بحران تیراژ و مخاطب

فرامرز قره‌باغی/ نویسنده و روزنامه‌نگار
روز خبرنگار مناسبتی است که می‌توانست جایگاه مطبوعات را دست کم سالی یکبار مطرح کند و این رهگذر فرصتی برای بیان دغدغه‌ها باشد، اما بازخورد آن در اوضاع کنونی تقریبا به صفر میل می‌کند. قیاس مطبوعات امروز با مصوبات یک دهه پیش فاصله معناداری را نشان می‌دهد و با 2 دهه پیش و بیشتر از آن کاملا بی‌معنی است. گرچه یکی از ارتباط‌شناسان معروف، رسانه را همان پیام می‌داند اما به نظرم امروزه کارکرد رسانه‌ها بیش از انتقال پیام است و نوع و شیوه کار رسانه‌ها موجب می‌شود تا انتقال اطلاعات با تغییر مفهوم آنها نیز همراه باشد. با بررسی نشانگان ارتباطی متوجه می‌شویم خبرنگاری با چیزی که بوده فاصله گرفته و معناها را تغییر داده است. در چنین وضعی روزنامه‌های کاغذی باید با رقبای سرسخت و بسیار پرشماری رقابت کنند. شیوه ارائه مطالب رسانه‌ای نشانگر سختی این رقابت و جلو بودن رقبای دیگر است. مشکلات عدیده‌ای روزنامه‌ها را ضعیف و کم‌مخاطب کرده است. نظارت‌های سفت و سخت، کاهش درآمدها و از همه مهم‌تر گستردگی کار در عرصه‌ای بسیار فراخ‌تر برای رسانه‌های دیگر.  در روزگاری که هر فرد به خودی خود می‌تواند پیام ارسال کند، آن هم پیامی که هزینه مالی دربرندارد، با تنگناهای نظارتی مواجه نیست و نیازی به دستگاه‌های چاپ و... ندارد، روزنامه‌نگاری به شیوه گذشته بسیار دشوار و کم‌بازده است.  توجه داشته باشیم که مطالب شهروند- خبرنگاران با همان غلط‌های مصطلح و نزدیکی به زبان مردم بیشتر و بهتر درک می‌شود. درواقع برای رقابت در این زمینه باید این نکته که «پس زبان دیگری باید گشاد» نصب‌العین می‌شد که نشد و همین بحران مخاطب و بحران تیراژ را رقم زده است.