صدقه سر شیرهای همایونی، تهران صاحب راه شوسه شد!

در فرهنگ معین معنی جاده شوسه اینطور آمده است؛ «جاده‌ای که عملیات زیرسازی آن انجام شده باشد و به جای آسفالت، روی آن شن ریخته باشند، جاده ساخته و پرداخته.» م.حسن‌بیگی در «تهران قدیم» خود درباره نخستین راه شوسه تهران می‌نویسد که این راه بعد از نخستین سفر ناصرالدین‌شاه به اروپا ایجاد شد و صدقه سر شیرهایی که در دوشان‌تپه نگهداری می‌شدند، چراکه ایجاد این راه به شاه امکان می‌داد تا هر‌وقت دلش خواست با سرعت خودش را به حیوان‌های عزیز دردانه‌اش برساند. این راه آن‌قدر برای شاه اهمیت داشت که در مراسم آغاز بهره‌برداری از آن هم شرکت کرد. البته مراسم ویژه‌ای هم برای بهره‌برداری از این راه برگزار شده بود.

طبق اسناد تاریخی 21مهر سال 1253، مهندس اروپایی طراح احداث جاده، برای مراسم افتتاح، آیین ویژه‌ای ترتیب داده بود که تا آن روز در ایران سابقه نداشت. او طاق‌نصرتی از گل و گیاه درست و بر بالای آن علامت شیر و خورشید و کتیبه‌ای به افتخار شاه نصب کرده بود. 100پرچم بزرگ در انتهای تیرها برافراشته بود؛ بالاتر از پرچم‌های کوچکی که اسم شاه را در کنار لوحه‌های فلز نوشته بودند. همه‌‌چیز هم با دسته‌گل و گیاه به هم بسته شده بود.

در ابتدای مراسم با یک زنجیر و قفلی نقره‌ای، راه را بستند و هنگام ورود شاه، مهندس کلید قفل را با احترام و طی مراسم خاصی به شاه داد و شاه هم که کلا اهل مراسم و تجمل بود خیلی خوش‌اش آمد. در کنار سینی، یک کیسه پول هم بود؛ 14تومان. گویا از بودجه ساخت راه اضافه آمده بود و شاه هم از صداقت مهندس اروپایی کیف کرد و کیسه را برداشت و در جیب خودش گذاشت. شاه از طاق‌نصرت هم خیلی خوش‌اش آمد و تازگی گل‌ها را تحسین کرد و وقتی فهمید شب قبل کارگرها تا صبح برای ساختش بیدار بودند، تعجب و از آنها تشکر کرد اما همچنان کیسه پول در جیبش ماند. مهندس اروپایی هم درباره جاده اظهار کرد که با آخرین متد روز دنیا ساخته شده است. ناصرالدین‌شاه به نشان رضایت، حاج‌میرزاحسین‌خان، وزیر خارجه وقت خود را به درجه سپهسالاری ارتقا داد.

بعد هم 21 توپ در کردند و سرود ملی خواندند و جاده گشایش یافت. جالب اینکه برای نخستین‌بار در همین تاریخ به خواندن سرود ملی اشاره شده است. تمام وزرا و شخصیت‌های بلندپایه هم در مسیر جاده به صف ایستاده بودند. همچنین در طول جاده 4 فوج پیاده‌نظام بودند؛ آن هم با یونیفورم‌های قرمزرنگی که به همین مناسبت دوخته شده بود، هر کدام به فاصله 2متر از هم صف ایستاده بودند.