کشتارگاه‌های سنتی زیر تیغ قانون

اشکان جهان‌آرای|‌ ساری - خبرنگار:

ایجاد کشتارگاه‌های صنعتی در مازندران و تعطیلی کشتارگاه‌های سنتی همچنان بحث روز مازندران است. هر از چندگاهی خبر تعطیلی یک کشتارگاه سنتی به دلیل رعایت نکردن مسائل بهداشتی در داخل کشتارگاه یا آلوده کردن محیط بیرون از کشتارگاه با پساب و خونابه‌ منتشر می‌شود و پس از مدتی، همان کشتارگاه با اجرای برخی نکات و رفع بعضی مشکلات، فعالیت را از سر می‌گیرد.

البته تعداد زیادی از کشتارگاه‌های سنتی مازندران در سال‌های اخیر به طور کامل تعطیل شده‌اند، اما همچنان کشتارگاه‌هایی وجود دارند که ساختاری سنتی دارند و هنوز در آنها برای تأمین بخشی از گوشت قرمز مورد نیاز مردم مازندران، دام کشتار می‌شود. برای نمونه کشتارگاه آمل همین چند روز پیش برای چندمین بار در سال‌های اخیر با پیگیری محیط‌زیست و حکم دادستانی تعطیل شد.

کشتارگاه قدیمی شهر آمل که بارها به دلیل گلایه مردم و آلودگی‌هایی که ایجاد می‌کرد، تعطیل شده بود و پس از مدتی دوباره فعالیتش آغاز می‌شد، این بار تعطیل شد و این احتمال وجود دارد که خبری از فعال شدن آن هم نباشد. مسئولان شهرستان هم فکری برای از سرگیری فعالیت آن ندارند و حتی شهرداری هم به عنوان متولی بهسازی و مدیریت کشتارگاه سنتی، با تعطیلی آن موافق است. 

شهردار آمل پس از تعطیلی کشتارگاه سنتی این شهر با حکم دادستان شهرستان، این اقدام را درست و هزینه کردن برای بهسازی کشتارگاه سنتی را بیهوده عنوان کرد.  «احمد امیرسلیمانی» معتقد است که صرف کردن بودجه و اعتبار برای کشتارگاه 40 ساله‌ای که در زمان ساخت، خارج از بافت قرار داشت و اکنون به خاطر رشد مناطق شهری در بافت شهر واقع شد، هدر دادن بیت‌المال است.

به گفته این مسئول، در شرایط کنونی و با تعطیلی کشتارگاه سنتی آمل، تا زمانی که کشتارگاه صنعتی در آمل ایجاد شود، گوشت مورد نیاز شهرستان از کشتارگاه‌های صنعتی اطراف آمل تأمین می‌شود. کشتارگاهی که شهردار آمل از آن سخن می‌گوید، همان کشتارگاهی است که از حدود 10 سال پیش ماجرای ساخت آن مطرح شد، اما هنوز با وجود صدور پروانه تأسیس، خریداری زمین و انتخاب سرمایه‌گذار، ساخته نشده است.


نظارت بر بهداشت

سرنوشت کشتارگاه سنتی آمل در انتظار سایر کشتارگاه‌های سنتی مازندران هم هست. هر چند که به گفته مدیر کل دام‌پزشکی مازندران در سال‌های اخیر 17کشتارگاه سنتی دام در استان تعطیل شد، اما هنوز کشتار در مناطق غرب مازندران به‌صورت سنتی انجام می‌شود که می‌تواند نگران‌کننده باشد. 
مدیرکل دام‌پزشکی مازندران با اشاره به این‌که دام‌پزشکی متولی بهداشت است، گفت: وظیفه این نهاد، نظارت بهداشتی بر فرایند کشتار برای تامین گوشت سالم و بهداشتی با انجام معاینه دام قبل، حین و بعد از کشتار است.

 «حسین رضوانی» در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرد: در گذشته مدیریت کشتارگاه‌های سنتی معمولا با شهرداری‌ها بوده و بعضا با عقد قراردادی به پیمانکاران واگذار می‌شود که هنوز هم به همین شکل است. 
به گفته وی در این کشتارگاه‌ها وقتی شهرداری کار ساختمانی و تجهیز را انجام داد، دام‌پزشکی با استقرار کارشناس، نظارت بر بهداشتی بودن روند کشتار و عرضه بهداشتی گوشت را عهده‌دار می‌شود، اما در کشتارگاه‌های صنعتی که با سرمایه بخش خصوصی فعالیت می‌کند، علاوه بر رعایت استقرار این واحد صنعتی بر اساس نظام دامپروری و منطبق با قوانین و ضوابط بهداشتی، اصول ساختاری واحد صنعتی نیز مدنظر قرار می‌گیرد. به این صورت که ابتدا پروانه تاسیس صادر و پس از ساخت مطابق نقشه تایید شده دامپزشکی، پروانه بهره‌برداری صادر خواهد شد.

مدیرکل دام‌پزشکی مازندران افزود: نقش دام‌پزشکی فقط بهداشتی است. به عبارتی دام‌پزشکی چه در کشتارگاه صنعتی و چه در کشتارگاه سنتی، بهداشت لاشه و سلامت دام را بررسی می‌کند. اما اگر کشتار در کشتارگاه صنعتی باشد، دغدغه کمتری برای مسائل بهداشتی دام و لاشه و به دنبال آن تامین سلامت عمومی جامعه داریم. این مسئول دام‌پزشکی با بیان این‌که دام‌پزشکی هم موافق تعطیلی کشتارگاه‌های سنتی و راه‌اندازی کشتارگاه‌های صنعتی است، اظهار کرد: ما برای تامین سلامت عمومی مصرف‌کننده و مشکلات زیست‌محیطی به هیچ عنوان فعالیت کشتارگاه‌های سنتی را تأیید نمی‌‌کنیم. اما می‌گوییم، در شهرهایی که کشتارگاه صنعتی وجود ندارد در صورت تعطیلی کشتارگاه‌های سنتی، تامین گوشت سالم برای شهروندان مختل می‌شود و برخی سودجویان در منازل و معابر عمومی بدون نظارت بهداشتی دام‌پزشکی اقدام به کشتار غیرمجاز و عرضه غیر بهداشتی لاشه می‌کنند که این هم به مراتب می‌تواند سلامت عمومی جامعه را تهدید کند.  وی ادامه داد: به همین دلیل بازرسان بهداشتی دام‌پزشکی مازندران با همکاری سایر مراجع ذی‌صلاح همچون دستگاه قضایی و نیروی انتظامی با بازرسی‌های ادواری و سرزده از مراکز عرضه گوشت در شهرستان‌ها با متخلفان و تهدیدکنندگان سلامت مردم برخورد قانونی می‌کنند.

مسأله کشتار دام در کشتارگاه‌های سنتی یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های مسئولان در حوزه سلامت و دام‌پزشکی استان است. به همین دلیل در حال حاضر کشتارگاه دام شرق در ساری و کشتارگاه دام تبرستان در بندپی بابل به‌صورت صنعتی و با استقرار کارشناسان دام‌پزشکی بخش دولتی و خصوصی مشغول فعالیت بوده و گوشت بهداشتی مورد نیاز شرق و بخشی از مرکز استان را تامین می‌کنند. اگر ساخت کشتارگاه صنعتی آمل نیز آغاز شود و به سرانجام برسد، نیاز بخشی دیگر از مناطق مرکزی استان تقریبا تأمین خواهد شد.

علاوه بر این کشتارگاه، پروانه تاسیس یک واحد کشتارگاه صنعتی هم توسط دام‌پزشکی مازندران با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در مرزن‌آباد چالوس صادر شد که به گفته مسئولان استان پیشرفت فیزیکی مناسبی دارد؛ کشتارگاهی که فرماندار چالوس از بهره‌برداری آن در سال آینده خبر داده است. 
به گفته «محمدناصر زندی» اگر سرمایه‌گذار این پروژه در یک سال آینده به تعهداتش پایبند باشد، نخستین کشتارگاه صنعتی غرب مازندران در سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد و گوشت قرمز مورد نیاز مردم نوشهر، چالوس و کلاردشت به صورت کاملا بهداشتی تأمین می‌شود.


ضرورت تغییر فرهنگ خرید گوشت

تأکید زیادی از سوی مسئولان بهداشت و اداره کل دام‌پزشکی بر ضرورت تهیه و مصرف گوشت‌های دارای مهر دام‌پزشکی می‌شود، اما باور نادرست بسیاری از مصرف‌کنندگان باعث می‌شود که هنوز هم گوشت‌های کشتار شده در شرایط غیربهداشتی همچنان طرفدار داشته باشند. به‌ویژه در مناطق کوهستانی و روستایی، زمانی که جمعیت‌شان با حضور مسافران افزایش می‌یابد. توصیه جدی کارشناسان بهداشت و دام‌پزشکی این است که مصرف‌کنندگان در صورت امکان گوشت‌های بسته‌بندی‌شده توسط شرکت‌های معتبر در کشتارگاه‌ها را برای مصرف تهیه کنند یا دست‌کم از قصابی‌ها گوشت‌هایی را بخرند که لاشه دام دارای مهر دام‌پزشکی است.  یکی از ویژگی‌های کشتارگاه‌های صنعتی، مجهز بودن به واحدهای قطعه‌بندی و بسته‌بندی گوشت قرمز است که سلامت آنها تضمین شده و به خاطر بسته‌بندی و قطعه‌بندی شدن، کیفیت بیشتری در عرضه دارند. مسئولان دام‌پزشکی مازندران معتقدند؛ باید فرهنگ خرید گوشت در استان به سمت استفاده از گوشت‌های بسته‌بندی شده حرکت کند تا فعالیت واحدهای بسته‌بندی کشتارگاه‌های صنعتی افزایش یابد.