سوءتفاهم
روایت مرگ برای سکوت
کتاب «سوءتفاهم» نمایشنامهای است که سال 1943توسط آلبرکامو در فرانسه اشغالی نوشته شده است. این اثر بیشتر پوچی و روابط پنهان زندگی مدرن را هدف قرار میدهد.
سوءتفاهم یکی از تیرهترین و در عین حال متمرکزترین آثار نمایشی آلبرکامو است؛ اثری که در نگاه اول قصهای ساده از یک خانواده گمشده و بازگشتی ناکام را روایت میکند، اما در لایههای پنهان خود به پرسشی بنیادین میپردازد؛ آیا انسان میتواند در جهانی بیمعنا، بدون شناخت دیگری، حقیقتی برای رستگاری بیابد؟
داستان در مهمانخانهای دورافتاده آغاز میشود؛ جایی که مادر و خواهر راوی در فقر و خستگی مطلق، مسافران تنها را به قتل میرسانند تا پولی برای فرار به سرزمینی آفتابیتر اندوخته باشند. روزی مردی غریبه وارد میشود؛ جان، پسر گمشده این خانواده که پس از سالها غربت بازگشته است. او برای آنکه عشق خانوادهاش را بیازماید، خود را معرفی نمیکند و همین سکوت، تراژدی را رقم میزند: مادر و خواهر، طبق عادت، او را میکشند، بیآنکه بدانند قربانی آخرشان، همان تکیهگاه ازدسترفتهشان است.کامو در این نمایشنامه که در سالهای جنگ جهانی نوشته شده، جهان را همچون اتاقی سرد و بیپناه توصیف میکند؛ جهانی که در آن «شناخت» و «گفتوگو» تنها راههای نجاتند، اما انسانها معمولاً درست در لحظهای که باید حرف بزنند، خاموش میمانند. سوءتفاهم در حقیقت روایت مرگ بر اثر سکوت است؛ مرگی که از سر تقدیر نیست، بلکه از دل ناتوانی انسان در برقراری رابطه میجوشد.زبان کامو در این اثر، خشک و کنترل شده است؛ لحنی که بهجای ملودرام، ضربهای فلسفی وارد میکند. او همزمان در حال نقد اوضاع انسانی و نمایش شکنندگی اخلاق در فقر و انزواست. مادر و دختر قاتلند، اما شرور نیستند؛ قربانیاند، مثل جان. همهشان اسیر جهانیاند که در آن «خیر» و «شر» صورتهایی مبهم دارد و مرز میانشان با یک جمله ناگفته جابهجا میشود.
سوءتفاهم شاید کوتاهترین نمایشنامه کامو باشد، اما بیتردید یکی از پرتنشترینشان است؛ اثری که خواننده را با این سؤال رها میکند: اگر حقیقت نگوییم، آیا واقعاً کسی را میکشیم یا پیش از همه، خودمان را؟
نشر افق سوءتفاهم را با ترجمه خشایار دیهیمی در 96صفحه با قطع جیبی و بهای 100هزار تومان برای بیستمین بار تجدید چاپ کرده است.