صنایع دستی گلستان در پیچ و خم فروش

فاطمه میرزایی| گرگان - خبرنگار:

در آخرین سفر رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان، «علی‌اصغر مونسان» می‌گوید که تمرکز این روزهای کشور در حوزه صنایع دستی در استان‌های شمالی به ویژه گلستان با تنوع بی‌بدیلی از صنایع، در بسته‌بندی است. 
معاون صنایع دستی گلستان نیز پا را فراتر گذاشته و بیان می‌کند: از آنجایی که دغدغه نخست استان، فروش و بازاریابی است، بسته‌بندی در کنار برنامه‌های دیگر پیش می‌رود.
«مریم حاجی ابراهیمی» ادامه می‌دهد: گلستان طیف بسیار گسترده‌ای از محصولات صنایع دستی دارد و دارای شاخه‌هایی است که گاه برای ما هم شناخته شده نیست. 

وی اظهار می‌کند: بسته‌بندی، بازاریابی، اصلاح کیفی، افزایش کارایی محصولات و البته برندسازی‌های صددرصد لوکس و دارای مخاطب ویژه برای فروش همه از مواردی است که باید در کنار هم استفاده شود. 
حاجی ابراهیمی معتقد است که خوشه‌سازی برای برخی شاخه‌های صنایع دستی از جمله فرش ترکمن و نوغان می‌تواند برای بسیاری از رشته‌های دیگر هم شکل بگیرد، اما به این معنا نیست که اصلاح در سایر رشته‌ها فراموش شود.
وی می‌گوید: ما از آموزش و تلاش برای رشته‌های دیگری که قابلیت خوشه شدن هم ندارند نمی‌توانیم بی‌تفاوت عبور کنیم. فراموش نکنیم که صنایع دستی جزو معدود محصولاتی است که گاه تا صد برابر خودش ارزش افزوده تولید می‌کند. یعنی در برابر صادرات نفت و محصولات نفتی که مدت‌هاست شعار ضرورت عبور از آنها و افزایش درآمد کشور از محل‌های غیر نفتی سر داده می‌شود، صنایع دستی پیشنهاد ایده‌آلی است. 
معاون صنایع دستی گلستان، فروش صنایع دستی در بوم کلبه‌ها، توسعه بازارچه‌ها، حضور حداکثری در بازارها و نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی در سراسر کشور را ضروری می‌داند و می‌گوید: این اقدام‌ها به هنرمندان انگیزه‌های بیشتر برای تولید کیفی‌تر داده و آنها را مدام در معرض پیشنهادهای جدید و الگوهای موفق تغییر قرار می‌دهد. 

اما «محمد صالحی» کارشناس صنایع دستی می‌گوید: مهم‌ترین موضوعی که شرط برنده‌شدن صنایع دستی گلستان محسوب می‌شود، تنوع است، اما عنصر خلاقیت گاه در برخی شاخه‌ها کم و گاه در برخی رشته‌ها چنان زیاد شده که اصل و اصالت را زیر سوال برده است.
وی معتقد است برای فروش موفق صنایع دستی گلستان، دو تقسیم‌بندی ضروری دارد؛ نخست درباره کالاهایی که قرار است به عنوان کالای لوکس باشند و دوم کالاهایی که قرار است کاربرد عادی داشته باشند. البته به این معنا نیست که مثلا بگوییم دست‌بافته‌های گلستان، قالی ترکمن و گلیم و جاجیم باید لوکس باشند، سوزن‌دوزی و حصیر و پلاس غیر لوکس. بلکه در هر مورد باید به ساخت هر دو نوع توجه شود. صالحی بیان می‌کند: مهم این است که بدانیم قرار نیست صنایع دستی به عنوان کالایی صرفا موزه‌ای و برای تزیین در گوشه‌ منازل به فروش برسد. اگرچه تولید کالاهایی که صرفا زینتی هستند نه کاربردی هم بی شک بخشی از این روند است.

این کارشناس می‌گوید: حقیقت این است که دولت در این میان بیش از هر چیز دیگری باید نقش تسهیل‌گری ایفا کند و هنرمندان هم دست به کار شوند. یعنی در یک طیف گسترده، دولت می‌تواند آموزش‌های لازم را ارائه کند، اما این آموزش ها الزاما تضمین‌کننده خلاقیت نیست. دولت می‌تواند روند فروش داخلی و صادرات را آسان کند، موانع را بردارد، اما نمی‌تواند تضمین کند که حتما تولید یک تولیدکننده در بازار موفق شود.
وی ادامه می‌دهد: دولت بستر را فراهم می‌کند، باقی امور باید به دست هنرمندان باشد و پیشتازانه رفتار کنند.