سروش خسروی
مهم‌ترین خبر ماه‌های گذشته در اقتصاد ایران حرکت موج پول‌های پرقدرت، تورم‌زا و مخرب در بازارهاست، اما روایت این ماجرا از اصل خبر به مرتب دشوارتر است.
یکی از سهل و ممتنع‌ترین کارها در روزنامه‌نگاری آن است که موضوعات تخصصی را به‌ویژه مسائل اقتصادی را دراماتیزه کنیم و برایش قصه‌ای ببافیم و «کاوراستوری» بسازیم. دشواری کار آنجا ظاهر می‌شود که اقتصاد معمولا داستان‌هایی خطی و سر راست را پیش‌روی ما می‌گذارد؛ مثلا همین ماجرای ماه‌های اخیر؛ اصل قصه این است که پول‌های خفته در حساب‌ها اعم از حساب‌های بانک‌های دارای مجوز و غیرمجازها وارد چرخه بازارها شده‌اند و به شکلی مخرب تورم‌آفرینی می‌کنند.
اما چنین داستان‌های خشک و بی‌روحی با وجود واقعی بودن مطلوب بسیاری نیست؛ خیلی از سردبیرهای روزنامه‌ها، سایت‌ها و حالا کانال‌های خبری تلگرامی، چنین داستان‌هایی را بیش از حد خسته‌کننده و مخاطب‌پران می‌دانند این نوع خبرها تیراژ را بالا نمی‌کشد و تعداد لایک‌ها و بازدیدها را افزایش نمی‌دهد، اینگونه است که برای هیجان بخشیدن به چنین خبرهایی به ناگاه نام‌های مخفف روی صفحات رسانه‌ها نقش می‌بندد مثلا به شما می‌گویند عامل وضع خراب اقتصاد آقای «ب» و خانم «ز» هستند، بعضی وقت‌ها هم برای اینکه هیجان ماجرا بیشتر شود و داستان واقعی‌تر جلوه کند به قهرمان قصه لقب می‌دهند مثلا «سلطان سکه»، در برخی اوقات بنابرذائقه جناب سردبیر داستان‌های پلیسی نقل می‌شود مثلا در تحلیل دلایل به‌هم‌ریختن بازار ارز یا سکه می‌شنوید 6نفر مأمور جاسوس سعودی که در خیابان چرچیل پشت سفارت انگلیس مستقر شده بودند هر روز با حضور در خیابان منوچهری قیمت دلار را بالا و پایین می‌کرده‌اند. حالا به‌خود شما بستگی دارد، دوست دارید قصه‌های هیجان‌انگیز رمان‌نویس‌های این روزهای رسانه‌ها را بخوانید و دنبال کنید یا آنکه مشتاق شنیدن حقیقت و ریشه‌یابی ماجرا هستید؟
وزیر هم قانع شده باشد متقاضیان هنوز متقاعد نشده‌اند
الهام دانیالی
چند روز پس از اتمام طرح پیش‌فروش‌مزدا۳ توسط بهمن‌موتور در روزهای ابتدای ماه جاری، محمد شریعتمداری- وزیر صنعت، معدن و تجارت- در صفحه توییتر خود نوشت: نحوه پیش‌فروش مزدا۳ به‌دلیل حاشیه سود و قطع و وصل مشکوک، بحث‌برانگیز شده است.
پس از طرح موضوع در توییتر وزیر، شرکت بهمن‌موتور ضمن واکنش به این انتقاد، طی نشستی مشترک با خبرنگاران در ۸ مردادماه، با ارائه آمار و ارقام متعدد، به شفاف‌سازی فرایند پیش‌فروش و رفع حواشی و ابهامات مطرح‌شده، پرداخت. مدیرعامل این شرکت همچنین با تأکید بر اینکه هیچ راه منطقی و مناسب دیگری برای پیش‌فروش و رساندن این ۲۷۰ دستگاه خودرو به‌دست متقاضیان اصلی وجود ندارد، مدعی شد که هیچ مشکلی در فرایند عملکرد سایت وجود نداشته و با ارائه آی‌پی، کدملی و مشخصات ثبت‌نام‌کنندگان به نهادهای نظارتی، می‌تواند ثابت کند که هیچ‌یک از خریداران از داخل شرکت یا بخش‌های وابسته نیسستند و هیچ نسبتی با افراد فعال در شرکت ندارند. اما با توجه به حاشیه سود و تفاوت قیمت بیش از ۱۰۰میلیون‌تومانی مزدا۳ در کارخانه و در بازار، شاید پذیرش این دلایل، توضیحات و توجیهات توسط شنونده به راحتی ارائه آنها نباشد، به همین دلیل حتی اگر وزیر، پاسخ انتقاد خود را گرفته باشد، بسیاری از متقاضیان و مشتریان ناکام مانده، هنوز با شنیدن این حرف‌ها قانع نشده‌اند. همچنین با وجود تقاضای قابل توجه در بازار برای این محصول، دلیل عرضه تنها ۲۷۰ دستگاه خودروی مزدا۳ جهت پیش‌فروش در طرح اخیر، چگونه توجیه‌پذیر خواهد بود. اگرچه مضمون پاسخ مدیرعامل شرکت به چنین سؤالی این بود که «تا زمانی که از قطعی بودن تولید مطمئن نباشیم پیش‌فروش نخواهیم داشت.» اما به‌نظر می‌رسد در زمان این اظهارنظر، توضیح خود مبنی بر اینکه این شرکت برای تولید خودرو تا ۲ ماه، به اندازه کافی قطعه ذخیره و انبارشده دارد را فراموش کرده است.
رمان‌ها و خبرها
در همینه زمینه :
نشست ادبی
جهان نویسندگی
گفت‌وگو