از روسیه برگرد!

واکنش عمومی به قضاوت علیرضا فغانی در داربی تهران، چندان منفی نبوده است اما زیر ذره‌بین بردن تصمیم‌ها و رفتارهای این داور ‌در زمین مسابقه، حقایق بیشتر و کامل‌تری را در مورد او آشکار می‌کند. بدون تردید علیرضا فغانی، بزرگ‌ترین افتخار داوری ایران در چند دهه گذشته است. او دیدارهای مهمی را در جام جهانی روسیه قضاوت کرده و در تورنمنت‌های بین‌المللی، خودش را به سطح بهترین داوران دنیا رسانده اما حالا دیگر شاید وقت بازگشت «واقعی» او از روسیه به تهران باشد. فغانی باید بپذیرد که جام جهانی نیز دیگر تمام‌شده و لیگ برتر به جای اطوارهای یک داور بزرگ، به یک داور «خوب» و مسئولیت‌شناس نیاز دارد. حقیقت آن است که عملکرد علیرضا فغانی در ششمین داربی زندگی‌اش، حتی از بازیکنان دو تیم نیز خسته‌کننده‌تر بود. او از همان ابتدای بازی اصرار داشت که پس از هر برخورد کوچکی، دستور توقف بازی را صادر کند. خطاهای پرشماری که او مدام در جریان بازی اعلام کرد، این پیام را به بازیکنان دو تیم رساند که هر وقت خودشان را روی زمین بیندازند، یک هدیه از سوی داور خواهند گرفت.

انتظارها از علیرضا فغانی به نسبت پیشرفت جهانی این داور، از همیشه بیشتر شده اما میان قضاوت‌های بین‌المللی و داوری‌های داخلی او تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد. فغانی در داربی بیشتر از آنکه به‌دنبال قضاوت بدون نقص باشد، ترجیح می‌داد بازی را به سبک و سیاق خودش مدیریت کند. او بارها بازی را از جریان انداخت و اجازه نداد چرخش توپ در جریان بازی کمی بیشتر از چند ثانیه طول بکشد. برخلاف انتظار، این داور در برخی صحنه‌های مهم و کلیدی بازی نیز چندان نزدیک به صحنه نبود. وقتی طارق همام با یک خطای خشن، حسین ماهینی را تا پایان فصل به خانه فرستاد، فغانی به جای تذکر دادن به ستاره عراقی استقلال، با نیمکت پرسپولیس درگیر شد و مربی بدنساز این تیم را از کنار زمین اخراج کرد. این داور، ضربه آرنج کمال کامیابی‌نیا را نیز نادیده گرفت و برای نشان دادن نخستین کارت زرد به شجاع خلیل‌زاده، زمان بسیار زیادی صبر کرد. درباره قضاوت فغانی در داربی از اقتدار و «اطمینان» صحبت می‌شود اما نمی‌شود با قاطعیت، تصمیم او در صحنه جنجالی سرنگون‌شدن علی علیپور با حرکت درست پژمان منتظری را درست دانست. علاوه بر این، علیرضا فغانی تکل خشن آرمین سهرابیان در نیمه دوم را نادیده گرفت و حاضر نشد کارت زرد دوم و یا حتی کارت قرمز مستقیم را به این بازیکن نشان بدهد. تلاش فغانی برای «مدیریت» بازی به سبک خودش، آخرین بارقه‌های امید را برای جذاب شدن این مسابقه از بین برد.

علیرضا فغانی در جام جهانی لحظات خوبی خلق کرد اما در نخستین قضاوتش در این تورنمنت به‌دلیل هل دادن تونی کروس، با واکنش منفی رسانه‌های آلمانی روبه‌رو شد. تصور می‌شد فغانی این عادت را اصلاح کند اما آقای داور در داربی 88، در چند نوبت پیراهن بازیکن‌ها را کشید و آنها را هل داد و با چند برخورد بسیار خشن، این بازیکنان را به آرامش در زمین دعوت کرد! اگر رفتار او با علی کریمی، در مقابل یکی از ستاره‌های آرژانتین یا فرانسه رقم خورده بود، احتمالا فغانی ناچار می‌شد خیلی زود بلیت برگشت تهیه کرده و از روسیه به تهران برگردد. فغانی، اشتیاق و انگیزه چندانی برای سوت زدن این مسابقه نداشت و این بی‌میلی را در رسانه‌ها نیز آشکار کرده بود. کمیته داوران اما به جای سپردن این نبرد به یک داور پرانگیزه، باز هم به یک انتخاب کاملا تکراری روی آورد. به‌نظر می‌رسد فغانی در شرایط فعلی خودش را بالاتر از سطح فوتبال ایران می‌داند. او باید در زمین رفتار متفرعنانه‌اش را کنار بگذارد و از بزرگ‌ترین بازی سال، لذت ببرد. در غیراین صورت، قضاوت در کشورهای دیگر، بازنشستگی و یا تدریس، گزینه‌های مناسب‌تری برای این داور خواهند بود.