرنگار با مشخصات کامل نام، نام خانوادگی و نام پدر است. اما متأسفانه در این سامانه هیچ‌گونه نامی از رسانه‌های خبرنگاران وجود ندارد. هرچند قرار بود که این سامانه نام خبرنگاران و رسانه‌ای که در آن فعال هستند را اعلام کند. بعد از اعلام فهرست خبرنگاران، مشخص شد که چند نفر با سوءاستفاده از جایگاه‌های خود نام برخی افراد را به‌عنوان خبرنگار در این فهرست قرار داده‌اند که پس از دخالت شهرداری، اسامی آنها حذف و طرح ترافیک از آنان پس گرفته شد.

  گام سوم: لایحه پیشنهادی بودجه و بودجه مصوب سال97 در 2بخش مصارف و منابع ازجمله نوع اعتبار، تفکیک بخش، تفکیک ماموریت، تفکیک حوزه، تفکیک قسمت و واحد اجرایی در این سامانه منتشر شد. با انتشار بودجه شهرداری مشخص شد که بخشی از بودجه شهرداری، برای فعالیت‌هایی اختصاص دارد که اساسا در حوزه وظایف کار شهرداری نیست. قرار است در بودجه سال آینده آنها اصلاح شود.

  گام چهارم: اطلاعات مدیران ارشد شهرداری تهران شامل 568 نفر از مدیران ستادی و مناطق، 180نفر مدیران عامل، قائم‌مقام و معاونین و 159نفر اعضای هیأت‌مدیره در سامانه شفافیت اعلام شده‌است. اطلاعاتی مانند نام و نام‌خانوادگی، سوابق خدمت، سمت قبلی، رشته تحصیلی، مدرک، تاریخ انتصاب، سمت فعلی، محل خدمت، سوابق خدمت شهرداری، پست سازمانی، وضعیت استخدام، سال سابقه، سال سابقه در شهرداری، محل تحصیل، مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی، گرایش، محل فعالیت قبلی و... به نمایش درآمده‌است. با انتشار این فهرست مشخص شده که بسیاری از مدیران پیشین شهرداری با وجود بازنشسته بودن همچنان در مناصب مهمی مشغول به‌کار هستند.

سامانه نیاز به اطلاعات تفصیلی دارد

امیرحسین پورجوهری، عضو هیأت‌مدیره گروه دیدبان تهران

راه‌اندازی سامانه شفاف‌سازی‌ شهرداری تهران برای نقطه شروع اقدام ارزشمندی است، ولی اگر در همین سطح باقی بماند به اقدامی عوام‌گرایانه و در نهایت پوپولیستی و تبلیغاتی تبدیل می‌شود. در یک سامانه شفاف‌سازی‌ فقط آمار و ارقام و تعداد و عنوان یا اسامی خبرنگاران کافی نیستند، این موارد هرچند نقطه شروع است، ولی پایان نیست. اگر بخواهیم جدی‌تر به سامانه شفاف‌سازی‌ نگاه کنیم باید از آنها بگذریم و به سرعت وارد گام‌های بعدی بشویم. به علاوه در همین مواردی هم که در سامانه وجود دارد برخی از فیلدها واضح نیستند یا خالی هستند. مواردی هم که ارائه‌شده به درستی مشخص نمی‌کند که بسته‌ها درست ارائه شدند یا خیر. به علاوه نمی‌توانیم قضاوتی هم انجام بدهیم. چون اطلاعات کامل و تفصیلی نیستند. وقتی می‌توانیم خوب قضاوت کنیم که متر و سنجه‌های مناسب داشته باشیم. صرف ارائه چند جدول اکسل شفاف‌سازی‌ نیست. این جداول نیاز به اطلاعات تفصیلی دارند.