پاتوق چیست و کجاست؟
همه ما جایی را داریم تا با خود خلوت کنیم یا با دوستانمان وقت صرف کنیم؛ جایی که به آن پاتوق میگوییم اما پشت این نام داستان جالبی وجود دارد. روزبه خسروی، مرمتگر آثار تاریخی و استاد دانشگاه برای ما تعریف میکند: «در روزگاران قدیم هرگاه در خانهای نوزادی به دنیا میآمد سروی میکاشتند و هنگامی که سوگی به آن خانه میرسید سر سرو را با طناب به پایش میبستند و سرو خمیده نشانه عزای آن خانه بود. این رسم از زمان کشتهشدن سیاوش وجود داشته و نگاره «بتهجقه» از آن الهام گرفته شده که در تزئینات استفاده میشود. در تاریخ آمده که هارونالرشید دستور داد تا جواهری به این شکل ساختند و آن را بر پیشانی دستارش نهاد اما در عصر صفوی از چوب و فولاد نمادی ساختند و سرش را با زنجیر به پایین کشیدند. نام این نماد «طوق» است که در روز عاشورا در محله گردانده میشد و در باقی اوقات سال در میدانگاهی قرار میدادند. افراد برای دور هم جمع شدن، نشانی پای طوق را میدادند و این نشانی کمکم تبدیل شد به پاتوق بهمعنای مکان دورهم بودن.»
گنبد؛ هدیه معماری ایرانی به اسلام
روزبه خسروی از تأثیر معماری ایرانی بر معماری مساجد چنین میگوید: «گنبد، هدیه ایران به معماری اسلامی و مسجد است، چراکه پیشینه ساخت گنبد در ایران به پیش از اسلام میرسد. شکوفایی و اوج شکوه آن را هم میتوان در بقایای معماری دوران ساسانیان مانند کاخ سروستان دید و در چهارطاقیها که بیشترشان با ورود اسلام به ایران به مسجد تغییر یافتند.»
