3.5 میلیون خودرو؛ 10 میلیون پیاده

عباس‌ثابتی راد | دبیر گروه شهری:

دلایل زیادی وجود دارد که شهرهای ایران را شهرهای خودرو بدانیم، نه شهر انسان‌ها. مدیریت شهری در تهران و  بسیاری از شهرهای کشور سخن از شهرهای زیست‌پذیر می‌کند. اما به واقع برای زیست‌پذیر شدن شهرهای کشور چه اقدامی صورت گرفته ‌است؟ تمام اقدامات صورت‌گرفته تا این‌جای کار حکایت از این دارد که قرار است شهرها جولانگاه خودروها باشد نه انسان‌ها. سیاست‌های شهرداری‌تهران و دیگر شهرهای کشور تنها متکی بر یک چیز است؛ خودرو. همین و بس. این یک فرضیه نیست. یک واقعیت است. بگذارید دلایل را برشماریم تا بدانیم شهرهایمان چرا شهرهای خودرو هستند نه انسان.

بودجه

بودجه حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران 5هزار و 600میلیارد تومان است. این رقم در لایحه بودجه شهرداری تهران آمده‌است. از این رقم تنها 160میلیارد تومان برای پیاده‌محوری و بهسازی پیاده‌روها و توسعه دوچرخه‌سواری اختصاص یافته‌است. یعنی تنها 2.8درصد از پولی که قرار است صرف حمل‌ونقل شهری شود، به پیاده‌های شهر اختصاص دارد. لازم است بدانیم که در تهران تقریبا 3.5میلیون خودرو وجود دارد. اما روزانه بیش از 10میلیون شهروند تهران و دیگر شهرهای کشور در این شهر به‌صورت پیاده تردد می‌کنند. قرار است 5هزار و 440میلیارد تومان صرف 3.5میلیون خودروی شهر شود تا آنها راحت‌تر تردد کنند و تنها 160میلیارد تومان صرف 10میلیون شهروندی شود که پیاده در شهر تردد می‌کنند.

نهادها

برای ساماندهی 3.5میلیون خودرویی که در تهران وجود دارد، دو معاونت حمل‌ونقل و ترافیک و فنی و عمرانی شهر تهران با انبوهی از شرکت‌ها و سازمان‌ها در حال برنامه‌ریزی و کار هستند. طرح‌های مختلف و برنامه‌های گسترده‌ای سالانه صرف ساماندهی و تردد آسان‌تر خودروها می‌شود. اما در نهاد عریض و طویل شهرداری تهران کدام نهاد و ارگان قرار است کار ساماندهی پیاده‌های شهر را انجام دهد. اگر سازمان زیباسازی شهر تهران قرار است این کار را بکند، تنها به‌صورت کالبدی و فقط برای ساخت و تجهیز پیاده‌راه‌ها اقدام می‌کند. نه در شورای شهر و نه در شهرداری هیچ نهادی نیست که متولی پیاده‌های شهر باشد. درحالی‌که در تمام شهرهای بزرگ جهان، همه شوراهای شهر، کمیته پیاده‌های شهر را راه‌اندازی کرده‌اند و نهادهای مسئول و متولی در شهرداری‌ها کار برنامه‌ریزی در زمینه پیاده‌روی در شهرها را به عهده دارند.

مشکلات

مزیت نسبی خودروها در شهرها، تنها یک چیز است؛ سرعت. یعنی شهروندان سریع‌تر بتوانند از خانه به محل کار بروند و سریع‌تر برگردند. مشکلات بسیاری به‌خاطر این مزیت در شهرها طی سال‌های گذشته رخ داده ‌است. آلودگی هوا، ترافیک، پارکینگ‌ها و ده‌ها مشکل دیگر به‌خاطر حضور 3.5 میلیون خودرویی است که در تهران وجود دارد. وضعیت دیگر شهرهای کشور هم بهتر نیست. همه برنامه‌ها برای آن است تا شهروندان سریع‌تر به محل کار یا خانه یا به هر مقصدی که دارند بروند.

نکته

شهرهای زیست‌پذیر تنها در یک صورت جلوه‌گر خواهد شد. برنامه‌ریزی نهادهای شهری باید به این سمت برود که شهروندان زمان بیشتری را در فضای شهری بمانند. از این‌رو ایجاد فضاهای شهری مناسب و پیاده‌راه‌های متصل و اصولا ایجاد یک شبکه منسجم حمل‌ونقل پیاده می‌تواند گام بزرگی باشد برای بهتر کردن چهره‌ شهرها. ما ناگزیریم بازتعریفی تازه از آنچه در شهرها رخ داده‌است ارائه کنیم اگر بخواهیم کیفیت زندگی در شهرها را افزایش دهیم.