فرهنگی
رونق فضولی خوانی در تبریز
محافل ادبی فضولی‌خوانی در تبریز و فروش دیوان حکیم ملا محمد فضولی در تبریز سیر صعودی داشته است
جهانبخش احمدیان | تبریز – خبرنگار:
چند وقتی است که عرصه فرهنگ و ادب تبریز و برخی دیگر از شهرهای استان، شاهد برگزاری مجالس ادبی و بزرگداشت‌هایی با محوریت حکیم ملامحمد فضولی است. گویی مردم شعردوست و ادب‌پرور این خطه، گمشده‌ای را پس از سال‌ها یافته‌اند که در نکوداشت آن سعی در ربودن گوی سبقت از همدیگر دارند. بانیان این محافل ادبی شعرا، هنرمندان و اساتید بنامی هستند که در عرصه شعر و ادب و هنر برای خود نام و نشانی کسب کرده‌اند. همین موضوع بهانه خوبی شد تا به زندگی و مکتب شعری فضولی و همچنین محافل ادبی که با نام و یاد این شاعر بزرگ قرن هشتم هجری و دلسوخته اهل بیت برگزار می‌شود نگاهی بیندازیم.
مهمترین دلیل خواهرخواندگی تبریز و کربلا
شاعر، حقوقدان و محقق حوزه شعر و ادبیات در تبریز که بانی یکی از مجالس فضولی‌خوانی است، مهمترین دلیل خواهرخواندگی شهرهای تبریز و کربلا را حضور مرقد حکیم ملا محمد فضولی در جوار حرم مطهر سید‌الشهدا(ع) معرفی می‌کند و می‌گوید: فضولی به عنوان شاعری ترک و آذربایجانی می‌تواند مهمترین دلیل برای پیوند فرهنگی تبریز و کربلا باشد.
«فرمان فرضی» ادامه می‌دهد: برگزاری همایش‌ها و نشست‌های فضولی‌خوانی تاثیر زیادی در معرفی شخصیت‌های آذربایجان دارد و خوب است بدانیم تا زمان حکومت رضاخان پهلوی، افکار و دیدگاه‌های فضولی در این مملکت تدریس شده است. هیچ شاعری پیدا نمی‌شود که به اندازه فضولی تاثیر مستقیم بر جامعه داشته باشد. اکثر شاعران و حتی مقامات کشوری در هر دوره بر آثار فضولی نظیره نوشته‌اند، همچون قزوینی وزیر اعظم سلطان سلیمان صفوی. گروسی اعتمادالسلطنه در خاطراتش می‌گوید که من اشعار فضولی را می‌خواندم و ناصرالدین شاه قاجار به خواب می‌رفت.
کتابی پرتیراژ در جهان اسلام
فرضی می‌افزاید: کلیات فضولی اولین کتابی است که در ایران چاپ شده است و بعد از قرآن و نهج‌البلاغه از پرتیراژ‌ترین کتاب‌ها در جهان اسلام است. کمتر کتابی به گستره جغرافیایی آثار فضولی می‌رسد. در تاشکند، باکو، استانبول، بیروت و قاهره اشعار فضولی بارها چاپ شده است، اما بعد از دوره حکومت رضاخان کاملا با مقاصد سیاسی این شاعر جایگاه خود را در ایران از دست می‌دهد و در بایکوت کامل قرار می‌گیرد.
وی تاکید می‌کند: ما از طریق برگزاری این همایش‌ها احقاق حقوق مدنی خود را پیگیری و فضولی را معرفی خواهیم کرد. طبعا رسانه‌ها در این زمینه نقش مهمی دارند و از رسالت بزرگی برخوردارند و ما از پوشش آنها راضی هستیم.
افزایش فروش دیوان فضولی در تبریز
یکی از کتابفروشان خیابان فردوسی تبریز از افزایش فروش دیوان فضولی طی چند ماه اخیر خبر می‌دهد و می‌گوید: در میان کتب ادبی پس از دیوان شهریار، کتاب فضولی بیشترین خریدار را در هفته‌های اخیر دارد.
«مجتبی شیخ‌زاد» ادامه می‌دهد: دیوان دو جلدی فضولی با وجود حجم زیاد و قیمت قابل توجهی که دارد با استقبال کتابخوانان مواجه شده است. در این زمینه لازم است که انتشاراتی‌های مطرح استان چاپ با‌کیفیت‌تر این دیوان را در دست گیرند چراکه تقاضا برای این کتاب بیشتر شده است.
وی با اشاره به حضور خود در جلسات فضولی‌خوانی می‌گوید: در مجتمع فرهنگی یادگاران تبریز جلسات ماهانه فضولی‌خوانی دایر بود که به پیشنهاد دوستان قرار شده است به‌صورت هفتگی برگزار شود.
لیلی و مجنون فضولی، منظومه‌ای از عشق و ایثار
اگر چه بیشترین آثار حکیم محمد فضولی در قالب غزل و مثنوی و با درون‌مایه‌ای عرفانی سروده شده است، عاشقانه‌هایی بی‌نظیر نیز در میان اشعار و غزلیات او می‌توان یافت که تاکنون کسی را یارای ارائه چنین مفاهیم نغزی به 3 زبان زنده دنیا یعنی عربی، فارسی و ترکی نبوده است.
افزون بر این، منظومه لیلی و مجنون او به زبان ترکی آذربایجانی، اولین منظومه به این نام است که در آن نمی‌توان نشانی از کینه، نفرین و حسد‌های مرسوم در عاشقانه‌ها و یا منظومه‌هایی با نام مشابه از دیگر شاعران، یافت. منظومه لیلی و مجنون فضولی سرتاسر مهر است و محبت، عشق است و ایثار و هر آنچه که جامعه امروزی ما نیازمند تزریق آن است. گذشت، ایثار و مهرورزی درون‌مایه یکی از بی‌نظیرترین مجموعه‌هایی است که هشتصد سال پیش سروده شده است؛ دورانی که شاید صحبت از عشق و محبت جز با تکفیر جواب داده نمی‌شد.
حکیم فضولی، شاعر اهل بیت
نامش محمد است، محمد بن سلیمان، یا همان محمد سلیمان اوغلو که در سال‌های ابتدایی سده دهم هجری قمری، در جوار حرم سید‌الشهدا (ع) دیده به جهان گشود. پدر او اصل و نسبی آذربایجانی داشت و از ایل بیات بود که به دلیل ارادت ویژه به اهل بیت (ع)، آذربایجان را به سمت کربلا و نجف ترک کرد. محمد در جوانی لقب «ملا» گرفت و مشهور به ملا‌فضولی شد. علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمت‌الله و علوم ادبی را نزد حبیبی، شاعر معروف آذربایجان آموخت و با دختر رحمت‌الله ازدواج کرد. وی پسری عالم و شاعر با تخلص فضلی داشته است. لقب ملا نشانه کلامی بودن وی و لقب حکیم بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، حکیم ملا محمد فضولی مانند ابوعلی سینا و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را به‌گونه‌‌ای آشتی دهد.
در همینه زمینه :
