روش نوین برای نجات بیماران

مریم سرخوش | روزنامه‌نگار

یک روش درمانی جدید که شاید در نگاه اول غافلگیرکننده و حتی ناخوشایند باشد، اما امروز به یکی از جدی‌ترین امیدهای پزشکی تبدیل شده است؛ «پیوند مدفوع» روشی نوین برای نجات بیماران مبتلا به عفونت‌های مقاوم که در معدود کشورهای دنیا انجام می‌شود و ایرانی‌ها هم چند سالی است در جمع کشورهای پیشرو این حوزه قرار گرفته‌اند. چندین بیمار هم با مقاومت بالای آنتی‌بیوتیکی و ریسک ابتلا به بیماری‌های خطرناک، بهبود کامل بدون گزارش عارضه جدی یا عفونت داشته‌اند. عباس یادگار، متخصص باکتری‌شناسی پزشکی و عضو هیأت علمی پژوهشگاه گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با همشهری به نکات جالبی درباره این خدمت نوین پزشکی اشاره می‌کند که در ادامه می‌خوانید.

پیوند مدفوع چگونه عمل می‌کند؟
پیوند مدفوع یکی از پروژه‌های مهم این مرکز است که از سال ۲۰۱۲ میلادی آغاز شده است. انسان از بدو تولد با میکروب‌ها در تعامل است و این میکروب‌ها ساکنان طبیعی دستگاه گوارش، دهان و سایر اندام‌ها هستند. بدون این میکروب‌ها، حیات انسان ممکن نیست؛ چراکه نقش حیاتی در هضم غذا، تولید ویتامین‌ها، تقویت سیستم ایمنی و متابولیسم دارند. در شرایطی مانند مصرف بالای آنتی‌بیوتیک یا ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، تعادل میکروبی بدن به‌هم می‌ریزد و فرد در معرض بیماری‌های مختلفی ازجمله عفونت‌ها، دیابت، سندروم روده تحریک‌پذیر، بیماری‌های التهابی روده و حتی برخی سرطان‌ها قرار می‌گیرد. در پیوند مدفوع، میکروبیوم یک فرد‌دهنده سالم پس از طی مراحل آزمایشگاهی، به‌صورت سوسپانسیون آماده و از طریق کولونوسکوپی وارد دستگاه گوارش بیمار می‌شود.

برای کدام بیماران انجام می‌شود؟ 
در حال حاضر، پیوند مدفوع برای درمان عفونت مقاوم کلستریدیوئید دیفیسیل (RCDI) انجام می‌شود؛ باکتری بی‌هوازی‌ای که به‌ویژه در بیمارستان‌ها شایع‌تر است و با علائمی مانند اسهال شدید و افت کیفیت زندگی همراه است. مطالعه‌ای ۱۴ساله نشان داده شیوع این عفونت در کشور حدود ۱۶درصد است و بسیاری از بیماران به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی پاسخ نمی‌دهند. در چنین شرایطی، بیمار به‌عنوان کاندیدای دریافت پیوند مدفوع شناخته می‌شود و ورود میکروبیوم سالم به دستگاه گوارش، جلوی رشد و تولید سم این باکتری را می‌گیرد.