به نماد اعتماد الکترونیکی می‌توان اعتماد کرد؟

همیشه از سوی مراکز مهم کشور ازجمله بانک‌مرکزی و پلیس فتا وجود نماد اعتماد الکترونیکی یا به قول مشهور e نماد به‌عنوان یک عنصر و تکیه اطمینان برای کاربران فضای مجازی مطرح شده است. تجربه سایت سکه ثامن و کلاهبرداری آن اما ابهام‌های زیادی را برای کاربران ایجاد کرده است. این سایت تنها چند روز پیش از تعطیل شدن و اعلام ورشکستگی دارای نماد اعتماد الکترونیکی بود اما در فاصله کوتاهی قبل از افشای ماجرا این نماد از سایت حذف شد. این ماجرا سؤال‌های بسیاری را برای کاربران ایجاد کرد که بسیاری اطمینان خود را روی دیدن این لوگو در صفحه چنین سایتی قرار داده بودند. بانک مرکزی هم اخیرا در اطلاعیه‌ای درباره نکات امنیتی پرداخت‌های الکترونیکی اعلام کرده که کاربران خریدهای خود را از فروشگاه‌های مطمئن انجام دهند و از وجود نماد اعتماد الکترونیک در سایت‌ها مطمئن شوند. اما چطور می‌توان پس از ماجرای ثامن از سایتی با داشتن eنماد خرید کرد و اطمینان داشت چند روز بعد یا حتی در پروسه خرید این نماد حذف نمی‌شود؟


ماجرای نماد ثامن
مرکز توسعه تجارت الکترونیک که مسئولیت صدورe ‌نماد را برعهده دارد بیانیه و مدارکی را منتشر ساخته و درباره این مجوز توضیحاتی را ارائه داده است. به گفته این مرکز، نماد اعتماد الکترونیکی که به سایت داده شده به استناد مجوز اتحادیه زرگران شهرستان بناب آذربایجان شرقی بوده، این در حالی است که آدرس دفتر سایت ثامن در تهران بوده است.

مرکز توسعه تجارت الکترونیک شماره این مجوز را 0455446570اعلام کرده و تاریخ صدور و انقضای آن را به‌ترتیب 13مردادماه 1395و 13آذرماه 1400عنوان کرده است. در این بیانیه آمده است: پس از استعلام اطلاعات هویتی، صلاحیت فردی، تکمیل فرایند ارزیابی و تأیید آن در تاریخ ۷تیرماه سال ۹۶ برای فروش طلا و جواهر اعطا شد. لازم به ذکر است که فروش اینترنتی سکه بنا به مصوبه شورای پول و اعتبار غیرمجاز است که تصویر جواز کسب و تعهدنامه محضری تأیید شده وی به پیوست این اطلاعیه ارائه شده است.

وزارت صنعت، معدن و تجارت هم در واکنش به این ماجرا که چرا این سایت نماد اعتماد الکترونیک داشته، اعلام کرده که نماد اعتماد الکترونیکی تنها جهت شناسایی فعالیت مجازی افرادی صادر می‌شود که مجوز فعالیت حقیقی در آن شغل را از نهادهای مسئول دریافت کرده باشند و به همین دلیل اتحادیه طلا و جواهر باید درباره فعالیت این مؤسسه پاسخگو باشد.

مسئله مشخص این است که چطور به‌صورت آشکار سایتی که دفتر  خود را در تهران عنوان کرده برای فریب کاربران از نماد اعتماد الکترونیکی که برای یک واحد صنفی در خیابان باهنر شهرستان بناب صادر شده به راحتی استفاده کرده است.


نمادی که با تحولات آپدیت نشد
به گزارش همشهری، نماد اعتماد الکترونیکی سایت ثامن چند روز پیش از اعلام ورشکستی و متواری شدن متهم لغو شده است.بنابر اعلام مرکز توسعه تجارت الکترونیکی براساس فرایند رسیدگی به تخلفات، نماد اعتماد این کسب و کار به‌دلیل عدم‌پاسخگویی مناسب، عملکرد ناصحیح و ابطال مجوز فعالیت فیزیکی اتحادیه زرگران تعلیق و درخواست لغو درگاه پرداخت بانکی آن انجام شده است. به تازگی هم سخنگوی قوه قضاییه با اعلام خبر تشکیل پرونده برای سایت «سکه ثامن» گفت که معلوم نیست متهم پرونده از کشور خارج شده یا نه اما او در دسترس نیست. در اوایل دهه ۹۰ و با رشد سریع خریدهای اینترنتی نماد اعتماد الکترونیکی متولد شد؛ نمادی که در ابتدای راه به کمک کسب‌وکارهای اینترنتی برای جلب اعتماد عمومی آمد اما به‌نظر می‌رسد به‌روز‌شدن خود را برای چابک بودن در فضای امروز جهان فراموش کرده است.

براساس مصوبه بانک مرکزی سایت و فروشگاه‌های اینترنتی برای دریافت درگاه پرداخت بانکی باید احراز هویت شوند. به همین‌خاطر کسب‌وکارهای آن‌لاین برای دریافت درگاه پرداخت، ملزم به دریافت پیش‌نیازی به نام نماد اعتماد الکترونیکی شدند؛ نمادی که از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران ارائه می‌شود. هم‌اکنون اما بسیاری از سایت‌هایی که حتی دارای این نماد نیستند از درگاه‌های پرداخت اجاره‌ای استفاده می‌کنند. نمونه این ماجرا در سایت‌‌های غیرقانونی قمار به خوبی مشاهده شده بود. یکی از مشکلات اصلی نماد اعتماد الکترونیکی که از همان ابتدای کار نیز مطرح شده بود و هنوز هم پاسخ دقیقی برای آن وجود ندارد، وجود پنج ستاره در آن است. به‌عنوان یک کسب‌وکار، هم‌اکنون تنها می‌توانید دو ستاره دریافت کنید. حتی بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین فروشگاه اینترنتی کشور هم در نماد اعتماد خود تنها دو ستاره دارد. روند دریافت این نماد و به روز نشدن آن براساس نیازهای روز استارتاپ‌های کشور مورد اعتراض کسب و کارهای نوپا هم بوده است،  به‌طوری که گروهی حتی عطای این نماد را به لقایش بخشیده‌اند.