گزارش
72رادیوداروی ایرانی علیه سرطانها
ایران در جمع 10کشور برتر تولیدکننده رادیودارو برای تشخیص و درمان سریعتر حدود ۳۰سرطان قرار گرفتهاست
مریم سرخوش | روزنامهنگار
آمار تولید رادیوداروها در ایران به عدد ۷۲ رسیده و این ظرفیت، کشور را در فهرست ۱۰ تولیدکننده برتر جهان قرار داده است. از میان این رادیوداروهای بومی ۲ رادیوداروی جدید قابلیت پوشش ۳۰ نوع سرطان را دارند و سالانه حدود ۱.۵ میلیون بیمار با استفاده از این داروها تحت درمان قرار میگیرند. داروهایی که به گفته دکتر محمدعلی قدسیراد، متخصص پزشکی هستهای و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، روند درمان بیماران را در بیمارستان شهدای تجریش سریعتر و مؤثرتر کردهاند. این پیشرفت علم هستهای در حوزه سلامت، امیدها به رهایی از سرطان را افزایش داده است؛ آن هم در روزگاری که انواع مختلف این بیماری بهصورت تهاجمی در حال گسترش است و ایران نیز بهعنوان یک کشور در حال توسعه، طی دهههای اخیر با افزایش سن جمعیت و رشد عوامل خطر سرطان مواجه بوده است؛ ظرفیتی که به گفته این متخصص پزشکی هستهای، بهزودی میتواند یک انقلاب جدید در درمان سرطانها ایجاد کند، درست زمانی که مطالعات مربوط به رادیوداروهای نسل آلفا به پایان برسد و تولید آنها در کشور آغاز شود. نکات مطرحشده از سوی قدسیراد در پاسخ به سؤالات همشهری درباره ظرفیت تولید، کاهش هزینههای درمان و این تحول درمانی در سرطانها را در ادامه میخوانید.
عمر تولید این داروها در کشور ما چقدر است؟
بسیاری از رادیوداروهایی که اکنون در اختیار داریم جزو محصولات جدید هستند و عمرشان بیشتر از 2سال نیست، بهویژه 2داروی «گالیومفاپی» و «لوتشیوم» که برای تشخیص انواع سرطانها بهویژه پستان ارزیابی شدند و نتایج درخشانی هم داشتند. گالیومفاپی تومورهای اولیه و تمامی ضایعات متاستاتیک بسیاری از تومورهای توپر را با دقت بالا شناسایی میکند. اهمیت این دارو در آن است که بسیاری از سرطانها در مراحل اولیه تشخیص داده نمیشوند. این فناوری میتواند در تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان موفق عمل کند. در بیمارستان شهدای تجریش نیز موارد متعددی از تشخیص زودهنگام و درمان موفق با این دارو داشتهایم. پماد رنیوم186 هم جزو همین رادیوداروهاست که برای انواع سرطان پوست کاربرد دارد و از سال گذشته که در دسترس قرار گرفته، درمان مؤثری داشته است.
دسترسی به این داروها چقدر در موفقیت درمانهای سرطان مؤثر است؟
سهم پزشکی هستهای در درمان سرطانها در جهان بهطور مداوم در حال افزایش است و آمارها نشان میدهد این حوزه در میان 3صنعت پیشرو پزشکی قرار دارد. در حال حاضر حدود ۱۵درصد درمان سرطانها با استفاده از رادیوداروها انجام میشود و پیشبینی میشود این عدد در آینده نزدیک به ۳۰ تا ۴۰درصد برسد.
آیا این داروها به میزان نیاز بازار تولید میشود؟
تمامی این داروها در کشور با قیمت بسیار مناسب تولید میشوند و در دسترس بیماران قرار دارند. در حال حاضر هیچ بیماری بهدلیل کمبود یا نبود رادیودارو از روشهای تشخیصی و درمانی محروم نمیشود و صف انتظار طولانیمدتی هم برای استفاده از آنها وجود ندارد.
جایگاه ایران در تولید رادیوداروها چیست؟
بخشی از رادیوایزوتوپ این محصولات وارد میشود، اما بخش دارویی و کلینیکال توسط متخصصان کشور خودمان تولید میشود که مهمترین و سختترین بخش کار است. ما پیشگام تولید این داروها هستیم و همین حالا رتبه اول منطقه و در جهان هم جزو 10کشور برتر هستیم. نکته مهمتر اینکه بهزودی وارد تولیـــــد نسل جدید رادیوداروها خواهیم شد؛ رادیوداروهای آلفادهنده که بهجای اشعه بتا، از اشعه آلفا در آنها استفاده میشود و قدرت تخریب بیشتری دارند. این داروها بسیار اثربخش و در عین حال گرانقیمت هستند و در دنیا نوعی انقلاب درمانی در سرطان تلقی میشوند و اکنون در کشورمان در مرحله آزمایش قرار دارند.
چقدر هزینههای درمان سرطان با این رادیوداروها کاهش مییابد؟
برای مثال، یک اسکن استاندارد سرطان با استفاده از این داروها در خارج از کشور بین ۷۰۰ تا هزار دلار هزینه دارد که با نرخ فعلی ارز رقم بسیار بالایی میشود، درحالیکه همین خدمت در داخل کشور با حدود ۲۰میلیون تومان انجام میشود. این اختلاف قیمت نقش مهمی در دسترسی بیماران به خدمات درمانی دارد.
این رادیوداروها برای چه سرطانهایی کاربرد دارند؟
حدود ۳۰نوع سرطان تحت پوشش این داروها قرار میگیرند، ازجمله سرطانهای پروستات، پستان، پوست، تومورهای نورواندوکرین و برخی دیگر از سرطانهای شایع.
25 دستگاه
7 دستگاه پتاسکن در سال 1400 شمسی به 25 دستگاه در حال حاضر رسیده است
7 دستگاه
سیکلوترون(پیشنیاز پتاســـــــکــنهــــای بیمارســـــــتانــــــی) در کشور با هدف تأمین و توسعه رادیوداروها راهاندازی خواهد شد
13 هزار دلار
هزینه درمانهای مبتنی بر پزشکی هستهای در خارج از کشور است و این عدد با تولید رادیوداروهای بومی به شدت کاهش یافته است