هراس از باران پاییزی

سیدعلیرضا شریفی|  اهواز- خبرنگار:

خوزستان از آبان سال 92 درگیر پدیده جدید آلودگی محیط زیستی شد؛ پدیده‌ای که با باران‌های پاییزی جان می‌گرفت و نمی‌گذاشت خوزستانی‌ها نفس بکشند. تا سال 95 که علت این حادثه مشخص شد، سالانه حدود 20 هزار خوزستانی که اغلب آنها ساکن اهواز بودند، به دلیل قرار گرفتن در معرض باران‌های آلوده اسیدی دچار حمله تنفسی می‌شدند. 

بنا بر گفته رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی اهواز، در پی بارش باران‌های آلوده در اهواز در سال‌های 92، 93 و 94 بین 50 تا 60 هزار نفر دچار حمله تنفسی شدند. 
دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، به عنوان متولی حفظ و ارتقای سلامت بخش قابل توجهی از شهروندان خوزستان، علت تنگی نفس رخ داده پس از نخستین باران‌های پاییزه را واقعه «آسم پس از طوفان» گزارش کرد که ناشی از افزایش غلظت گرده‌های گیاهی در هوا، شکسته و ریز شدن آنها بر اثر مواجهه با قطرات باران و تنگی نفس به علت حساسیت مجاری تنفسی به این نوع آلرژن است. 

در مردادماه ٩٥ کارگروه سلامت خوزستان، به پیشنهاد این دانشگاه، مصوبه‌ای به تصویب رساند که براساس آن شهرداری‌ها موظف شدند درختان کنوکارپوسی را که امکان گلدهی دارند، با دریافت دستورالعمل علمی از دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران به گونه‌ای هرس کنند که امکان گلدهی از آنها در فصل پاییز - که مقارن با نخستین بارش‌هاست - گرفته شود تا به این ترتیب توان آزادسازی حجم بالای گرده‌های این گیاه که به فراوانی در شهر دیده می‌شود، خنثی شود. 


عامل آلودگی باران‌های پاییزی

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز به همشهری می‌گوید: ما فرضیه ارائه می‌دهیم و تا زمانی که آزمون‌ها نتیجه ما را تأیید کنند و خلاف آن ثابت نشود، نتیجه قابل اعتماد است و ملاک قرار می‌گیرد. درباره این‌که کنوکارپوس عامل آلوده شدن باران‌های پاییزی است هم شواهد، نتیجه ما را تأیید می‌کند. دکتر «شکرالله سلمان‌زاده» بیان می‌کند: پس از بارش نخستین باران پاییزی در خوزستان با پدیده «آسم آلرژیک» مواجه می‌شدیم. وقتی با آلرژی مواجه می‌شویم، این سوال در ذهن به وجود می‌آید که فرد بیمار با چه عامل آلرژی برخورد کرده است. 

وی می‌افزاید: وقتی هزاران نفر در چند شهر متفاوت با یک پدیده مشخص و در یک مقطع معیّن به مراکز درمانی مراجعه کردند، ما به دنبال کشف عامل مشترک در این شهرها برآمدیم و به این نتیجه رسیدیم که همه آنها به دلیل یک عامل در هوا به این حمله تنفسی دچار شده‌اند. پس از آن ما به دنبال کشف ماده حساسیت‌زا بودیم تا ببینیم این حمله آسم در مواجهه با استنشاق کدام ماده به وجود آمده است. 


پیشگیری و کنترل بیماری‌ها

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز ادامه می‌دهد: در ماجرای بارش باران‌های آلوده در خوزستان، به خصوص اهواز، ما دیدیم که در کمتر از 6 ساعت حدود 5 هزار نفر به مراکز درمانی مراجعه کردند که در اصطلاح پزشکی به آن «طغیان» می‌گوییم. 
سلمان‌زاده با اشاره به این‌که پس از بررسی همه احتمالات و رجوع به تجارب جهانی به پولن‌های گیاهی رسیدیم، می‌گوید: ما در 2 سال گذشته این پدیده را با پیشگیری کنترل کرده‌ایم. 
وی با بیان این‌که همزمان با ما، بارش باران آلوده به پولن‌های گیاهی در کویت و استرالیا موجب مرگ تعدادی از شهروندان آن کشورها شد، می‌افزاید: این در حالی بود که در اهواز، با ارائه راهکارهای پیشگیرانه، آمار مبتلایان به حملات تنفسی کاهش پیدا کرد. البته در آبادان چون دستورالعمل‌های دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز اجرا نشد، تعداد بیماران نسبت به سال 94، 8 برابر افزایش پیدا کرد. 
سلمان‌زاده با بیان این‌که در آخرین جلسه شورای سلامت که به تازگی تشکیل و موضوع هرس کنوکارپوس‌ها در آن مطرح شد، تصریح می‌کند: پس از نامه‌نگاری با شهرداری اهواز مشخص شد که شهرداری در حال هرس کنوکارپوس‌ها در محدوده شهر اهواز است. 


هرس کنوکارپوس‌ها در حال انجام است

معاون دانشگاه علوم پزشکی اهواز می‌گوید: قرار است هفته آینده یک تیم مشترک از سوی شهرداری اهواز و گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور از وضعیت هرس کنوکارپوس‌ها بازدید کنند تا نتایج آن را در شورای سلامت مطرح و بررسی کنیم. 
سلمان‌زاده اضافه می‌کند: موثرترین کار برای پیشگیری از بحران باران آلوده، هرس درختان موثر در پخش آلرژن‌های گیاهی است که امیدواریم این کار قبل از بارش نخستین باران پاییزی انجام شود. 
وی با بیان این‌که آموزش شهروندان مبتلا به آسم و حملات تنفسی هم از کارهایی است که به زودی در اهواز انجام می‌شود، می‌افزاید: برخی از توصیه‌ها مانند خارج نشدن از منزل و تزریق واکسن آنفلوآنزا برای گروه‌های در معرض خطر از جمله کارهایی است که قبل از بارش باران پاییزی در اهواز آن را اطلاع‌رسانی می‌کنیم. 

***
دانشگاه علوم پزشکی اهواز مدعی است که با ارائه راهکارهای لازم برای هرس درختان و آموزش‌های شهروندی توانسته است جمعیت بیماران تنفسی ناشی از باران‌های آلوده را کاهش دهد و شهروندان هم امیدوارند که بتوانند مانند سال‌های نه‌چندان دور زیر باران‌های پاییزی قدم بزنند و به جز ‌تر شدن و بوی باران گرفتن هیچ دغدغه دیگری نداشته باشند.