سر جدید برای تنی که صاحبش مرده است

سمیرا مصطفی‌نژاد

شاید بتوان سرجیو کاناوارو- جراح‌ایتالیایی- را به نوعی مشهورترین چهره جهان پزشکی امروز دانست؛ البته به‌واسطه جنجال‌های رسانه‌ای که بر سر اجرای پروژه عجیب و غریب و ترسناکش به راه انداخته‌است. او قصد دارد نخستین جراحی پیوند سر انسان به انسان را اجرا کند و ادعا دارد می‌تواند دریافت‌کننده سر پیوندی را در طول انجام جراحی و پس از آن زنده نگه دارد. او قصد دارد این جراحی را در چین انجام دهد زیرا کشورهای اروپایی و آمریکایی به او مجوز انجام چنین جراحی‌ای را نمی‌دهند. والری اسپریدونوف 32ساله که از گردن به پایین فلج است، داوطلبی است که به ادعای کاناوارو قرار است در زمانی نامشخص سرش به بدنی سالم پیوند بخورد و زنده بماند؛درحالی‌که بسیاری از پزشکان و متخصصان ادعای او را به سخره گرفته‌اند و انجام چنین جراحی‌ای را غیرممکن می‌دانند.

به دور از بحث شهرت در پزشکی، ‌آن‌هم به این شکل عجیب، فهرست چهره‌های برتر پزشکی در جهان متشکل از متخصصانی است که در عملیات درمانی و پزشکی و نجات جان بیماران مهارت بالایی به‌دست آورده‌اند یا بدون داشتن عنوان پزشک، با فعالیت در حوزه‌های مرتبط با پزشکی، سعی در بهبود روند درمانی و کمتر تهاجمی‌شدن درمان بیماری‌های دشواری مانند سرطان دارند. علی خادم‌حسینی- استاد مهندسی شیمی، زیست و رادیولوژی دانشگاه لس‌آنجلس، کالیفرنیا و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد- ازجمله این افراد است. خادم‌حسینی در به‌کارگیری تکنیک‌های مهندسی‌زیستی و مهندسی بافت در درمان‌های حساسی مانند پیوند عضو، سرطان و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی تخصص دارد و فعالیت‌های او در این حوزه باعث شد که او در سال2011 جایزه ویژه دانشمندان و مهندسان را از باراک اوباما- رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده- دریافت کند.

در میان پزشکان ایرانی که به شهرت جهانی دست یافته‌اند، نمی‌توان نام پروفسور سمیعی را نادیده گرفت. مجید سمیعی، پزشک و متخصص جراحی مغز و اعصاب است که ریاست بیمارستان خصوصی علوم‌عصبی هانوفر را به‌عهده دارد و در سال2003 کنگره بین‌المللی جراحی مغز و اعصاب را ایجاد کرده است. فعالیت بی‌وقفه سمیعی در زمینه درمان بیماری‌های مغز و اعصاب جوایز متعددی برای او به‌همراه داشته‌است که ازجمله مهم‌ترین آنها می‌توان به جایزه برترین جراح مغز جهان و جایزه نورون طلایی در سال2014 اشاره کرد.

دکتر امید فرخزاد- پزشک، دانشمند و دانشیار دانشکده پزشکی هاروارد و عضو دپارتمان بیهوشی بیمارستان بریگهام و زنان در بوستون آمریکا -از دیگر چهره‌های مشهور پزشکی در جهان است که در زمینه فناوری نانو و استفاده از این فناوری در دارورسانی به بیماران و درمان هدف‌گیری‌شده بیماری‌های پیچیده مانند سرطان فعالیت دارد. فرخزاد به‌واسطه فعالیت‌هایش در زمینه ساخت و توسعه نانوسیستم‌های انتقال دارو برای درمان مجموعه‌ای از بیماری‌ها، توسط نشریه معتبر ساینتیفیک امریکن در سال2015 به‌عنوان یکی از 100چهره تأثیرگذار جهانی در زمینه زیست‌پزشکی معرفی شد. همچنین وی و گروهش در سال2013 جایزه معتبر و جهانی راسنانو، معتبرترین جایزه جهانی در حوزه فناوری نانو را دریافت کردند. فرخزاد در سال2016 به‌دلیل مشارکت اقتصادی- اجتماعی‌اش در جامعه آمریکا به‌عنوان یک مهاجر، مدال افتخار جزیره الیس را دریافت کرد. 

سید‌حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، ‌متخصص چشم‌پزشکی و فوق‌تخصص جراحی قرنیه نیز یکی از چهره‌‌های مشهور پزشکی حال حاضر ایران به‌شمار می‌رود. تصدی وی به‌عنوان وزیر بهداشت دولت از یک سو و مهارت بالای او در جراحی چشم و داشتن رکورد جراحی لیزیک از سوی دیگر، دکتر هاشمی را به یکی از مطرح‌ترین چهره‌های پزشکی ایران تبدیل کرده‌است.

درمیان پزشکان مشهور غیرایرانی، صرف‌نظر از چهره‌‌های تاریخی مانند آنتوان چخوف و ارنستو چگوارا که در رشته پزشکی، فارغ‌التحصیل شده‌اند و در این رشته فعالیت داشته‌اند، افرادی حضور دارند که در حوزه‌های مختلف پزشکی ،نوآوری، خلاقیت، مهارت و تعهد بسیاری از خود نشان داده‌اند و در میان پزشکان جهان به ستاره تبدیل شده‌اند.

دنتون آرتور کولی - یکی از برجسته‌ترین جراحان قلب در جهان -که در سال2016 درگذشت، در سال1969 نخستین پیوند قلب مصنوعی در جهان را انجام داد و با انجام 100هزار پیوند قلبی، رکورددار انجام بیشترین جراحی پیوند قلب در جهان است. راسل نلسون از دیگر پزشکان تأثیرگذار در حوزه جراحی قلب در جهان است که برخلاف کولی، در زمینه جراحی روی قلب بیمار و نه پیوند قلب، فعالیت داشت. وی که فارغ‌التحصیل دانشگاه یوتا در آمریکاست، نخستین دستگاه قلب- ریه در جهان را ابداع کرد؛ دستگاهی که برای نخستین‌بار در سال1951 جراحی قلب باز را روی یک بیمار انجام داد.

از دیگر متخصصان مغز و اعصاب جهان، محمود قاضی یاشاریل- پزشک و جراح ترک- است که شهرتش را مدیون ایجاد و توسعه تکنیک جراحی مغز و اعصاب میکروسکوپی است. او بیماری‌هایی مانند صرع و تومورهای مغزی را با استفاده از تجهیزات ابداعی خود درمان می‌کرد و در سال1999، به‌عنوان مرد جراحی مغز و اعصاب قرن معرفی شد. یاشاریل همچنین به‌عنوان برترین جراح مغز عصر مدرن شناخته می‌شود.

سیدمدسر علی- پزشک و جراح هندی- یکی از تأثیرگذارترین متخصصان هندوستان در حوزه‌های جراحی و چشم‌پزشکی به شمار می‌رود. یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های علی، فعالیت او در زمینه بهبود سلامت کلی جامعه هندوستان بوده‌است؛ برای مثال وی یکی از تأثیرگذارترین افراد در ممنوع‌سازی سیگار کشیدن در فضاهای عمومی به‌شمار می‌رود و کتاب درسی‌ای که در زمینه آموزش خدمات چشم‌پزشکی منتشر کرده‌ ، یکی از نیروهای محرکه آموزش بین‌المللی خدمات چشم‌پزشکی جامعه‌محور به شمار می‌رود.

ماریا سیمیونو- جراح مجارستانی- به واسطه رهبری تیمی 22نفره از جراحان حرفه‌ای در انجام نخستین جراحی پیوند کامل صورت در کلیولند اوهایو، شهرتی جهانی به‌دست آورد. سیمیونو که به  5زبان مسلط است، مدیریت دپارتمان‌های جراحی میکروسکوپی و پلاستیک کلینیک کلیولند را به‌عهده دارد و در کالج پزشکی لرنر در این کلینیک به‌عنوان استاد جراح مشغول به تدریس است.

پیر کریستوفورو جیولیانوتی، جراح ایتالیایی دیگری است که برخلاف کاناوارو، شهرتی واقعی دارد؛آن هم در زمینه جراحی کم‌تهاجمی و روباتیک. وی تاکنون بیش از 2هزار جراحی کم‌تهاجمی انجام داده‌است که بیش از 985 مورد از آنها با کمک سیستم‌های دقیق و ظریف روباتیک اجرا شده‌اند. وی درحال حاضر به‌عنوان باتجربه‌ترین و حرفه‌ای‌ترین جراح روباتیک جهان شناخته می‌شود که در دانشگاه ایلینویز در شیکاگوی آمریکا مشغول به‌کار است.

فهرست چهره‌های برتر پزشکی در جهان متشکل از متخصصانی است که در عملیات درمانی و پزشکی و نجات جان بیماران مهارت بالایی به‌دست آورده‌اند یا بدون داشتن عنوان پزشک، با فعالیت در حوزه‌های مرتبط با پزشکی، سعی در بهبود روند درمانی و کمتر تهاجمی‌شدن درمان بیماری‌های دشواری مانند سرطان دارند