بحران آب، زخمی بر پیکر روستاها

پوپک قاسمی| اردبیل- خبرنگار:

در حال ‌حاضر آب مساله‌ای حیاتی برای حیات یا ممات روستاهای اردبیل است، چراکه از اصلی‌ترین تبعات بحران آب مهاجرت و خالی از سکنه شدن روستاهاست. خشکسالی‌های مکرر، برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های سطحی و زیرزمینی، کاشت محصولات آب‌بر و استفاده از آب‌های زیرزمینی و سطحی در صنعت و خدمات از عوامل مهم تشدید بحران آب در روستاهای استان به شمار می‌رود. اردبیل 1696 روستا با بیش از 120 هزار خانوار دارد که جمعیت بیش از 35 درصدی استان را شامل می‌شود.


تامین آب آشامیدنی 75 درصد روستاها 

به گفته سرپرست آب و فاضلاب روستایی اردبیل آب روستاها از تعداد 272 حلقه چاه، 260 دهنه چشمه و 26 قنات تامین می‌شود و تعداد 12 محل برداشت آب سطحی، 292 ایستگاه پمپاژ، 778 مخزن زمینی و 58 مخزن هوایی در استان برای تامین آب آشامیدنی روستاها وجود دارد. «فرامرز بهنژاد» می‌گوید: 75 درصد روستاهای استان با 96 هزار و 158 خانوار و بیش از 323 هزار نفر جمعیت روستایی، تحت پوشش لوله‌کشی آب شرب هستند و برای 25 درصد باقیمانده با دستگاه‌های آب‌رسانی سیار آب شرب فراهم می‌شود. وی با اشاره به مشکل تامین آب در مواقع بحرانی تاکید می‌کند: در حال حاضر 14 دستگاه آب‌رسانی سیار وجود دارد. اما به 20 دستگاه جدید آب‌رسانی دیگر برای استفاده در مواقع بحرانی نیاز داریم که برای تامین آن باید بودجه اختصاص پیدا کند.  بهنژاد اظهار می‌کند: برای ایجاد آب پایدار باید شبکه‌های خطوط بین روستاها تقویت شود که این کار با ایجاد مجتمع‌های آب‌رسانی میسر می‌شود. در حال حاضر 15 مجتمع آب‌رسانی در استان برای تامین آب پایدار روستاها در حال احداث است.

این مسئول با بیان این‌که در حال حاضر 140 پروژه در حوزه آب‌رسانی و فاضلاب در مناطق روستایی استان اردبیل در حال اجراست، بیان می‌کند: برای عملیاتی شدن این پروژه‌ها به 65 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم و با تامین این اعتبارات پروژه‌های نیمه‌تمام آب و فاضلاب روستایی عمدتا با هدف آب‌رسانی به روستانشینان تکمیل و آماده بهره‌برداری خواهد شد.
بهنژاد می‌افزاید: با تکمیل این پروژه‌ها ساکنان مناطق روستایی تحت پوشش خدمات آب و فاضلاب روستایی استان به حدود 88 درصد خواهد رسید.


نیاز به فرهنگ‌سازی

سرپرست شرکت آب و فاضلاب روستایی استان به ضرورت فرهنگ‌سازی برای مصرف بهینه آب در روستاها تاکید می‌کند و می‌گوید: استفاده از آب شرب برای مصارف کشاورزی و آبیاری باعث افت فشار در لوله‌های آب و ایجاد مشکل برای ساکنان روستاها می‌شود. از روستاییان درخواست می‌کنیم با ملاحظه هم‌ولایتی‌های خود از آب لوله‌کشی برای آبیاری به‌خصوص در ساعات اوج مصرف روزانه استفاده نکنند. بهنژاد ورود سمن‌ها به مساله فرهنگ‌سازی مصرف بهینه آب روستاها را خواستار می‌شود و می‌افزاید: از اقدامات سازمان‌های مردم‌نهاد در این زمینه حمایت می‌کنیم.
این مسئول با اشاره به ضرورت ورود خیران آبرسان برای تامین آب شرب روستاها ادامه می‌دهد: احسان آب می‌تواند بهترین حسنه جاری برای یک انسان باشد که ثواب آن همیشه به خیران می‌رسد.


درصد ناچیز پوشش فاضلاب روستایی

اما آن روی سکه تامین آب شرب، ایجاد شبکه‌های فاضلاب در روستاهای استان است که به گفته «نورالدین پرندک» معاون مهندسی و توسعه آب و فاضلاب روستایی استان وضعیت چندان مناسبی ندارد.
پرندک با بیان این‌که وضعیت فاضلاب روستایی نه‌تنها در اردبیل، بلکه در کل کشور قابل قبول نیست اظهار می‌کند: پوشش فاضلاب روستایی در استان مانند دیگر نقاط کشور 45/0درصد است که این میزان درصد بسیار ناچیزی است و قابل مقایسه با هیچ کجای دنیا نیست.
این مسئول به برنامه‌ریزی برای احداث شبکه فاضلاب روستایی در 90 روستا اشاره و عنوان می‌کند: احداث شبکه فاضلاب بسیار هزینه‌بر و نیازمند تامین اعتبار است. البته روستاهایی که فاضلاب آنها آب سدها را تهدید می‌کند در اولویت قرار دارند. بر این اساس 27 روستا در بالادست سد یامچی به دلیل تهدید بهداشت آب سد یامچی برای ایجاد شبکه فاضلاب انتخاب شده‌اند. شبکه فاضلاب 5 روستا در استان اجرا شده و 2 روستا (بنه و انبیربیگلی) نیز در حال 
اجراست.
پرندک در مورد تصفیه‌خانه‌های آب شرب نیز اظهار می‌کند: شرکت آب و فاضلاب روستایی استان 7 تصفیه‌خانه دارد که 232 روستا و بیش از 64 هزار نفر جمعیت را تحت پوشش قرار می‌دهد.
وی تاکید می‌کند: کیفیت آب آشامیدنی روستاها در 7 آزمایشگاه میکروبی، یک آزمایشگاه فیزیک و شیمیایی و یک آزمایشگاه ریزآلاینده معدنی تست می‌شود.