چادر، کانکس و خانه‌نو

علی‌اصغر محمدی| خبرنگار:

از کرمانشاه که به طرف سرپل‌ذهاب حرکت می‌کنیم، در جاده تریلرهایی با بار کانکس می‌بینیم که پس از غذا، ضروری‌ترین نیاز مردم مناطق زلزله‌زده است. در میدان ورودی شهرستان سرپل ذهاب بیش از هر چیزی چادرهایی با نشان جمعیت هلال‌احمر جلب توجه می‌کنند که جمعی از زلزله‌زدگان در آنها ساکن هستند. با وجود گذشت 50روز از زلزله 7.3ریشتری در منطقه، تنها اندکی از چادرها به کانکس تغییر پیدا کرده و کانکس‌ها در بین چادرها خودنمایی می‌کنند. وارد خیابان اصلی شهری می‌شویم، برخی از مردم زلزله‌زده پوشه‌ای در دست دارند و به‌دنبال تشکیل پرونده برای خانه و میزان بررسی خسارات وارده به اموال‌شان هستند. اندکی که از میدان اصلی شهر دور می‌شویم، آثار زلزله نمایان‌تر می‌شود، بسیاری از خانه‌ها خسارت دیده‌اند، از 20 تا 100درصد تخریب شده‌اند. بسیاری از خانه‌ها و مغازه‌ها که تخریب آنها بیش از 50درصد است، به امان خدا رها شده‌اند و هر لحظه امکان ریزش دارد و کاری برای ایمن‌سازی آنها نشده‌ است.

برای دسترسی به آب، در چند نقطه شیرهای آب تعبیه شده و ساکنان مجبور هستند برای تهیه آب آشامیدنی و شست‌وشو به آنجاها مراجعه کنند. البته تعدادشان کم و طبیعی است که کفاف مردم را نمی‌دهد. بین چادرها و کانکس‌ها، کانکس‌هایی نیز برای سرویس بهداشتی و حمام جانمایی شده که به گفته اهالی باید برای استفاده در صف بایستند، البته برای رفتن به حمام باید تامل بیشتری کرد و نوبت گرفت. هر چه از مرکز شهر دور می‌شویم، از تعداد کانکس‌ها کم و بر تعداد چادرها افزوده می‌شود، در بین چادرهای هلا‌ل احمر و کانکس‌ها، چند چادر که با نایلون‌های معمولی بنا شده، جلب توجه می‌کند. یکی از اهالی می‌گوید اینها قبلا کارتن‌خواب بوده‌اند، الان هم چادر ندارند و اینطور زندگی می‌کنند.

مشکل مستأجران زلزله‌زده

مشکل ندادن کانکس به مستأجران مناطق زلزله‌زده با وجود گذشت 50روز از وقوع زلزله همچنان ادامه دارد. فردی که خود را «مسلم» معرفی می‌کند، می‌گوید: مستأجر هستم، هنوز به خانواده‌ام کانکس نداده‌اند و از این اداره به آن اداره می‌رویم ولی از کانکس خبری نیست.

او اضافه می‌کند: مسئولان می‌گویند بررسی می‌کنیم اگر خانه شما صددرصد تخریب شده‌ باشد، 5میلیون تومان کمک بلاعوض می‌دهیم. به ما کانکس نمی‌دهند، علتش اینکه ما مستأجریم و شاید بخواهیم برای همیشه در کانکس زندگی کنیم.

پیش‌تر نیز این موضوع مطرح شده بود. مجید جودی، مدیرکل دفتر نوسازی و بهسازی بنیاد مسکن به ایسنا اینگونه پاسخ داده‌بود: اگر به آنها کانکس بدهیم، قطعا در فضاهای عمومی شهر مستقر می‌شوند و سیمای شهر پس از مدتی تبدیل به نوعی حلبی‌آباد می‌شود. اما مالکان کانکس را در محل خانه خود نصب می‌کنند که بعد از اتمام بازسازی منازل، جمع‌آوری می‌شود. اما اگر به مستأجران کانکس بدهیم ممکن است ۱۰سال دیگر هم در کانکس‌ها و در فضاهای عمومی بمانند. بنابراین عدم‌ارائه کانکس به مستأجران یک کار کاملا علمی و منطقی است. به مستأجرانی که خانه‌شان صددرصد تخریب شده 5میلیون تومان کمک بلاعوض پرداخت می‌شود. چالش کانکس بین مردم زلزله‌زده، به‌ویژه مستأجران و مسئولان همچنان ادامه دارد.

سختی تشکیل پرونده

در یکی از خیابان‌های اصلی شهر مردمی را می‌بینیم که با پوشه‌ای در دست از این اداره به آن اداره می‌روند. با 2نفر از مردم پوشه‌به‌دست همکلام می‌شوم، یکی از آنان که خود را محمد عباسی معرفی می‌کند، می‌گوید: در قبال تخریب خانه 300میلیونی‌ام می‌خواهند 5میلیون تومان کمک بلاعوض بدهند، من وام می‌خواهم که خانه‌ام را دوباره بسازم.

شهروند دیگری می‌گوید: ما در خانه‌های مسکن مهر ساکن بودیم، پس از زلزله از خانه خارج شدیم، من با 2دخترم و شوهرم که سرطان دارد، فقط جانمان را برداشتیم و فرار کردیم. نتوانستیم هیچ‌یک از وسایل خانه‌مان را بیرون ببریم، بعد هم که آمدیم همه‌‌چیز غارت شده بود، الان هم دربه‌در به‌دنبال تشکیل پرونده هستم. هیچ درآمدی هم ندارم، درخواست دارم به ما کمک کنند.

کارشناسی‌ها دقیق نیست

یکی از زنانی که در کانون فرهنگی تربیتی شهید باهنر منتظر فرزندش است، می‌گوید: ما در روستای کاه‌سرا در اطراف سرپل‌ذهاب ساکن بودیم، بعداز گذشت 7روز از زلزله به ما چادر دادند. خانه ما کاملا تخریب شده ولی کارشناس برای ما برآورد تعمیرات زده است، 2بار هم اعتراض کردیم ولی رسیدگی نشد. همه وسایل ما داخل خانه از بین رفته ولی کارشناسان توجهی نمی‌کنند. ما از کارشناسان درخواست کردیم تا به ما نامه‌ای بدهند که اگر پس از تعمیرات، خانه‌مان فرو ریخت، ‌عواقب کار بر عهده آنها باشد که قبول نکردند.

دشواری تهیه آذوقه

مدیریت توزیع اقلام خوراکی نیز مانند توزیع چادر و کانکس چندان تعریفی ندارد. نبود مدیریت صحیح در ارائه خدمات به زلزله‌زدگان کاملا مشهود است. برای مثال، در خود شهر سرپل ذهاب، آنهایی که در ابتدای ورودی شهر بوده‌اند از امکانات بهتری برخوردارند. به لحاظ توزیع مواد غذایی نیز این نقیصه به وضوح مشاهده می‌شود.

خانمی حدود60ساله با تشکر از کمک هموطنان می‌گوید: افرادی هستند که چند کیسه برنج و سایر اقلام خوراکی دریافت کردند، ولی افراد سالمند و آنهایی که سرپرست خانوار یا عائله‌مند هستند با مشکلاتی درخصوص تهیه غذا روبه‌رو هستند. فقط یک‌بار مواد غذایی توزیع شده‌است، به ما هم یک کیسه برنج با کمی خشکبار دادند. شوهرم بیکار است و الان ما برای تهیه غذا مشکل داریم، دیگر خبری از کمک‌ها نیست.

تخریب محله فولادی

محله فولادی در گوشه‌ای از شهرستان سرپل‌ذهاب واقع شده که خانه‌های مسکن مهر نیز در آنجا بنا شده که به گفته مردم بیشترین تخریب در همین محله بوده ‌است؛ محله‌ای که چندی پیش میزبان معاون اول رئیس‌جمهور نیز بود. خانه‌های این محله بالای 50درصد آسیب دیده است، مردمانی که در واحدهای مسکن مهر ساکن بوده‌اند همگی با کمترین امکانات در زمین‌های اطراف در چادر یا کانکس ساکن شده‌اند، به سختی روزگار می‌گذرانند و پرامید چشم به آینده دارند.

کمبودها

با وجود تلاش ارتش و سپاه، روند جایگزینی کانکس کند است، چون توزیع اقلام غذایی به خوبی انجام نشده، اکنون مردم به‌ویژه در مناطق دورافتاده با مشکل کمبود مواد غذایی روبه‌رو هستند. کمبود سرویس بهداشتی و حمام تا حدی مرتفع شده ولی هنوز به تعداد کافی نصب نشده، البته کم نیست تعداد کانکس‌های سرویس بهداشتی و حمام که در نوبت نصب هستند. وعده‌های عمل‌نشده مسئولان هم کم نیست، مسئولان در جریان بازدیدها وعده‌هایی داده‌اند که تنها بخش اندکی از آنها عملی شده و مردم چشم‌انتظار عمل‌شدن به وعده‌ها هستند.

نباید اجازه داد تا مردم مناطق زلزله‌زده به چادرنشینی یا کانکس‌نشینی عادت کنند، باید آنها را به نوسازی خانه‌هایشان ترغیب و تشویق کرد، اقدامات انجام‌شده برای آواربرداری و ساخت خانه‌های جدید چندان جدی نیست. بنیه مالی و توان اقتصادی مردم مناطق زلزله‌زده خوب نیست و آنها نیازمند کمک‌های مالی هستند، آنها را فراموش نکنیم.