4 میلیارد متر مکعب آب کم داریم

هما اخوان | گرگان – خبرنگار:

براساس آمارهای موجود که از طریق رسمی انتشار یافته یا در گزارش‌ها، نامه‌ها و مجامع تصمیم‌گیری و علمی مورد بحث و استناد قرار می‌گیرد، آب مورد نیاز برای مصارف مختلف استان اعم از آشامیدنی و بهداشت، محیط‌زیست، صنعت و خدمات، کشاورزی و پرورش آبزیان را در افق برنامه چشم‌انداز توسعه کشور 1404 اعداد مشخصی است که نیارمند تامین است، اما مشکلات ناشی از تنش‌های آبی، تغییرات اقلیمی و خشکی‌های پی در پی ممکن مشکلاتی در زمینه تامین آن ایجاد کند. «سیدمحسن حسینی» کارشناس آب و منابع آبی، اسناد بالادستی، نیازها، امکانات و کمبود‌ها را در گفت‌و‌گویی با همشهری بررسی می‌کند. 


نیاز‌های آبی گلستان براساس افق 1404 در چه حوزه‌هایی و چطور دیده شده است؟

نخست در بخش آشامیدنی و بهداشت دیده شده؛ جمعیت استان در افق1404 با توجه به جمعیت فعلی و درصد رشد جمعیت ناشی از زاد و ولد و مهاجرت به حدود 2 میلیون نفر خواهد رسید و با توجه به افزایش فصلی جمعیت در استان ناشی از مسافرت گردشگران در فصول بهار و تابستان، سالانه به حدود 200 میلیون متر مکعب آب آشامیدنی سالم و با کیفیت مورد نیاز خواهد بود. 
دوم در بخش صنعت و خدمات که گلستان از نظر رتبه صنعتی بودن در رده‌های آخر استان‌های کشور قرار دارد که در اینجا برای بررسی علل آن مجالی نیست. ولی یکی از نیازهای اولیه برای استقرار صنایع گوناگون اعم از صنایع کوچک یا بزرگ، وابسته یا غیر وابسته به کشاورزی، منفرد یا مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی، وجود آب با کمیت مورد اطمینان و کیفیت مناسب است که برای جبران عقب‌ماندگی صنعتی استان و قرار گرفتن در جایگاه مناسب، میزان آب مورد نیاز حدود 100 میلیون متر مکعب برآورد می‌شود. 
سوم در حوزه محیط‌زیست که گلستان به دلیل انواع اقلیم‌ها و تنوع‌ زیست‌محیطی، نیاز به حداقل 100 میلیون متر مکعب آب برای حفظ محیط‌های طبیعی خود دارد و استفاده بخشی از این محیط‌ها برای گردشگری و جذب ایرانگردان و جهانگردان به این موضوع اهمیت مضاعف می‌بخشد. 

چهارم و بخش قابل توجه آن کشاورزی است که اقتصاد گلستان بر پایه آن استوار است. در گلستان بالغ بر 850 هزار هکتار زمین قابل کشت وجود دارد که در حال حاضر حدود 250 هزار هکتار آن آبیاری شده و حدود 400 هزار هکتار تحت کشت دیم قرار دارد. حدود 200 هزار هکتار نیز در صورت انجام عملیات زهکشی و شست‌وشو قابلیت کشاورزی خواهد یافت که برای آبیاری این 850 هزار هکتار با روش‌های فعلی آبیاری به حدود 6 میلیارد متر مکعب آب نیازمند خواهیم بود. پنجم بخش پرورش آبزیان است که روند توسعه و گسترش آن نیز در گلستان در حال اجرا و پیگیری است. پرورش ماهی و آبزیان به دو صورت شامل مزارع پرورش ماهی و پرورش به صورت توامان در سدهای بزرگ و کوچک صورت می‌گیرد که برآورد می‌شود در افق چشم‌انداز نیاز آبی این بخش به حدود 100 میلیون متر مکعب بالغ می‌شود. 

آیا گلستان می‌تواند این نیاز را تا سال 1404 برآورده کند و در این زمینه با مشکل مواجه نخواهد بود؟

چنانچه بخواهیم در افق سال 1404 از نظر تامین آب در بخش‌های آب آشامیدنی و بهداشت مشکلی برای جمعیت شهری و روستایی استان و نیز جمعیت مسافری و گردشگران در فصل‌های مسافرت وجود نداشته باشد، صنعت و خدمات به میزان پیش‌بینی شده و حتی بیشتر توسعه‌یافته و دارای آب تامین شده مطمئن باشد و کشاورزی در سطح 850 هزار هکتار با مدول آبیاری فعلی آب در دسترس داشته باشد، آب مورد نیاز در استان حدود 6500 میلیون متر مکعب خواهد بود. 

با توجه به شرایط فعلی آیا با کمبود قابل ملاحظه‌ای مواجه می‌شویم و این میزان قابل استحصال یا جبران خواهد بود؟

ظرفیت آب استان حدود 2500 میلیون متر مکعب است. این میزان با توجه به دوره‌های خشکسالی و افزایش دمای استان به نظر می‌رسد که دارای سیر کاهشی است. حداقل کمبود آب استان به حدود 4میلیارد متر مکعب بالغ می‌شود که باید برای تامین آن اندیشه، برنامه‌‎ریزی، فرهنگ‌سازی، تامین اعتبار و عملیات اجرایی سنگینی را پیگیری کرد. تامین این حجم از آب بدون شک نیازمند برنامه‌های بسیار دقیق بر اساس شاخص‌های علمی دقیق و کاربردی است.