آن روی زشت اروپا

منبع: اشپیگل| ترجمه | حمیدرضا خطیبی:

این روزها  موقعیت در جزیره یونانی لسبوس غیرقابل دوام به ‌نظر می‌رسد. شرایط در اردوگاه‌ پناهندگان وحشتناک است و ساکنان جزیره از اینکه از سوی آتن و اتحادیه اروپا دست‌تنها رها شده‌اند، احساس سرخوردگی می‌کنند.  اگر می‌خواهید به خط مقدم رسوایی اروپا در برخورد با پناهندگان بروید، کافی‌است به سوی تپه پوشیده از درخت زیتون جزیره لسبوس رانندگی کنید تا به دیوارهای سیمانی کمپ موریا برسید. یک نفر با اسپری و خطی درشت روی دیوار کمپ نوشته است: «به زندان خوش آمدید». بوی تعفن ادرار و زباله به استقبال مهمانان می‌آید و زمین، پوشیده از کیسه‌های پلاستیکی‌است. باران می‌بارد و آب کثیف لجن‌آلودی تا قوزک پای پیاده‌ها را فرا گرفته است. مهاجرانی که از اردوگاه بیرون می‌زنند، شنل‌هایی از جنس پلاستیک پوشیده‌اند و بسیاری از آنها دمپایی لاانگشتی به پا دارند؛ آن هم در این آب کثیف جاری روی زمین! درحالی‌که مردها با هل‌دادن و تنه‌زدن راه خود را از میان جمعیت باز می‌کنند، صدای گریه بچه‌ها طنین‌انداز است.

به یکی از شرم‌آورترین مناطق اروپا خوش آمدید. اردوگاه موریا در آغاز برای اسکان 2هزار و 330پناهنده راه‌اندازی شد اما اینک نزدیک به 6هزار و 500نفر را در خود جای داده است. عمر شرکی، از چادری که رو به دیوار بیرونی کمپ بر پا شده است بیرون می‌خزد. او مرد باریک‌اندام  و رنگ‌پریده‌ای‌است که در سوریه، در رشته مهندسی درس می‌خوانده و در یک گروه راک گیتار می‌نواخته است. شرکی همراه با 100مرد دیگر در باغ میوه‌ای که بیرون از محوطه اردوگاه است شب را ‌سر می‌کنند؛ چراکه «کمپ موریا بیش از حد خطرناک شده است». تشک او روی تختی چوبی ‌افتاده که زیر آن، آب باران جمع شده است.

عمر منتظر است که امدادگران برای توزیع غذا از راه برسند؛ کاسه‌ای برنج، همراه با چند کوفته‌قلقلی بدبو. او می‌گوید: «من از یک جنگ گریختم و با جنگ جدیدی روبه‌رو شدم». شرایط در جزیره لسبوس به‌ندرت به بی‌ثباتی امروز بوده است! درحالی‌که زمستان در یونان از راه می‌رسد، حدود 15هزار پناهنده خود را در 5نقطه ناآرام در جزایر یونان واقع در دریای اژه، گرفتار می‌بینند. دقیقا 8هزار و 357نفر از این تعداد در لسبوس هستند و در شرایطی وحشتناک به ‌سر می‌برند؛ در محیطی به‌شدت پرازدحام و به‌وضوح نامناسب به عنوان سرپناه. شمار زیادی از پناهندگان، ناگزیر از ماندن در چادرهایی هستند که درواقع مناسب شرایط تابستانی‌اند و بسیاری از آنان از فقدان امنیت نگران هستند که ناشی از نزدیکی اقامتگاه‌ها به یکدیگر و درگیری‌های مکرر در محوطه اصلی اردوگاه است. چندین نفر از آنها نیز دست به اعتصاب غذا زده‌اند.

ممکن است معاهده پناهندگان اتحادیه اروپا با ترکیه، منجر به کاهش شمار پناهندگانی که به یونان می‌رسند (تا 97درصد) شده باشد اما با این حال، باز هم هستند عده‌ای که هر روز خود را از دریا به نخستین ساحل اروپا می‌رسانند. طی سال ‌جاری، حدود 11هزار نفر با عبور از دریا خود را از ترکیه به جزیره رسانده‌اند که در مقایسه با متوسط روزانه 12هزار و 500نفر در آگوست سال2015 رقم ناچیزی به‌ شمار می‌رود. با این حال، در آن سال، شمار عمده پناهندگان، روانه خاک اروپا می‌شدند و با عبور از بالکان، می‌کوشیدند که خود را به مجارستان، اتریش و در نهایت آلمان برسانند اما اینک مراکز ثبت‌نام از پناهندگان در آن سال، تبدیل به زندان شده‌اند.

بیش از حد طولانی

کسانی که از ترکیه به قصد پناهندگی وارد یونان می‌شوند باید درخواست خود را در 5جزیره ثبت کنند؛ شامل ساموس، لسبوس، کیوس، کوس و لروس. این مقررات از مارس سال2016 به اجرا گذاشته شده اما روند رسیدگی به پرونده‌های پناهندگی، بیش از حد طولانی‌است؛ با این حال، تنها کسانی که درخواست‌شان پذیرفته می‌شود یا کسانی که آسیب‌پذیر تلقی می‌شوند، فرصت و اجازه حرکت به سوی مناطق مرکزی اروپا را می‌یابند. آتن برای یادگیری درس‌های زمستان گذشته، فرصت کافی داشته است؛ زمانی که 5پناهنده در اردوگاه موریا در جزیره لسبوس مردند. این افراد کوشیده بودند خود را در چادرهایشان گرم کنند. اینک وزیر مهاجرت یونان در آخرین لحظه و در آستانه شروع زمستان، با کرایه‌کردن هتل و آوردن 2کشتی برای استقرار حدود 3هزار پناهنده، به فکر رفع مشکل افتاده است؛ در عین حال، در جزیره لسبوس ـ جایی که پناهندگان صبر و شکیبایی بسیاری از خود نشان داده‌اند ـ مخالفت گسترده‌ای با این طرح در حال بروز است. هفته گذشته، شهردار میانه‌رو لسبوس خواهان اعتصاب غذای پناهندگان شد و به ‌گونه‌ای به دولت یونان اعلام جنگ داد. وی آتن را متهم می‌کند که با سوءاستفاده از نیاز به تاسیسات زمستانی، قصد دارد لسبوس را تبدیل به زندانی بزرگ کند.  در این میان، پناهندگانی که در لسبوس گرفتار شده‌اند، دچار ناراحتی‌های عمیق‌تری هستند. منتقدان می‌گویند که ساکنان این جزیره با فداکاری‌شان این پیام را به ترکیه می‌فرستند که باید به تعهدات خود در توافق پناهندگان عمل کند. بروکسل (پایتخت اتحادیه اروپا) این معاهده را به ‌مثابه موفقیت خود می‌داند؛ چراکه منجر به کاهش شدید و مداوم شمار پناهندگانی شده است که به اروپا پا می‌گذارند. اما در واقع، زاغه‌های جدید، یکی پس از دیگری در اطراف اتحادیه اروپا ظاهر می‌شوند. عمر شرکی 24ساله در این ‌باره می‌گوید: «قاچاقچیان می‌گفتند زمان انتظار برای ما یک تا 2هفته خواهد بود». شرکی که از خدمت سربازی در سوریه گریخته است، ابتدا روزانه 13ساعت در یک کارخانه پلاستیک در ترکیه مشغول به کار شد اما رئیسش به‌ندرت دستمزد او را می‌پرداخت. او می‌خواهد به آلمان برود؛ جایی که خواهران و برادرانش زندگی می‌کنند؛ اما اینک 6‌ماه است که در لسبوس گیر افتاده!

در انتظار معجزه

شرکی ویدئوهایی را از درگیری‌های شبانه بین ملیت‌های مختلف در اردوگاه موریا به ما نشان می‌دهد؛ کمپی که وی در آنجا چندان دوام نیاورد. در ویدئوهای او، شما شاهد پرتاب سنگ از روی سقف کانتینرهای محل اقامت پناهندگان هستید. ساکنان اردوگاه هرازگاهی به روی یکدیگر آتش می‌گشایند.

شرکی می‌گوید که اینک در باغ میوه‌ای در جوار اردوگاه بدون برخورداری از برق و آب زندگی می‌کند. او برای استحمام، از شیلنگ آب نزدیک یک معدن استفاده می‌کند و البته در انتظار معجزه نشسته است. اردوگاه موریا توسط دولت فدرال یونان و روزنامه‌نگاران اداره می‌شود و جای تعجبی نیست که با توجه به شرایط داخلی‌اش اجازه ورود به آن داده نمی‌شود اما پوشیدن شنلی از جنس پلاستیک و عبور از گیت‌ها کار دشواری نیست. در داخل، کانتینرهایی دیده می‌شود که در واقع هر کدام از آنها برای اقامت 6نفر در نظر گرفته شده‌است اما اینک 14نفر در هر کدام از آنها زندگی می‌کنند. دستشویی‌ها همیشه اشغال‌ هستند و سطل‌های آشغال، پر از زباله. کسی این سطل‌ها را خالی نمی‌کند؛ درحالی‌که مادران، پوشک نوزادان خود را در نزدیک‌ترین سطل می‌اندازند. به نظر می‌رسد که همه خسته‌اند؛ پناهندگان، یونانی‌های ساکن جزیره و بیشتر از همه اسپیروس گالینوس؛ شهردار لسبوس؛ شهردار 65ساله‌ای با ابروهای پرپشت و صورت چروکیده که در جمع معترضان ابراز داشت: «دیگر بس است. طی 3سال گذشته، ما از طرف یونان و اروپا فشار بی‌امانی را تحمل کرده‌ایم اما آنها ما را بی‌دفاع و تنها رها کرده‌اند. پناهندگان باید بلافاصله به سرزمین اصلی اروپا انتقال یابند! این خواسته‌ای اضطراری است»! این در حالی‌است که ماریوس کالیاس ـ رئیس اداره پناهندگان در لسبوس ـ نسبت به معاهده اتحادیه اروپا با ترکیه بدبین است؛ «من و همکارانم راضی نیستیم که حتی یک پناهنده به ترکیه بازگردانده شود. ترکیه محل امنی برای آنان نیست. وقتی افغان‌ها یا عراقی‌ها به ترکیه فرستاده می‌شوند، این کشور آنها را به زادگاه‌شان بازمی‌گرداند».

زنانی که بر جهان حکم می‌رانند

زنان سرشناس سال2017 جهان در حیطه سیاست، در صف مقدم تلاش‌های جهانی برای تعریف دوباره جهان و حفظ اتحادها و پیمان‌های جهانی قرار دارند.  کمتر از 10درصد کشورهای عضو سازمان ملل دارای رهبران زن هستند؛ گرچه زنان سیاسی، امسال نفوذی بیش از حد معمول بر وقایع سیاسی داشته‌اند و 3نفر اول فهرست مجله فوربس از قدرتمندترین زنان جهان، تصمیماتی می‌گیرند که می‌تواند بر مسیر تاریخ اثر بگذارد. در جایگاه نخست این فهرست آنگلا مرکل ـ صدراعظم آلمان ـ قرار دارد که پس از پیروزی امسالش در انتخابات پرجدال و تنگاتنگ آلمان، در این جایگاه قرار می‌گیرد. خانم مرکل که از سال2005 بر مسند قدرت تکیه زده است می‌کوشد که ائتلاف بین ممالک اروپایی را محکم نگه دارد و از نفوذ فزاینده راست افراطی در قالب «حزب آلترناتیو آلمان» بکاهد؛ حزب راست رادیکالی که در انتخابات اخیر، از تب ضد‌مهاجران بهره برده است. تسلط مرکل بر اریکه قدرت پرقدرت‌ترین کشور اروپا به لطف نرخ پایین بیکاری و رشد اقتصادی قوی این کشور، همچنان محکم است. به گزارش بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی آلمان در سال2016 به 5/3تریلیون دلار رسید. آلمان چهارمین اقتصاد جهان به لحاظ تولید ناخالص داخلی و بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است که رهبری آن را یک زن بر عهده دارد. در رده دوم این فهرست، ترزا می ـ نخست‌وزیر کنونی بریتانیا‌ـ قرار دارد. این سیاستمدار محافظه‌کار در ژوئن گذشته و در پی برگزاری همه‌پرسی در این کشور، با هدف ماندن یا خروج از اتحادیه اروپا به قدرت رسید. در آن همه‌پرسی، طرفداران خروج از اتحادیه با اختلاف اندکی پیروز شدند که موجب استعفای دیوید کامرون ـ نخست‌وزیر وقت‌ـ در ابتدای تابستان شد.

خانم می، ساکن کنونی خانه شماره10داونینگ‌استریت (دفتر کار نخست‌وزیران بریتانیا)، اینک هدایت دولت ائتلافی بدخلقی را در دست دارد که می‌کوشد بریتانیا را تا سال2019 از اتحادیه اروپا خارج کند. در سال گذشته، نفر دوم این فهرست، هیلاری کلینتون بود که پس از شکست تکان‌دهنده‌اش از دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری، اینک به رده63 فهرست کلی پرقدرت‌ترین زنان سال2017 سقوط کرده است. نتیجه انتخابات سال2016 این بود که ایالات متحده همچنان از معدود دموکراسی‌های پیشروی جهان محسوب شود که هنوز زنی را به ‌عنوان رهبر خود انتخاب نکرده است. کلینتون اینک خود را از گود خارج کرده و در حال ایجاد و تحکیم گروه سیاسی پیشرو  و ترقی‌خواه خود موسوم به «همگی به پیش» با هدف یافتن نامزدهایی مناسب برای مبارزات آینده انتخابات ریاست‌جمهوری است. در داخل دولت ترامپ، ایوانکا ـ دختر بزرگ‌تر و مشاور رئیس‌جمهور ـ در جایگاه نوزدهم پرقدرت‌ترین زنان جهان (فهرست کلی) قرار گرفته است، درحالی‌که نیکی هیلی ـ سفیر آمریکا در سازمان ملل‌ـ در جایگاه43 فهرست امسال قرار دارد. اما در خارج از ایالات متحده، زنان بیشتری زمام هدایت دولت‌هایشان را بر عهده می‌گیرند؛ جیسیندا آردرن 37ساله جوان‌ترین رهبر سیاسی زن جهان است که در جایگاه38 فهرست پرقدرت‌ترین زنان سال2017 جهان قرار دارد. او در پی کارزار انتخاباتی پرشوری که رأی‌دهندگان را به هیجان آورد، هدایت نیوزیلند را بر عهده گرفت. در جایگاه78 این فهرست، نام کرستی کالیولاید 47ساله ـ رئیس‌جمهور استونی ـ به چشم می‌خورد. او سال گذشته در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور کوچک واقع در شمال شرقی اروپا، به پیروزی رسید و هم‌اینک نقش تأثیرگذاری در انقلاب دیجیتال این کشور ایفا می‌کند. از چهره‌های جدید این فهرست می‌توان به تسای اینگ‌ون ـ‌رئیس‌جمهور تایوان ـ اشاره کرد که در انتخابات سال گذشته این جزیره واقع در شرق آسیا، به پیروزی رسید و در نهایت، باید به ملکه الیزابت اشاره کرد که در فوریه گذشته، پنجاهمین سالگرد سلطنتش بر بریتانیا و کشورهای تابعه‌اش، جشن گرفته شد. الیزابت شصت‌و‌پنجمین فرمانروای بریتانیا تلقی می‌شود.  در مجموع با آنکه تعداد رهبران زن در مقایسه با سال2000، دوبرابر شده است، زنان هنوز تا رسیدن به برابری با مردان در عرصه سیاست، راهی طولانی در پیش دارند. نمودار پیش رو نگاهی دارد به جمعی از زنان قدرتمند عرصه سیاست  در جهان.