داستان جهانی دختران دریا
روایت زنان ماهیگیر جزیره هنگام در قاب دوربین و نگاه جهانیان
فاطمه عباسی
صورت‌هایی آفتاب‌سوخته، برقع بر چهره و دست‌هایی که رنج و مهارت سال‌ها را به رخ می‌کشند؛ اینها همان «دختران دریا»ی ایران هستند؛ زنانی که در عصر صنعتی و قوانین نابرابر همچنان سنت ماهیگیری را زنده نگه داشته‌اند. این روزها دختران دریای جزیره هنگام نه فقط برای اهالی جنوب، بلکه برای جهان نیز چهره‌هایی
آشنا شده‌اند.
نشریه معتبر آمریکایی «نیویورکر» به‌تازگی با گزارشی تصویری و اختصاصی، روایتی تازه از این زنان ماهیگیر منتشر کرده؛ زنانی که در طلوع سحر، پیش از آنکه جزیره از خواب بیدار شود، بدون حضور مردان به دل آب‌های نیلگون خلیج‌فارس می‌زنند.
گزارش نیویورکر به قلم رابین رایت، با عکس‌هایی از فروغ علایی ـ عکاس جوان ایرانی ـ منتشر شده؛ کسی که سال‌ها کنار این زنان زندگی و تلاش‌شان را با دوربینش ثبت کرده است. فروغ علایی که روزگاری دانشجوی حقوق بود، بعدها به عکاسی مستند روی آورد و لحظه‌هایی از زندگی زنانی را شکار کرد که با قایق‌های فرسوده و دستی خالی، باراکودا و امپراتور اسپنگلد را به خانه می‌آوردند؛ ماهی‌هایی با دندان‌های تیز که صیدشان جسارت می‌خواهد.
نیویورکر در این گزارش، دختران دریا را تنها ماهیگیران زن ایران و حتی نادر در کل خلیج‌فارس معرفی کرده است؛ زنانی که از طلوع تا غروب برای تأمین نان خانواده، رنج امواج را به دوش می‌کشند. یکی از تصاویر ماندگار علایی، کبری اربابی را نشان می‌دهد که ربع قرن در دریا بوده وبا برقع سنتی و وزنه‌ای بسته به انگشت پایش، برای صید آماده می‌شود.
اگرچه اکنون تعداد دختران دریا حدود 15نفر است و نسل جدید بیش از گذشته جذب مشاغل شهری و تحصیلات شده‌اند، اما نیویورکر روایت می‌کند این زنان بخش بزرگی از اقتصاد خانوادگی در این جزیره سنتی‌اند. آنها فقط ماهیگیر نیستند؛ برخی مثل خدیجه قدسی‌نژاد، جوان‌ترین صیاد جزیره و مادر یک کودک، با استفاده از اینستاگرام به شهرت رسیده و صید تازه را تا مرکز کشور می‌فرستد؛ نمونه‌ای از امید و پاسخ خلاقانه به دگرگونی‌های مدرن.
امروز، دوربین فروغ علایی و روایت نیویورکر، نه فقط زندگی سخت و مهارت خاص دختران دریا را جهانی کرده، بلکه نشان داده حتی در دورافتاده‌ترین نقاط ایران، زنان می‌توانند میراث‌دار سنت و الهام‌بخش تغییر باشند؛ زنانی مقاوم، مستقل و عاشق دریا که هنوز امید و جسارت را از موج‌ها می‌گیرند.
قدسی‌نژاد هر هفته چند روز به دریا می‌رود و بخشی از صیدش را در رستوران کوچک خود استفاده می‌کند و مابقی را از طریق اینستاگرام به مشتریان سراسر ایران می‌فروشد. او با بهره‌گیری از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، راه جدیدی برای اقتصاد خانوادگی یافته است.
کبری اربابی، پس از یک روز طولانی و پرکار، در سکوت قایق و دل امواج جزیره هنگام آرام گرفته است. منظره غروب و تنهایی او بر بستر دریا، نمادی از استقامت و صبوری زنان ماهیگیر جنوب است.
کبری اربابی، بیش از 20سال است که به صیادی مشغول است. جلوه‌ای از تداوم سنت‌های بومی در چهره و قامت او دیده می‌شود؛ زنی که قصه مقاومتش در قاب دوربین ثبت شده است.
سکینه کریم‌دادی از دهه 20زندگی تا امروز در دریا بوده است. او با تجربه‌ای از سال‌ها ماهیگیری و پیوندی عمیق با طبیعت، نماد زنانی است که دریا برایشان خانه، کار و امید است.
