درخشش جهانی در درمان ناباروری

مریم سرخوش | روزنامه‌نگار 

درحالی‌که بسیاری از زوجین نابارور در کشورهای توسعه‌یافته با هزینه‌های بالا و زمان انتظار طولانی برای دریافت خدمات درمانی مواجهند، ایران به یکی از قطب‌های مهم این حوزه در منطقه و حتی فراتر از آن بدل شده است. از تحقیقات همزمان با جهان در علوم نوین گرفته تا شکل‌گیری مراکز پیشرفته‌ای در برخی استان‌ها و خدمات به‌روز درمان ناباروری که باعث شده ایران جزو 10کشور برتر در این حوزه قرار بگیرد. خدمات درمان ناباروری در ایران نه‌تنها به استانداردهای جهانی نزدیک شده، بلکه به‌دلیل ارائه درمان‌های ارزان‌ و قابل‌دسترس مزیت رقابتی هم ایجاد کرده است. حمید چوبینه، رئیس انجمن باروری و ناباروری ایران و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم این مسئله را تأیید می‌کند و با حضور در استودیو همشهری از موفقیت ۷۰درصدی، پوشش بیمه‌ای، زمان انتظار کوتاه و مهارت پزشکان ایرانی خبر می‌دهد که باعث شده زوج‌هایی از کشورهای منطقه و حتی اروپا برای درمان راهی ایران شوند؛ درحالی‌که خانواده‌های ایرانی دیگر کوچک‌ترین نیازی به اعزام به خارج ندارند. این موارد نشان می‌دهد که «درمان ناباروری» دیگر صرفا یک خدمت پزشکی در ایران نیست؛ نمادی از توان علمی کشور و پاسخی به یکی از دغدغه‌های رو‌به‌افزایش خانواده‌هاست. بخشی از صحبت‌های رئیس انجمن باروری و ناباروری ایران را در این گزارش بخوانید و فیلم کامل را هم می‌توانید با اسکن‌ QR کد ببینید.


استاندارد جهانی 
توانمندی ایران در بحث پزشکی در دنیا شاخص است و پیشرفت‌های خوبی به‌ویژه در علوم نوین داشته‌ایم. چون همزمان با دنیا مطالعات در علوم نوین که درمان ناباروری هم جزو آنهاست را آغاز کرده‌ایم که دستاوردها و توسعه قابل توجهی در این حوزه رقم خورده است. حتی مقام معظم رهبری هم به درمان ناباروری در کشور ورود کرده‌اند و با حمایت‌ از دانشمندان این علوم سرعت این پیشرفت افزایش یافته و اکنون به استاندارد خوبی در سطح دنیا در درمان ناباروری دست پیدا کرده‌ایم. در کشور ما استان یزد قطب درمان ناباروری است.

هیچ زوج ناباروری به خارج اعزام نمی‌شود 
روش‌های درمان ناباروری در ایران همگام با کشورهای توسعه یافته در حال انجام است. برخی ناباروری‌ها در سطوح ابتدایی با یک مشاوره ساده یا دارودرمانی از سوی متخصصان برطرف می‌شوند. اما در مراحل بالاتر از روش‌های کمتر پیشرفته مثلIUI گرفته تا سطوح بالاتر مثل IVF، میکرو اینتکشن و... توسط متخصصان فلوشیپ ناباروری در حال انجام است. دسترسی به خدمات درمانی ناباروری هم در اکثر شهرهای کشور ارائه می‌شود و پوشش بیمه‌ای مناسبی هم دارد. البته نیاز به توسعه حمایت‌ها را داریم تا منجر به کاهش هزینه‌های درمانی برای خانواده‌های نابارور شود. به‌طور کلی تمام درمان‌های ناباروری در دنیا در ایران از سوی متخصصان کشورمان در حال انجام است و هیچ نیازی هم به اعزام خانواده‌های نابارور به خارج از کشور نداریم.

 اروپایی‌ها به‌دنبال درمان‌های ناباروری ایران 
پیشرفت متخصصان ایرانی در درمان ناباروری را جوامع پزشکی دنیا می‌بینند. چند سال گذشته نایب‌رئیس مجلس سنای ایتالیا با تمجید از تبحر پزشکان ایرانی به دلیل هزینه‌های پایین درمانی و جاذبه‌های گردشگری ایران نسبت به اعزام زوجین نابارور ایتالیایی و اروپایی به کشور ما ابراز تمایل کرد. یکی از نقاط قوت درمان ناباروری در کشور ما این است که تقریبا صف انتظار برای ارائه این خدمات نداریم، درحالی‌که بسیاری از کشورها این بازه زمانی به‌دلیل مسائل بیمه‌ای بسیار طولانی است و خیلی‌ها ترجیح می‌دهند این درمان را در کشورهای با دانش خوب مثل ایران دنبال کنند. همین حالا هم ما زوجین زیادی از کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای مسلمان داریم که خدمات درمان ناباروری را از مراکز ما دریافت می‌کنند. ما ظرفیت بسیار بالایی در این حوزه داریم و علاوه بر پیشرفت در درمان ناباروری اکنون توانمندی تشخیص اختلالات ژنتیک و کروموزومی را هم داریم. یعنی در روش‌های علمی قبل از لانه‌گزینی این تشخیص‌ها انجام می‌شود و از تولد کودک‌های معلول پیشگیری می‌کند. این توانمندی نه‌تنها از تولد نوزاد با اختلالات ژنتیک جلوگیری می‌کند، بلکه از سقط جنین به‌عنوان یک عامل آسیب‌زا به لحاظ جسمی و روحی به مادران هم جلوگیری خواهد کرد. در مراحل درمان ناباروری این تشخیص‌ها توسط جنین‌شناس‌ها و دانشمندان ژنتیک ما انجام می‌شود و بعد اجازه انتقال جنین سالم به بدن مادر را می‌دهند که این امر باعث شده جایگاه پزشکی ایران در این حوزه هم در سطح جهانی قابل توجه باشد.

سن طلایی باروری 
شانس درمان ناباروری در ایران بسته به سنین مختلف، هم رتبه آمارهای جهانی است. در سنین مختلف قدرت تولید مثل متفاوت است. در زنان با سن بلوغ شروع و تا سن یائسگی ادامه دارد. تعداد سلول‌های جنسی زنان محدود و قدرت تولید مثل در آن زمان خاصی دارد. به همین دلیل متخصصان همواره تأکید می‌کنند که خانم‌ها در سنین طلایی باروری (22تا 92سال) ازدواج  کنند و اقدام به فرزندآوری داشته باشند. در مردان این روند تولید مثل تقریبا تا زمان حیاتشان ادامه دارد که البته با افزایش سن سلول‌های جنسی پیرتر و کیفیت کمتری خواهند داشت. ریسک اختلالات کروموزومی هم با افزایش سن بیشتر است و احتمال معیوب شدن فرزند وجود دارد. البته با توجه به افزایش سن ازدواج، توصیه به فریز تخمک و اسپرم برای زنان و مردان مطرح است که در کشور ما هم چند سالی رواج پیدا کرده است.

حق انتخاب جنسیت فرزند 
در درمان‌های ناباروری برای فرزندان دوم به بعد به خانواده‌ها اجازه انتخاب جنسیت هم داده می‌شود. مثلا خانواده‌ها یک یا 2 دختر یا پسر دارند و می‌خواهند فرزند بعد‌ی‌شان جنسیت متفاوت داشته باشد. یا برخی بیماری‌ها وابسته به جنسیت نوزاد بروز می‌کند و ما در این‌باره مشاوره‌های لازم را به خانواده‌ها می‌دهیم که به ازدیاد نسل کمک می‌کند. گاهی هم به لحاظ فرهنگی برخی خانواده‌ها مجبور به سقط جنین به‌دلیل جنسیت نوزاد هستند و این آسیب هم با این خدمت برطرف می‌شود که مطابق نیاز و دلخواه فرزندان بعدی‌شان را داشته باشند.

پوشش بیمه‌ای خوب است، اما کافی نیست 
هزینه‌های درمان ناباروری در ایران در مقیاس جهانی بسیار پایین است و به شکل کامل و مکفی ارائه می‌شود. البته این پایین بودن هزینه‌ها منجر به آسیب به مراکز ارائه‌کننده خدمات هم شده چون نمی‌توانند مطابق با نیازهای روز جهانی و خرید تجهیزات و امکانات خودشان را به روزرسانی کنند. بخشی از تجهیزات این حوزه تولید داخل و برخی هم وارداتی است که هزینه‌های گزافی را به مراکز وارد می‌کند. این در حالی است که برخی درمان‌ها درباره خانواده‌ها باید چندین بار تکرار شود یا درمان پیچیده‌تری داشته باشد. این مسئله می‌تواند هزینه‌های سنگینی را به خانواده‌ها وارد کند. البته بیمه‌ها طی سنوات گذشته حمایت‌های خوبی داشته‌اند اما کافی نیست و پوشش بیمه‌ای متناسب با افزایش هزینه‌ها طی سال‌های اخیر رشد نکرده است.

بحران جدی‌ای در دارو  و تجهیزات نداریم 
بخش زیادی از داروها و تجهیزات درمان ناباروری تولید داخل است. البته با توجه به تامین وارداتی مواداولیه بخشی از داروها، در برخی مواقع به‌دلیل تحریم‌ها و فشارهای جهانی مشکلاتی در تامین داریم که اختلالاتی در روند درمان ایجاد می‌کند اما در کل صنعت درمان ناباروری بحران جدی در ارائه خدمات ندارد.

 3فاکتور مهم درمان ناباروری در ایران مورد توجه بسیاری از کشورها ازجمله اروپایی‌ها قرار دارد؛ تبحر پزشکان ایرانی، هزینه‌های پایین درمان و زمان انتظار کوتاه برای دریافت خدمات 
ایران جزو 10کشور برتر دنیا در زمینه علوم و درمان ناباروری است