شهرک‌سازی در منطقه حفاظت‌شده خاییز

ستاره حجتی/خبرنگار

ساخت‌وساز در منطقه حفاظت‌شده خاییز چند سالی است به یکی از مشکلات این منطقه  تبدیل شده است. با وجود این‌که طی چند سال گذشته ساخت شهرک گردشگری با اعتراض و هشدارهای فعالان محیط‌ زیست کشور همراه شده است و اداره کل حفاظت محیط‌ زیست کهگیلویه‌ و ‌بویراحمد این عملیات را متوقف کرده بود، اما خبر می‌رسد ساخت‌وساز یک بار دیگر از سر گرفته شده است. محمد داس‌مه، وکیل دادگستری، که در حوزه حقوق محیط ‌زیست فعالیت‌ می‌کند و از فعالان بنام جنوب کشور است، در این باره توضیح می‌دهد. 

 منطقه خاییز دارای چه حساسیت‌هایی است؟

منطقه حفاظت‌شده خاییز و کوه‌سرخ میان 2 استان کهگیلویه‌ و بویراحمد و خوزستان قرار دارد و مدیریت آن در اختیار کهگیلویه ‌و بویراحمد است. مناطق بکر و غنی‌ای در این منطقه وجود دارد و تنگه تکاب این منطقه هم ارزش تاریخی و محیط‌ زیستی زیادی دارد. روایت‌ها و مستندهایی وجود دارد که این منطقه محل نبرد آریو برزن و خواهرش یوتاب با اسکندر است. در این محدوده در کنار سایر گونه‌های حیات ‌وحش، حضور پلنگ به عنوان مهم‌ترین گربه‌سان ایرانی، کاراکال یکی از گربه‌سان‌های نادر و عقاب مارخوار هم ثبت شده است. 

با وجود این شرایط، چطور مجوز ساخت شهرک گردشگری در این منطقه صادر شده است؟ 

این سوالی است که باید صادرکنندگان این مجوز به آن پاسخ دهند. هیات وزیران مصوبه‌ای در این باره دارند که می‌گوید ایجاد شهرک‌های جدید در مناطق چهارگانه سازمان حفاظت از محیط ‌زیست ممنوع است. در بنری که خود سرمایه‌گذار شهرک در این منطقه نصب کرده، نوشته است: محل ساخت شهرک گردشگری. این در حالی است که با ایجاد این شهرک منطقه ناامن و عرصه مناطق چهارگانه کمتر می‌شود. این منطقه به رودخانه مارون هم مشرف است و بعد از ساخت شهرک، احتمالا فاضلاب آن به مارون روانه می‌شود و آب آشامیدنی شهرهای پایین‌دست را آلوده می‌کند. 

آیا ساخت این شهرک و سکوت محیط ‌زیست مربوط به مسائل اقتصادی است؟ 

بعید به نظر می‌رسد که عواید اقتصادی این شهرک نصیب استان شود. با این همه متاسفانه کمترین اعتراض را در خود کهگیلویه‌ و ‌بویراحمد شاهدیم در حالی که انتظار می‌رود شهرستان دهدشت خط مقدم پیگیری‌ها باشد. انجمن‌های محیط ‌زیستی یاسوج هم توان بسیار خوبی دارند، اما به این موضوع وارد نشده‌اند. 
چند سال قبل هم اعتراض‌ به ساخت این شهرک مربوط به خوزستان بود و در نتیجه آن، مدیر کل پیشین محیط‌ زیست کهگیلویه‌ و ‌بویراحمد بلافاصله کار را متوقف کرد و در گفت‌و‌گو با رسانه ملی دلایل توقف طرح را شرح داد. در حال حاضر اما این عملیات دوباره شروع شده است و هیچ‌ نهادی هم جلو آن را نمی‌گیرد. به هر حال باید توجه داشت مسئولیت اصلی این منطقه حفاظت‌شده با کهگیلویه‌ و ‌بویراحمد است و حتی رئیس پاسگاه محیط‌‌بانی منطقه هم از سوی مدیر کل حفاظت محیط ‌زیست این استان انتخاب می‌شود. 

راهکار دولت برای بهبود وضع مدیریت در برخی پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده، مدیریت شورایی با حضور نمایندگانی از همه استان‌های مشترک‌المنافع در این عرصه‌هاست. به نظر شما ایجاد چنین شورایی در مورد خاییز می‌تواند راهگشا باشد؟ 

این اتفاق می‌تواند بسیار موثر باشد. این منطقه تا منطقه شکارممنوع بدیل در خوزستان یک مرز رودخانه‌ای دارد که همان مارون است و اتفاقا محیط‌بانان خوزستان هم به آن رفت ‌و ‌آمد دارند. بنابراین مدیریت شورایی می‌تواند بسیار موثر باشد و توان‌افزایی فوق‌العاده‌ای هم داشته باشد. بومی‌های هر 2 منطقه می‌توانند دخیل باشند و منطقه را با کمک
2 جامعه محلی اداره کنند.