هر میمونی میتواند 14ساعت آدم باشد
شهرام فرهنگی
... پس من با میمون چه فرقی دارم؟رو به آینه، بدون آینه و حتی در خواب ممکن است آدم به این سؤال فکر کند. هر آدم عاقلی باید حداقل چندبار در زندگیاش به این موضوع فکر کرده باشد؛ ما چه فرقی با میمون داریم؟
میمون شباهتهای غیرقابل انکاری با انسان دارد. میتواند روی دو پا راه برود، شکل جمجمهاش شباهت عجیبی به انسان دارد و... علاوه بر این شباهتهای ظاهری، این نکته هم عجیب است که میمونها میتوانند بیش از هر حیوان دیگری، رفتاری شبیه به انسانها داشته باشند. در روزهای گذشته، فعالیت چند میمون در شبکههای مجازی، دنبالکنندههای فراوانی جذب کرد. یکی از این تصویرها، میمونی را نشان میداد که با دستمال سفید شیشه را گردگیری میکند. دیگری تصویری از میمونهایی بود که سلفی گرفته بودند و بالاخره تصویری از غمگینترین میمون کره زمین؛ تکیه داده بود به دیوار سنگی سلولش در باغوحشِ نمیدانم کجا، یک دست روی زانو و آن یکی آویزان، یک پا تکیهگاه دست و دیگری دراز؛ عین مردی که شکست عشقی خورده باشد و کاسه خالی هم جلویش. میمونها اینطور به ما شبیه هستند، پس چه فرقی باهم داریم؟
دانشمندها هم مثل ما آدم هستند. آنها برای پیداکردن پاسخ این سؤال در دانشگاه لایپزیک آلمان چند آزمایش مهم انجام دادهاند. در یکی از مهمترین خبرهای روزهای اخیر، پایگاه اینترنتی عصرایران نتیجه این تحقیق را منتشر کرد. متن خبر: ... در این آزمایشها، به جای انسانهای بالغ، از کودکان استفاده شد زیرا کودکان غریزیتر از بزرگسالان رفتار میکنند. نتیجه آزمایشها حیرتانگیز بود. در آزمایش «شناخت خود»، میمونها همانند انسانها توانستند «خود» را در آینه تشخیص دهند. آزمایش دیگر، «توانایی حل مسئله» بود که معلوم شد میمونها هم مانند انسانها توانایی این کار را دارند. آزمایشهای دیگری هم انجام شد؛ مانند آزمایش یادگیری، آزمایش توان استفاده از ابزار و حتی ابزارسازی، آزمایش آداب معاشرت و حتی آزمایش دانش فیزیک و تشخیص وزن اجرام. در همه این آزمایشها، میمونها همانند بچههای آدمها رفتار کردند و مشخص شد که در هیچ کدام از این ویژگیها، تفاوت بنیادینی بین انسان و میمون نیست. پس فرق اصلی انسان و میمون چیست؟ پاسخ در یک آزمایش نهفته بود. دانشمندان موزی را بیرون قفس یک میمون و با فاصلهای اندک از آن با یک نخ، آویزان کردند. میمون نمیتوانست با دست خود موز را بردارد. دانشمندان، میلهای کج در اختیار میمون قرار دادند؛ آنها از قبل میدانستند که میمونها هم مانند انسانها قادر به استفاده از ابزار هستند. میمون با آن میله کج، موز را به طرف خود کشید و آن را خورد. سپس وقتی میخواست به محل خواب خود برود که با میلههای قفس فاصله داشت، میله را هم با خود برد و فردا صبح که میخواست به سمت میلههای قفس بیاید، میله را هم با خود آورد. دانشمندان دریافتند که میمون قادر به برنامهریزی است بنابراین وقتی موز را گرفت و خورد و به طرف رختخوابش رفت، میله را با خود برد و صبح بازگرداند زیرا میدانست که ممکن است باز به آن نیازمند باشد. ادامه تحقیقهای دانشمندان، منجر به کشف این واقعیت شد که توانایی میمون برای برنامهریزی کوتاهمدت است و او تنها میتواند برای حداکثر 14ساعت آینده خود برنامهریزی داشته باشد و از برنامهریزیهای میانمدت و بلندمدت برای آیندهاش، کاملا ناتوان است. بنابراین فرق اصلی انسان و میمون نه درصورت و دمی که میمون دارد و انسان ندارد که در یک نکته است: انسان میتواند به آینده فکر و برای آن برنامهریزی کند ولی میمون این توانایی را ندارد.