طرح تازه درباره حقابه کشاورزان اصفهانی

نفیسه زمانی‌نژاد|  اصفهان- خبرنگار:

آن گونه که استاندار خبر می‌دهد پس از توقف 10 ماهه در ساخت سد کوهرنگ دوباره ساخت این سد از سر گرفته شده است و همه تلاش آن است که ظرف مدت یک سال و نیم تا دو سال، ساخت سد به پایان برسد. به گفته این مسئول برای تکمیل سد سوم کوهرنگ که بخشی از آب زاینده‌رود را تأمین خواهد کرد، ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه جذب شده است و ۲۹۳ میلیارد تومان نیز به ازای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به این  کاراختصاص خواهد یافت. کار بهترین و سریعترین نسخه‌ای که مسئولان برای رهایی از بحران بی‌آبی می‌پیچند، اتمام هرچه سریع‌تر سد تونل سوم کوهرنگ است تا از این طریق ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب به زاینده‌رود تزریق شود.با روند رو به جلویی که این پروژه داشته است، انتظار می‌رود در صورت تخصیص اعتبارات کافی و همت مسئولان تا 2 سال آینده به اتمام برسد. آن هم در حالی که سرچشمه‌های زاینده‌رود به شدت با کم‌آبی مواجه است و پروژه‌هایی نظیر انتقال آب «بن- بروجن» بر مشکلات سرچشمه زاینده‌رود می‌افزایند.


دلیل اعتراض به پروژه بن- بروجن
 
طرح انتقال آب بن به بروجن که هر دو در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارند از مصوبات سفر رئیس جمهوری و هیات دولت یازدهم به استان چهار محال و بختیاری بود. از آن زمان، مسئولان این استان مجوزهای لازم را برای اجرای این پروژه از وزارت نیرو به منظور تامین آب آشامیدنی برخی از ساکنان چهارمحال و بختیاری کسب کردند. عملیات اجرایی این پروژه با تخصیص اعتبار از سال 94 آغاز شد، اما پیشرفت آن به دلایل متعدد مثل کمبود بودجه یا اعتراض استان های کرمان، یزد و اصفهان با کندی رو به رو شد. بروجن که مقصد این پروژه است اگر چه شهری در استان چهارمحال و بختیاری است اما در حوضه آبریز کارون واقع است و به موجب این طرح سالانه 40 میلیون مترمکعب از حقابه زاینده رود به حوضه آبریز کارون منتقل خواهد شد. کارشناسان می گویند طی مسیر 128 کیلومتری از بن (حوضه آبریز زاینده رود) تا بروجن غیر منطقی است. به خصوص آنکه حوضه آبریز زاینده رود و رود دائمی آن یعنی زاینده‌رود خود دچار مشکل بی آبی هستند. 

طبق قانون، شهرستان بن و حوضه آبریز زاینده رود در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد و بر این اساس این استان می‌تواند منابع آب موجود در مرزهای سیاسی را بدون در نظر گرفتن مسائل مهمی مثل حقابه و مرزهای طبیعی در اختیار داشته باشد. اما نباید فراموش کرد که منابع آبی این منطقه از استان متعلق به حوضه آبریز زاینده رود و تالاب گاوخونی است و باید نیازهای آشامیدنی 2 استان اصفهان و یزد را تامین کند که از طریق ساخت سد کوهرنگ این امر میسر می‌شود. این در حالی است که شهرستان های استان چهار محال و بختیاری می‌توانند نیاز آبی خود را از رودهای فصلی این استان و بارش های مناسب‌تری که این استان در مقایسه با استان اصفهان دارد، تامین کنند.


ساخت تونل سوم کوهرنگ در مراحل پایانی

عملیات ساخت تونل سوم کوهرنگ مراحل پایانی خود را طی می‌کند، اما آنچه باقی مانده است سد این تونل است که تا به حال 23‌درصد از آن پیشروی داشته است؛ البته براساس گفته مسئولان به‌طور قطع در دولت دوازدهم سد و تونل سوم کوهرنگ به‌طور کامل به بهره‌برداری خواهد رسید. مجوز انتقال آب درصورتی داده شده که در قالب پروژه انتقال آب «بن ـ بروجن» سالانه 40 میلیون مترمکعب از حقابه‌های زاینده‌رود به حوضه آبریز کارون منتقل شود..


قرار است آب از این تونل وارد بروجن شود

 «حسین محمد رضایی»، رئیس انجمن حمایت از کشاورزان شهرستان اصفهان، با اشاره به تأمین بودجه ملی سد کوهرنگ توسط استانداری برای اتمام این پروژه می‌گوید: بر اساس اظهارات استاندار قرار بر اتمام این پروژه در دو سال آینده است. وی می‌افزاید: گفتنی است که قرار بر آن بود آب ورودی به این تونل به زاینده‌رود الحاق شود و پس از آن به یزد فرستاده شود ولی سال‌ها قبل از اتمام تونل چنین اقدامی انجام گرفت. رئیس انجمن حمایت از کشاورزان شهرستان اصفهان توضیح می‌دهد: سهم آب یزد از تونل سوم بعد از افتتاح آن سالانه 98 میلیون مترمکعب است، ولی از سال 1379 تاکنون بدون وجود سد، هر سال 70 میلیون مترمکعب از حقابه کشاورزان برای صنایع، کشاورزی و آشامیدن یزد رفته است. در صورتی که مقرر شده بود فقط آب برای آشامیدن انتقال یابد. اکنون هم قرار است آب از این تونل وارد بروجن شود؛ به عبارتی در برابر چنین اقدامی مجوز ادامه ساخت سد ارائه شد. 

وی تصریح می‌کند: مشخص نیست با کدام دلیل کارشناسانه‌ای تصمیم به اجرای چنین انتقالی گرفته شد چون اقدامی است که نیاز به 255 کیلومتر لوله‌کشی دارد تا آبی که از کارون وارد زاینده‌رود می‌شود دوباره به بروجن که در همان حوضه پر آب کارون قرار دارد سرازیر شود، در حالی که با 12 کیلومتر حفر تونل می‌توان آب کارون را با کمترین هزینه و بهترین کیفیت به بروجن منتقل کرد. 


پروژه بن ـ بروجن زیر سؤال است

 «حمیدرضا فولادگر»، نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی، نیز با بیان این که در حوضه بن و بروجن رودخانه‌های فصلی وجود دارد که می‌توانند آب مورد نیاز خود را از این رودخانه‌ها تامین کنند، می‌گوید: چون آب مورد نیاز خود را از رودخانه‌های فصلی استان خود تامین نمی‌کنند چشم به آب زاینده‌رود دوختند تا همه نیازهای آبی خود را از زاینده‌رود تامین کنند. وی با بیان این که استان چهارمحال‌وبختیاری منابع آبی بسیاری دارد، ادامه می‌دهد: چرا باید همه نیازهای آبی آن‌ها از زاینده‌رود تامین شود؟ به نظر من اصل پروژه انتقال آب از بن به بروجن زیر سؤال است.


طرح بن ـ بروجن غیرقانونی است

 «مجری سابق پروژه تونل سوم کوهرنگ تاکید می‌کند: طرح بن ـ بروجن در محدوده زاینده‌رود غیرقانونی است که متاسفانه با این برداشت‌ها برخورد نمی‌شود. «اسدالله مومن‌زاده» در پاسخ به این سؤال که آیا با این برداشت‌های بی‌رویه، در صورت بهره‌برداری تونل سوم کوهرنگ، عایدی برای اصفهان خواهد داشت، تاکید می‌کند: شرایط اصفهان آن چنان بحرانی است که هر طرحی شامل کوهرنگ، بهشت‌آباد و... باید برای احیای زاینده‌رود هر چه زودتر به اتمام برسد. 
«زهرا سعیدی» نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز  می گوید: طرح بن- بروجن یک طرح بی نتیجه است که آب انتقال داده شده را با هزینه های گزاف برمی گرداند. افرادی که سود اجرای این طرح را خواهند برد، افراد نامشخصی هستند. وی ادامه می دهد: اینکه چرا این طرح اجرا می شود هنوز بعد از بارها سوال در صحن مجلس برای ما مشخص نیست.


پیشروی 23‌درصدی ساخت سد

 «حسین محمد رضایی»، رئیس انجمن حمایت از کشاورزان شهرستان اصفهان، نیز در مورد اتمام ساخت تونل و سد کوهرنگ بیان می‌کند: از سال 1364 مطالعات این طرح توسط سازمان آب منطقه‌ای اصفهان شروع شد و در حالی که 24 سال هم از آغاز ساخت تونل و سد کوهرنگ می‌گذرد، با وجود آماده شدن تقریبی تونل، از عملیات ساخت سد بیش از 70‌درصد باقی است. این مقام صنفی تصریح می‌کند: عملیات حفر تونل سوم در اواخر سال 1392 به اتمام رسید و هم‌اکنون عملیات لاینینگ دیواره آن در حال اجراست و 2 کیلومتر از آن باقی مانده است. اما مشکل اصلی، تکمیل نشدن سد است که فقط 23‌درصد سد این تونل ساخته شده است. 
به گفته این مسئول، تونل سوم و سد متعلق به آن، در صورت تکمیل، سالانه و در شرایط بارندگی نرمال، امکان جمع‌آوری و انتقال 250 میلیون مترمکعب آب را خواهد داشت. وی اظهار می‌کند: پس از وقفه‌ای که به دلیل مخالفت دادستان چهارمحال‌وبختیاری به دلیل نبود مجوز زیست‌محیطی برای ادامه ساخت تونل انجام گرفته بود، قرار بر ادامه ساخت سد شده است. این فعال صنف کشاورزی یاد‌آور می‌شود: آزاد‌سازی ساخت سد زاینده‌رود مساوی با آزاد‌سازی طرح بن ـ بروجن است. درواقع معامله بر سر حقابه کشاورزان اصفهانی است.