پیوند هنر و عشق
در بحث واقعه عاشورا هنرمندان زیادی ورود پیدا کرده اند؛ از کسانی که در این راه مویی سپید کردهاند تا هنرمندان جوانی که از آنها بهعنوان پدیده یاد میشود. اشتراک همه آنها در این است که عشق و اعتقاد و باوری خاص در پشت همه آنها دیده میشود.
مجسمه عصر عاشورا
چند سال قبل بود که «مجسمه عصر عاشورا» آخرین اثر هنری استاد سیاوش سلیمی که جزو آثار فاخر او محسوب میشود، به میدان امام حسین(ع) حال و هوای دیگری بخشید. این اثر که حاصل ۱۸ماه تلاش شبانهروزی سلیمی است، با الهام از تابلوی عصر عاشورای استاد فرشچیان ساخته شده است. او درباره رازهای خلق این اثر ماندگار میگوید: «از سال۷۳ که به ایران آمدم آثار بسیاری ساختهام که هر کدام جایگاه خود را دارند اما هیچکدام قابل مقایسه با عصرعاشورا نیستند البته من سالها پیش تحتتأثیر اثر استاد فرشچیان قرار گرفته بودم و پیش از اینکه اثر را برای شهرداری بسازم، برای دل خودم ماکتش را ساختم. من با عشق کار کردم و قراردادی بین من و خدایم بوده است. سعی کردم وظیفهام را به خوبی انجام بدهم و تمام توانم را برای خلق اثر بهکار گرفتم». استاد سلیمی بخشی از کار را با هزینههای شخصی تأمین کرده است؛ «ماکت این طرح را برای خودم ساختم. بعد در ابعاد مینیاتوری از جنس برنز تهیه کردم که مدیران شهرداری پس از آشنا شدن با من خواستند این طرح را در ابعاد بزرگتر بسازم. این اثر ۴۰متر بالاتر از سطح زمین است و مجسمه ۴بانو، ۵کودک، اسب، خیمه، 2درخت و کبوترها از بخشهای این مجموعه است و این درختان ۳هزار برگ دارند. این کار را از سال ۹۱ آغاز کردهام و حاصل تلاش شبانهروزی و مداوم است. در ساخت این اثر به هیچ عنوان بهدنبال منافع مادی نبودم و حتی پس از عقد قرارداد، با افزایش قیمت کالاها، هزینه ساخت اثر نیز افزایش یافت و حدود ۱۸۰میلیون تومان شخصا هزینه کردم».
معجزه عشق در هنر
محمود فرشچیان - نقاش معاصر و شناخته شده ایرانی - که در نقاشی سنتی ایرانی و دیگر هنرهای سنتی تأثیر درخور توجهی داشته در آستانه 90سالگی است. تابلوهایی همچون ضامن آهو، عصر عاشورا و شام غریبان تنها برخی از آثار حیرتانگیز استاد است. او از قدیمالایام بهدلیل اینکه در خانوادهای مذهبی بزرگ شده به مفاهیم مذهبی علاقهمند است. از 4سالگی که در خانهشان مجالس روضه برگزار میشد بهدنبال کسی که چای در این مجالس تعارف میکرد، میرفت تا قند تعارف کند. او میگوید: «احساس میکنم این مایههای مذهبی از آن زمان در من وجود داشت. بعدها هم به این نتیجه رسیدم که ایمانداشتن و مذهب میتواند در پیشبرد کار هنری تأثیر بسزایی داشته باشد. کمااینکه وقتی زندگی تمام هنرمندان بزرگ دنیا را مطالعه میکنیم، میبینیم یکی از مولفههایی که باعث موفقیت کاری آنها شده، داشتن همین باورهای قلبی دینی بوده و اصلا این مولفه باعث شده است تا آثاری که خلق کردهاند آثاری فارغ از آثار دیگر هنرمندان باشد و رنگ و بوی مخصوصی داشته باشد».
او از احساس موجود در آثارش اینطور صحبت میکند: «من آدم احساسی هستم و حسم را در زمان کار رها میکنم. برای همین است که در بسیاری از نقاشیهایم حالات و اشکالی به تصویر درآمده است. هرکدام از آنها حال خاصی برایم دارند و نمیتوانم از میان آنها یکی را بهعنوان بهترین انتخاب کنم. در حقیقت تفاوتی میان آنها وجود ندارد اما با خودم که صادق میشوم طراحی ضریح سیدالشهدا(ع) حال مرا بسیار دگرگون کرد. البته در زمان طراحی ضریح امام رضا(ع) نیز این حال به من دست داد.»
لشکر فاطمیون، استاد روحالامین
حسن روح الامین، هنرمندی است که او را بیشتر با آثار آیینی و عاشورایی میشناسیم. تابلوهای این هنرمند همان قصهها و مقتلهایی است که از کودکی آنها را شنیدهایم. روح الامین آثارش را با احساس درونیاش مرتبط میداند؛ «هنگام انجام همه کارها روضه مرتبطش را گوش میدهم. بهقول استاد حسین علیزاده بعضی گریهها درونی است که سطح و ضربهاش خیلی بالاتر است. هنگام کشیدن نقاشیها حال و هوای خاصی دارم که بسیار شخصی است و اصلا دلم نمیخواهد کسی دربارهاش بپرسد یا اینکه خودم بخواهم تعریف کنم. امکان ندارد موضوعی تا این حد ارزشمند را برای کار کردن انتخاب کنم اما روی آن ریز نشوم و با ذره ذرهاش خرد نشوم. شما اگر کاری را بدون حس و تصنعی انجام بدهی کاملا پیداست». به گفته خودش سختترین تابلویی که کشیده صحنه شهادت حضرت علی اکبر(ع) بوده است. خیلیها آثار حسن روح الامین را با کارهای استاد محمود فرشچیان، مقایسه میکنند اما خودش به چنین قیاسی قائل نیست؛ «عدهای من را با استاد محمود فرشچیان مقایسه میکنند. این خیلی بیانصافی است چرا که استاد فرشچیان از بچگی در دستگاه امام حسین(ع) بوده و مویش را در این راه سپیده کرده است اما من تازه وارد این مسیر شدهام و این مقایسه درست نیست». روح الامین میگوید که میخواهد چند وقتی از کارهای آیینی فاصله بگیرد: « کشیدن کارهای آیینی واقعا سخت است. من الان یک مزرعه میکشم. یک پرنده نقاشی میکنم. کلی حالم عوض میشود. اما تصور کنید میخواهید صحنه شهادت حضرت علی اکبر را نقاشی کنید. فکر میکنید آسان است؟ واقعا آدم به هم میریزد.»