گزارش
نت‌های ویرانی در دل هیرکانی
تبلیغ تور با موسیقی زنده و دی‌جی در میراث جهانی هیرکانی نگرانی فعالان محیط‌زیست و مسئولان را به همراه داشته است
مجیدجباری | روزنامه‌نگار
کمپ‌های ساده و صمیمی طبیعت‌گردها در جنگل‌های شمال حالا جای خود را به تورهایی داده که با موسیقی زنده و دی‌جی در دل رویشگاه‌های هیرکانی برگزار می‌شوند. این روزها، صفحه‌های مجازی پر‌است از تبلیغات این تورها که به بهانه «تفریح متفاوت» صدای بلند موسیقی را در دل جنگل‌های هیرکانی می‌پیچانند؛ جنگل‌هایی که نه‌تنها میراث طبیعی ایران بلکه میراث بشری هستند و در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. برهم‌زدن آرامش جنگل‌های بکر و سکونتگاه صدها گونه جانوری، معضل تازه‌ای است که در کنار آفرودسواری، اکوسیستم شکننده شمال کشور را تهدید می‌کند و نگرانی جدی فعالان محیط‌زیست و مسئولان را به همراه داشته است.
امنیت زیستگاه‌ها از بین می‌رود
معاون محیط‌زیست طبـیـعی اداره کــل محیط‌زیست مازندران با هشدار درباره اینکه این روند آینده تنوع زیستی شمال کشور را به خطر می‌اندازد، می‌گوید: «جنگل‌های هیرکانی مهم‌ترین پهنه جنگلی شمال و دارای ارزش بین‌المللی هستند. در کنار آن تنوع زیستی منطقه بسیار بالاست. وقتی چنین تورهایی برگزار می‌شوند، امنیت زیستگاه‌ها از بین می‌رود و گونه‌هایی که وابستگی زیستگاهی دارند، ناچار می‌شوند زیستگاه خود را ترک کنند. این اتفاق به‌معنای جزیره‌ای‌شدن زیستگاه‌ها و تضعیف جمعیت گونه‌هاست؛ روندی که حیات‌وحش شکننده را به سمت آسیب‌پذیری بیشتر و حتی انقراض می‌برد.»روح‌الله اسماعیلی درگفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه فعالیت‌های پر سر‌و صدا، همانند تورهای موسیقی‌محور و حتی آفرودسواری، عملا آرامش حیات‌وحش را برهم می‌زنند، توضیح می‌دهد: «سال ۱۴۰۱ با هماهنگی دادستانی مرکز استان موفق شدیم جلوی آفرودها را بگیریم، اما باز هم کم‌و بیش تداوم این تورها را شاهد هستیم.» معاون محیط‌زیست طبیعی اداره کل محیط‌زیست مازندران یادآوری می‌کند: «۲۱ درصد پهنه‌های استان تحت مدیریت یگان حفاظت محیط‌زیست است، اما بسیاری از عرصه‌های دیگر خارج از محدوده حفاظت‌شده‌اند و همین موضوع کار نظارت را دشوار می‌کند.»
زخمی که تازه شد
فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست، منشأ اصلی این تورها را فضای مجازی می‌داند و می‌گوید: «بخش عمده تورهای غیرمجاز از طریق فضای مجازی تبلیغ و معمولا هم این برنامه‌ها خارج از مناطق تحت مدیریت سازمان برگزار می‌شوند؛ جایی که نظارت دشوارتر است.» سردار رضا رستگار درگفت‌وگو با همشهری می‌افزاید: «سازمان محیط‌زیست هیچ‌گاه مجوزی برای چنین تورهایی صادر نکرده و نخواهد کرد. ما فقط اجازه می‌دهیم گردشگری در زون‌های مشخص و با رعایت ضوابط انجام شود. فصل‌هایی مانند بهار و تابستان یا زمان گاوبانگی مرال، حساس‌ترین فصل‌های حیات‌وحش هستند و به همین دلیل ورود گردشگران بدون مجوز در این زمان‌ها کاملا ممنوع است.»
او با بیان اینکه ابزار قانونی سازمان محیط‌زیست در خارج از مناطق تحت مدیریت محدود است، ادامه می‌دهد: «اگر این فعالیت‌ها در محدوده مناطق چهارگانه باشد، به سرعت با آن برخورد می‌کنیم اما در بیرون از این مناطق، موضوع تخلف محیط‌زیستی محسوب نمی‌شود و ابزار قانونی کافی در دسترس نیست. در این شرایط، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری باید نقش جدی‌تری ایفا کند.»
هشدار به دفاتر گردشگری
سردار رضا رستگار، فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست: جلساتی با یگان حفاظت میراث فرهنگی برگزار و هشدارهایی به دفاتر گردشگری داده شده است. اما همچنان تبلیغات در فضای مجازی ادامه دارد.
آفرودسواری سال‌هاست که یکی از چالش‌های جدی عرصه‌های طبیعی شمال کشور است. خودروهایی که بی‌محابا وارد زیستگاه‌ها می‌شوند، نه‌تنها پوشش گیاهی را تخریب می‌کنند بلکه امنیت حیات وحش را نیز برهم می‌زنند. حالا برگزاری تورهای موسیقی‌محور، زخمی تازه بر تن جنگل‌های هیرکانی است.
