این محله ...
دربندی که اهالی‌اش در بند تکیه‌اش هستند
سیدسروش طباطبایی‌پور
تابستان است و بازار ییلاق‌های خنک اطراف تهران، داغ! یکی از این محله‌های خوش‌آب‌و‌هوا دربند است؛ محله‌ای کوهپایه‌ای که شمالی‌ترین محله تهران است و مردمانی مهمان‌نواز دارد. جاذبه‌های طبیعی این محله بسیار است؛ اما برای رسیدن به آنها باید سخت‌کوش بود؛ مثلا فاصله آبشار دوقلو یا شیرپلا از میدان اصلی دربند کم است، اما به‌خاطر تفاوت در ارتفاع باید برای رسیدن به آنها کفش و اراده‌ای آهنین داشته باشی.
تاریخش
مثل بسیاری از مناطق خوش‌آب‌وهوای تهران، دربند هم برای خودش روستایی ساده و مصفا بود با اهالی باغدار و دامپرور که به تهرانی‌ها سیب و گردو و آلبالو می‌فروختند. تا اینکه در یکی از سفرهای شاه قاجار به شمیران، گذر او به دربند افتاد و چنان شد که نباید می‌شد! شاه و درباریان تا توانستند آنجا باغ و عمارت ساختند و این روال در دوره پهلوی هم ادامه یافت تا آنجا که دربند به یکی از مهم‌ترین اماکن پذیرایی از مهمانان خارجی دولت تبدیل شد.
هتل دربند
از وقتی رفت‌وآمد‌ها به دربند زیاد شد، تا دلتان بخواهد در آنجا رستوران و کافه سبز شد. یکی از نخستین و مدرن‌ترین بناهایی که در دوره پهلوی اول در حدود سال1317 در دربند ساخته شد، هتل دربند بود؛ ساختمانی در شمال رودخانه دربند که مهمانانش منظره کوهستان و رودخانه را توامان می‌دیدند. در این هتل که در حدود 50اتاق داشت، بیشتر مهمانان خارجی ساکن می‌شدند که البته حالا تنها خاطره‌هایش باقی مانده است.
تکیه دربند
یکی از مکان‌هایی که دربندی‌ها به آن می‌نازند، تکیه قدیمی‌شان است؛ جایی که تاکنون بیشترین «یا حسین» را در این محله شنیده و به‌خصوص در ایام عزای امام‌حسین(ع) بسیار پررونق است. می‌گویند که سیدابوتراب دربندی و تنی چند از خیران محل در عهد ناصری سنگ‌بنای این تکیه را گذاشتند و حسینیه‌ای به وسعت 900مترمربع با یک طاق‌نمای بزرگ و 10طاق‌نمای کوچک ساختند. در وسط صحن این تکیه، سکویی هم بنا شده که به اجرای مراسم تعزیه‌خوانی اختصاص دارد.
آداب عزاداری دربندی‌ها
یکی از رسم‌های قدیمی دربندی‌ها در ایام محرم نخل‌گردانی است. آنها معتقد بودند نخل، نماد تابوت امام حسین(ع) است و باید در روز عاشورا روی دوش اولادش قرار گیرد. رسم بود که سادات دربند زیر نخل تکیه را می‌گرفتند و همراه با دسته عزاداری آن را به قبرستان قدیمی محله می‌رساندند و در کنار مزار سیدعلی دربندی که از مقربان دربند بوده، عزاداری می‌کردند. البته این رسم به‌مرور تغییر کرده و حالا مراسم نخل‌گردانی فقط محدود به داخل تکیه است.
نماد کوهنوردی
یکی از نشانه‌های قدیمی میدان دربند، مجسمه 3متری سیمانی است که سال‌هاست در میدان دربند ایستاده و به کوهنوردان خیر مقدم می‌گوید. البته ابتدا مجسمه‌ای شبیه آن در سال1338 در ورودی میدان سربند قرار داشت که با گچ ساخته شده بود و به‌خاطر شرایط آب‌وهوایی بعد از چند سال فرسوده شد. به همین دلیل در سال1341 رضا لعل‌ریاحی مجسمه‌ای با همان طرح اما سیمانی ساخت که این‌روزها در وسط میدان دربند انتظار شما را می‌کشد.
در همینه زمینه :
