چشم‌انداز «سبلان» آب رفت!
مطالبه عمومی حفاظت از منظر سبلان به ریاست‌جمهوری منتقل شده است؛ به‌زودی نخستین جلسه ثبت جهانی برگزار خواهد شد
سعیده اسدیان | روزنامه‌نگار
طی سال‌های اخیر شهر سرعین به‌‌واسطه وجود آبگرم‌های طبیعی و ظرفیت‌های کم‌نظیر درمانی و گردشگری به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری کشور تبدیل شده است. افزایش چشمگیر ورود مسافران در فصول مختلف سال، این شهر را در مسیر توسعه سریع قرار داده و همین امر باعث رشد هتل‌آپارتمان‌ها و خانه‌مسافرهای مختلفی در سراسر این شهر شده است که بسیاری از آنها هم به‌صورت غیرمجاز فعالیت می‌کنند اما با وجود این رونق، توسعه کالبدی شهر به‌صورت کنترل‌نشده و بدون برنامه پیش رفته و ساخت‌وسازهای بی‌رویه در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است.
چشم‌اندازی که روزبه‌‌روز کوچک‌تر می‌شود
تراکم بالای ساختمان‌ها و گسترش سازه‌های بلندمرتبه موجب شده در بسیاری از نقاط شهر، منظر طبیعی سبلان که مهم‌ترین مؤلفه هویتی و بصری منطقه است، به‌شدت آسیب ببیند و حتی در برخی مسیرها کاملا از دید خارج شود. مشاهده‌های میدانی خبرنگار همشهری نشان می‌دهد تراکم ساخت‌وسازها در برخی مناطق به حدی رسیده که تقریبا از مسیرهای اصلی دسترسی به سبلان، امکان مشاهده کامل کوه وجود ندارد. همچنین هتل‌آپارتمان‌های ۱۰ تا ۱۲طبقه‌و ویلاهای شخصی را می‌بینیم که در مسیر احداث خود، فضای سبز منطقه را نابود کرده‌اند؛ به‌طوری که در یک نگاه، منظر سبلان و طبیعت سرعین با شهرک اندیشه تهران برابری می‌کند. هرچند طی سال‌های اخیر عزم مسئولان میراث فرهنگی اردبیل برای ثبت جهانی سبلان بیش از پیش جزم شده اما براساس استانداردهای یونسکو، ثبت جهانی یک میراث طبیعی مستلزم حفاظت از ویژگی‌های منظر و عدم‌تغییرات مخرب آن است و حالا رشد بی‌رویه ساخت‌وسازها می‌تواند شانس سبلان را برای ثبت جهانی کاهش دهد و حتی پرونده آن را با خطر رد شدن مواجه کند.
درخواست حفاظت از منظر سبلان
معاون میراث فرهنگی اردبیل در گفت‌وگو با همشهری اظهار کرد: ساخت‌وسازهای بی‌رویه و تراکم بالای ساختمان‌ها با توجه به تلاش‌های جاری برای ثبت جهانی، یک چالش جدی ایجاد کرده است. در پرونده ثبت ملی سبلان، محدوده شهر سرعین قرار نگرفته و بنابراین محدودیت یا مقررات خاصی برای ساخت‌وسازهای شهری اعمال نشده، اما در پرونده ثبت جهانی که هنوز در مراحل مقدماتی است، این موضوع یک چالش است.
علیرضا عبداللهی افزود: پرونده مطالبه عمومی برای حفاظت از منظر سبلان به وزارت میراث فرهنگی و حتی ریاست‌جمهوری منتقل و دستور پیگیری از سوی وزارتخانه صادر شده است و به‌زودی نخستین جلسه رسمی کمیته کاری ثبت جهانی سبلان برگزار خواهد شد.
معاون میراث فرهنگی اردبیل با بیان اینکه بسیاری از مسائل فعلی ریشه در تصمیم‌های ۲۰ تا ۲۵سال گذشته دارد، گفت: با اینکه بازگرداندن ساختار شهری به وضعیت ایده‌آل ممکن نیست و هزینه‌های سنگینی را هم به‌دنبال خواهد داشت، می‌توان با اجرای طرح تفصیلی و اعمال مقررات دقیق برای ساخت‌وسازهای جدید، از آسیب بیشتر به منظر طبیعی سبلان جلوگیری کرد.
نگرانی برای ثبت جهانی
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به بازدید اخیر خود از محدوده منظر سبلان اظهار کرد: از یک نقطه به بعد عملا منظر سبلان از دید خارج می‌شود. این حجم از ساخت‌وساز همزمان با تلاش‌ها برای آماده‌سازی پرونده ثبت جهانی سبلان نگرانی‌هایی ایجاد کرده است.
علیرضا ایزدی افزود: در موضوع ساخت‌وسازها فقط یک دستگاه نقش ندارد و بنیاد مسکن، شهرداری اردبیل، اداره راه و شهرسازی و دستگاه‌های متولی طرح‌های جامع و تفصیلی شهری در این روند
تأثیرگذار هستند.