پاداش دولت به آلاینده‌ها

مجید جباری؛روزنامه‌نگار

مصوبه تازه دولت درباره حذف سهمیه بنزین یارانه‌ای برای خودروهای نوشماره در حالی با شعار عدالت و مدیریت مصرف معرفی شده که از نگاه کارشناسان محیط‌زیست می‌تواند به تشدید آلودگی هوا منجر شود؛ سیاستی که به‌جای تشویق نوسازی، نگهداری خودروهای فرسوده و آلاینده را مقرون ‌به ‌صرفه‌تر می‌کند.
یک دکتری محیط‌زیست این سیاست را دارای پیام پنهانی دانست که با اصول بدیهی مدیریت آلودگی هوا در تضاد است.
وحید نوروزی در گفت‌وگو با همشهری افزود: تصمیم اخیر دولت مبنی بر ادامه تخصیص بنزین یارانه‌ای به‌خودروهای قدیمی و حذف آن برای خودروهای نو، عملا سازوکاری ایجاد می‌کند که نگهداری خودروهای فرسوده را از نظر اقتصادی توجیه‌پذیرتر از خرید خودروهای کم‌مصرف و استاندارد می‌کند. این اقدام در شهری مانند تهران با بیشترین بحران آلودگی هوا آثار زیانباری خواهد داشت.
او با اشاره به یافته‌های متعدد علمی توضیح داد: یک خودروی فرسوده می‌تواند بین ۱۰ تا ۳۰برابر یک خودروی استاندارد جدید آلاینده تولید کند. اگرچه ناوگان فرسوده در ظاهر سهم محدودی نسبت به تمام خودروهای تهران دارد، اما در برخی برآوردها حدود نیمی از آلودگی ناشی از خودروها در پایتخت به همین اقلیت فرسوده نسبت داده می‌شود. درواقع هر سیاستی که عمر این خودروها را طولانی‌تر کند «کف آلودگی» شهر را بالا نگه می‌دارد. این کارشناس محیط‌زیست این تصمیم را «تنبیه نوسازی» توصیف کرد و افزود: در منطق این مصوبه، صاحب یک خودروی ۲۰ ساله همچنان سوخت یارانه‌ای می‌گیرد، اما اگر تصمیم بگیرد خودرویش را نوسازی کند، باید بنزین را گران‌تر بخرد. کدام الگوی سیاستگذاری می‌تواند چنین جهت‌گیری‌ای را توجیه کند؟ وحید نوروزی با تأکید بر اینکه چنین رویکردی با روح قانون هوای پاک و اصول سیاستگذاری محیط‌زیستی در تضاد آشکار است، گفت: یارانه سوخت باید به‌ جای پاداش دادن به قدمت و آلایندگی به سمت فناوری پاک‌تر هدایت شود، در غیراین‌صورت نتیجه‌ای جز کند شدن نوسازی ناوگان و تشدید چرخه فرسودگی ندارد. او با یادآوری اینکه وسایل نقلیه تا ۷۰ درصد در آلودگی هوای تهران سهم دارند، گفت: این آلاینده‌ها ارتباط مستقیمی با بیماری‌های قلبی، تنفسی و مرگ‌ومیر زودرس دارند؛ بنابراین تردد هزاران خودروی فرسوده در شهر به‌معنای تثبیت روزهای ناسالم و تحمیل هزینه‌های اقتصادی و درمانی سنگین به شهروندان است.