جامعه
جان خیابان‌ها به لب رسیده
بررسی مقوله تکدی‌گری اتباع خارجی و مشکلات ناشی از آن در خیابان‌های شهر کرج
زهرا اشرف‌زاده| البرز- خبرنگار:
هر روز می‌بینمشان؛ زنی سیه‌چهره با لباس‌هایی مندرس و چرک‌مرد که یک کودک در بغلش است و چند بچه قد و نیم‌قد با موهایی به‌هم چسبیده و شانه نخورده با دمپایی‌ها و کفش‌های زهوار در‌رفته، دست و رویی کبره بسته از چرک دوره‌اش کرده‌اند که انگار سال‌هاست رنگ آب و صابون به خود ندیده‌اند و شاید مدت‌هاست یک دل سیر غذای درست و حسابی نخورده‌اند. هر روز در خیابان‌های اصلی شهر و مقابل مراکز خرید راه می‌روند و تقاضای کمک می‌کنند. یکی از بچه‌ها با چشم‌های بادامی مشکی رنگش در حالی که اسپند دود‌کن کوچکی در دست دارد داخل مغازه می‌‌رود تا قضا و بلا را از آنها دور کند و مزدش را بگیرد.
دیگری دخترک ریز‌نقش 6-5 ساله‌ایست که چادرش را به سبک پاکستانی‌ها سرکرده و در حالی که دمپایی‌های نارنجی رنگ کهنه‌اش را لخ‌لخ‌کنان روی زمین می‌کشد التماس‌کنان با کلماتی که معنی‌اش را نمی‌دانم از من می‌خواهد که کمکش کنم.
این قصه زندگی بسیاری از متکدیان خارجی است که یا در کشور ما متولد شده‌اند یا سال‌ها پیش به طور قانونی یا غیرقانونی مهاجرت کرده‌اند. وجود این متکدیان هم کسبه و هم مردم را به ستوه آورده است.
متکدیانی که روز به روز بیشتر می‌شوند
یکی از کسبه چهارراه طالقانی با تایید افزایش تعداد متکدیان خارجی می‌گوید: این افراد از پاکستان و برخی کشورهای دیگر به اینجا می‌آیند و متاسفانه محیط شهر را خراب کرده اند.
«عرفان ناصری» می‌افزاید: رفتار و وضع ظاهری نامناسب این افراد نام ایرانی‌ها را خراب کرده و وضع ظاهری شهر را نیز به هم ریخته است. با این وجود کسی کاری به کار آنها ندارد.
وی ادامه می‌دهد: چندی پیش مهمانی خارجی داشتم که با خودم به مغازه آوردم وقتی این متکدیان را دید فکر کرد ایرانی هستند حتی از من پرسید که آیا اینها ایرانی هستند؟ بارها برایشان توضیح دادم اینها پاکستانی و هندی هستند. برایشان عجیب بود که چه قدر راحت در کشور ما با تکدی‌گری زندگی می‌گذرانند.
وی با تاکید بر اینکه مردم نباید به این افراد کمک کنند، می‌گوید: هرروز ده‌ها نفر مثل اینها به مغازه می‌آیند و به زور می‌خواهند کمکشان کنیم اما من کمک نمی‌کنم زیرا نتیجه کمک ما افزایش تعداد متکدیان است.
مرد جوانی که از کنار ما می‌گذرد و به یکی از بچه‌ها کمک می‌کند درباره دلیل کار خود می‌گوید: یکی از دلایل مهم رأفتی است که بین ما ایرانی‌ها موجود است. ما احساساتی هستیم و به خاطر اعتقاداتی که داریم احساس می‌کنیم با کمک به این افراد علاوه بر یاری دادن به یک فرد ضعیف، یک اقدام درست اجتماعی انجام داده‌ایم؛ البته مسائل اقتصادی و مشاهده مشکلات در برخی اقشار جامعه هم در کمک مردم موثر است.
اما آنچه بیش از هر چیز شهروندان را رنج می‌دهد نبود متولی برخورد با این متکدیان است. عده‌ای نیروی انتظامی و برخی دیگر شهرداری و بهزیستی و دولت را مسئول می‌دانند؛ هر چه هست، همه معتقدند درآمد متکدیان خارجی از برخی کسبه بازار هم بیشتر است.
به متکدیان کمک نکنید
مدیر کل بهزیستی البرز با اشاره به اینکه بخش قابل توجهی از متکدیان استان خارجی هستند، می‌گوید: متأسفانه مهاجرت متکدیان خارجی به استان البرز زیاد است. از مردم می‌خواهیم به این افراد پولی پرداخت نکنند تا برای گدایی بیشتر تشویق نشوند زیرا مهم‌ترین عامل جلوگیری از تکدی‌گری بی‌توجهی مردم برای کمک به این افراد است.
«اسدالله حیدری» می‌افزاید: بیشتر متکدیان خارجی پاکستانی‌هایی هستند که به‌طور غیرقانونی از مرزها عبور می‌کنند. این افراد بعضا بیماری‌های ناشناخته دارند یا به علت مجازات عمل سرقت، قطع عضو شده‌اند و اینجا از همان معلولیت برای جلب ترحم مردم استفاده می‌کنند.
حیدری ادامه می‌دهد: باید شرایطی مناسب برای غربال و ساماندهی متکدیان خارجی فراهم شود. در حقیقت، شهرداری موظف است که برای جمع‌آوری متکدیان اقدام کند ولی تنها جمع‌آوری کافی نیست، فرمانداری نیز به‌عنوان متولی اصلی، باید جایی را برای اسکان مهاجران متکدی و تعیین تکلیف نهایی آنان قرار دهد.
وی می‌افزاید: البته شهرداری جمع‌آوری این متکدیان را در دستور کار قرار داده و روزانه بیش از 30 نفر جمع‌آوری می‌شوند، اما به دلیل نبود دستور قضایی، آنها را تا 8 شب نگهداری و سپس رها می‌کنند.
چرخه دستگیری‌های روزانه و آزادسازی‌های شبانه همچنان ادامه دارد و گویا پایانی بر وضعیت نابسامان این مهمانان ناخوانده وجود ندارد. بهزیستی، نیروی انتظامی، شهرداری یا دادگستری همه مسئولند و آنچه اکنون مهم‌تر از وجود صحنه‌های زشت گدایی در جامعه است وضعیت ناگوار کودکانی است که اسیر دست سودجویان و سوءاستفاده‌گران از احساسات نوعدوستی مردم هستند. در این هوای گرم که حتی ثانیه‌ای توقف در خیابان آزاردهنده است اما کودکانی که اسیر دست متکدیان هستند ساعت‌ها زیر آفتاب می‌مانند و وضعیت این آنها نیز در این چرخه روز به روز وخیم‌تر می‌شود. امیدواریم ارگان‌ها و نهادهای استان البرز به یک وفاق و جمع‌بندی نهایی برای ساماندهی این مشکل برسند.
ضرورت ایجاد کمپ مخصوص ساماندهی
مدیر کل بهزیستی البرز درباره جمع‌آوری متکدیان می‌گوید: بر اساس مصوبه هیات وزیران برای متکدیان مهاجر نیاز به تشکیل ستادی وجود دارد که ساماندهی آنان را به عهده بگیرد و در این ستاد دستگاه‌های مختلفی حضور داشته باشند. همچنین برای رفع مشکلات و وضعیت نامناسبی که این افراد در شهر به وجود می‌آورند نیاز به شرح وظایف وجود دارد که به نظر می‌رسد در استان البرز چندان جدی و مورد توجه نیست.
«اسدالله حیدری» می‌افزاید: همچنین برای جمع‌آوری نیاز به کمپ‌هایی مخصوص است که حتی اگر در استان البرز این کمپ‌ها نباشد، باید در استان‌های همجوار ایجاد شود. وی می‌گوید: تکدی‌گری پدیده‌ای بسیار پیچیده است و حتی بخشی از این متکدیان مجرم هستند؛ چراکه اگر کسی سه بار تکدی‌گری کند مجرم محسوب می‌شود.
