بازار داغ دستفروشی

سیدعلیرضا شریفی|  اهواز- خبرنگار:

دستفروشی در اهواز چنان رونق گرفته است که هر کالایی بخواهی، در بساط دستفروشان پیدا می‌شود. از باتری‌های 500 تومانی تا لوازم آرایشی و بهداشتی 30 هزار تومانی، عینک‌ها و ساعت‌های 50 هزار تومانی، انواع اتوی مو، سشوار و ماشین ریش‌تراشی و... را می‌توان کف خیابان نادری اهوازی پیدا کرد.پدیده دستفروشی در اهواز مربوط به امروز و دیروز نیست، اما در سال‌های اخیر به دلیل بیکاری در استان مدام به تعداد دستفروشان و بازارهای غیرمجاز افزوده شده است. به همین دلیل شهرداری اهواز در برخی از مناطق ایستگاه‌های پیشگیری از تخلفات شهری را راه‌اندازی کرده است تا مأموران طوسی‌پوش آن با دستفروشان مقابله کنند.
اما رشد ایستگاه‌های پیشگیری از تخلفات شهری هم سبب نشده است که بساط دستفروشی از خیابان‌های اهواز برچیده شود. دستفروشان گرچه با نگاه سرد و بی‌تفاوت برخی از همشهریان روبه‌رو می‌شوند، اما مشتری‌های خاص خود را دارند و می‌توانند کالاهایشان را بفروشند.


دستفروشی به دلیل بیکاری

یکی از دستفروشان خیابان نادری به همشهری می‌گوید: 2 سال است فوق‌دیپلم گرفته‌ام اما نتوانسته‌ام کار پیدا کنم. یک پراید خریدم تا مسافرکشی کنم اما این کار برایم سودی نداشت برای همین به دستفروشی رو آوردم.
«علی» ادامه می‌دهد: سود فروش محصولاتم روزانه 100 هزار تومان است که 15 هزار تومان از آن برای حمل‌ونقل هزینه می‌شود.

وی بیان می‌کند: چند بار مأموران شهرداری با من برخورد کردند و اجناسم را بردند، اما من کار دیگری بلد نیستم و چاره‌ای جز دستفروشی ندارم.
یک دستفروش دیگر می‌گوید: هیچ‌کس دوست ندارد دستفروشی کند. ما در گرما و سرما باید کنار خیابان بنشینیم و اجناس خود را بفروشیم و در این میان باید مراقب باشیم که شهرداری هم با ما برخورد نکند.
«اصغر» می‌گوید: خود ما هم دوست نداریم با دستفروشی شهر را از حالت عادی‌اش خارج کنیم و باعث اذیت شهروندان شویم اما وقتی کار نباشد، آدم چاره دیگری برایش نمی‌ماند.


راه‌حلی برای پایان دستفروشی

یک عضو شورای اسلامی شهر اهواز در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که راه‌حل‌های مختلفی برای بهبود وضعیت اقتصادی و پایان دستفروشی می‌توان اتخاذ کرد، عنوان می‌کند: می‌توان با ایجاد بازارچه‌های محلی و واحدهای فروش سازمان‌یافته، دستفروشان را تحت نظارت مدیریت شهری دربیاوریم تا شهر و شهروندان از وضعیت ناخوشایند فعلی رهایی یابند.

«ناصر موسوی‌نژاد» درباره اقدامات شورا و شهرداری اهواز برای پایان دادن به دستفروشی می‌گوید: در چند سال گذشته اقداماتی برای ساماندهی دستفروشان انجام شده است. از جمله این اقدامات راه‌اندازی غرفه‌ها و واحدهایی برای دستفروشان بود تا آنها کالاهای خود را به ‌صورت سازمان‌یافته عرضه کنند اما متأسفانه بسیاری از این افراد به دلیل فقر و از طرفی به دلیل پرداخت مالیات‌ از فعالیت در آنها امتناع کردند.
وی می‌افزاید: این 2 عامل سبب شده است که دستفروشان کنار خیابان را برای فروش اجناس خود ترجیح دهند. برای نمونه می‌توان از بازارچه فردوس و همچنین بازارچه خیابان زینب نام برد که به دلایل گفته شده خالی از کسبه مانده و نتوانسته‌اند به ساماندهی دستفروشان کمک کنند.


راه‌اندازی بازارچه‌های محلی در ۱۲۴ نقطه شهر

موسوی‌نژاد اظهار می‌کند: از اقدامات دیگری که برای ساماندهی دستفروشان انجام شده است، می‌توان به انتقال آنها از مرکز بازار به حاشیه آن اشاره کرد. برای نمونه می‌توان از انتقال دستفروشان بازار نادری به نزدیکی بیمارستان فاطمه‌ زهرا(س) نام برد که این اقدام هم به دلیل نامناسب بودن مکان جدید و تعداد کم مشتریان و در نتیجه عدم استقبال دستفروشان ناموفق ماند. 

وی می‌افزاید: البته به‌تازگی دراین‌باره شهردار اهواز چند جلسه با مدیرکل مسکن و شهرسازی استان برای واگذاری زمین‌هایی با کاربری بازارچه داشته‌ است. این جلسات تا حدودی با پیشرفت‌ همراه بوده‌اند و درصدد جذب سرمایه‌گذار هستیم تا در ۱۲۴ نقطه از شهر بتوانیم بازارچه‌های محلی درخور شأن مردم اهواز بسازیم و فعالشان کنیم.


دستفروشی به اقتصاد شهر آسیب می‌زند

یک عضو شورای اسلامی شهر اهواز می‌گوید: با افزایش آمار بیکاری و بالا رفتن نرخ تورم در کشور، طبیعی است که پدیده دستفروشی را در گوشه و کنار کشور شاهد باشیم.

«ناصر موسوی‌نژاد» به همشهری می‌گوید: دستفروشی که از آن به‌ عنوان «اقتصاد خاکستری» هم یاد می‌شود، مختص افراد کم‌سواد نیست. 
در کشور ما به علت نبود بازار کار مناسب برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، تعداد قابل‌توجهی از این افراد به دلیل فشارهای اقتصادی و برای تأمین معاش خود یا خانواده‌شان مجبور به رو آوردن به مشاغل ناپایدار مانند دستفروشی می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: افراد جوان نیروی کار عظیمی هستند که انرژی آنها به‌ جای این‌که در کارهای صنعتی و تولیدی به کار گرفته شود، به دلیل نبود بازار کار و اشتغال مناسب، در قالب دستفروشی هدر می‌رود.

این عضو شورای شهر اهواز می‌گوید: پدیده دستفروشی نه‌تنها موجب هدر رفتن نیروی کار می‌شود، بلکه چون دستفروشان به دولت مالیات پرداخت نمی‌کنند و دولت بر فعالیت آنها نظارت ندارد، ناخواسته آسیب‌های اقتصادی عمده‌ای به شهر و کشور وارد می‌کنند.  چنانچه این افراد در کارگاه‌های تولیدی یا کارخانه‌ها مشغول به کار می‌شدند، به دولت مالیات پرداخت می‌کردند و دولت هم می‌توانست این مالیات را صرف تقویت چرخه اقتصادی شهر و کشور کند.