دلار، سیگار را گران کرد

علی ابراهیمی/خبرنگار

قیمت سیگار و دخانیات در چند‌ماه گذشته با رشد مواجه شده است؛ به‌طوری‌که قیمت سیگارهای داخلی تا 150درصد افزایش یافته است.

برندهایی که تا قبل از این قیمت محصولاتشان نسبت به انواع سیگار قاچاق در بازار 20 تا 30درصد ارزان‌تر بود، اکنون گوی سبقت در گرانی را از همتایان قاچاق خود ربوده‌اند. در بازار سیگارهای قاچاق نیز رشد نرخ ارز در بازار آزاد، شرایطی را فراهم کرده که توزیع‌کنندگان عمده و خرده‌فروشی‌های سطح شهر این اقلام را به قیمت‌های متفاوت به مصرف‌کنندگان عرضه می‌کنند. گفت‌وگوی همشهری را با عطاءالله معروف خانی، رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور در مورد دلایل افزایش قیمت سیگار و دخانیات می‌خوانید:

چه عواملی بر نوسان عرضه و افزایش قیمت انواع دخانیات و سیگار مؤثر بوده است؟

افزایش نرخ ارز و مشکلات تخصیص آن موجب شده تا ثبت سفارش واردات و ترخیص مواداولیه تولید(توتون، کاغذ، اسانس، فیلتر، چسب و...) انواع محصولات دخانی با تنگناهایی مواجه شده و سبب دپوی این مواداولیه در گمرکات کشور شود. این مشکلات زمینه کاهش تولید اغلب واحد‌های تولید‌کننده سیگار در بهار امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته را فراهم کرده که این کاهش تولید در کاهش عرضه، نوسان قیمت و افزایش احتمال قاچاق این محصولات به کشور مؤثر بوده است.

علت طولانی شدن فرایند تخصیص و دپوی مواداولیه دخانی در گمرک چیست؟

 با توجه به اینکه سیگار و دخانیات جزو کالاهای حساس، ضروری و دارای اولویت برای تخصیص ارز تک نرخی نیست، در چند‌ماه اخیر تلاش‌های تولید‌کنندگان برای تخصیص ارز 4200تومانی به آن به نتیجه‌ای نرسید و بانک مرکزی به این تولید‌کنندگان ارز تک نرخی تخصیص نداده و تولیدکنندگان سیگار و دخانیات در اولویت‌های بعدی تخصیص ارز قرار گرفته‌اند تا مشکلات خود را حل کنند. این تولیدکنندگان در اولویت دریافت ارز توافقی حاصل از صادرات قرار گرفته و منتظر هستند تا با دریافت ارز، تولید را افزایش دهند. تخصیص نیافتن ارز موجب کمبود مواداولیه، کاهش تولید و عرضه و رشد نسبی قیمت سیگار و دخانیات در کشور شده است.

سهم تولید داخل از تأمین نیاز بازار سیگار و مواد دخانی چقدر است؟

با رایزنی‌های انجام شده مشکلات تخصیص ارز و تأمین مواداولیه محصولات دخانی در حال حل شدن است و امیدواریم با رفع این مشکلات و افزایش تولید سیگار قیمت این محصولات در بازار نیز متعادل شود. اکنون همه سیگار مورد نیاز در داخل کشور تولید می‌شود و سهم واردات رسمی از تأمین نیاز بازار سیگار و محصولات دخانی صفر است.

اما قیمت برخی انواع سیگار تا 150درصد افزایش یافته؛ این گرانی تا چه حد متاثر از کاهش تولید بوده است؟

واقعیت آن است که تولید سیگار در برخی شرکت‌ها از 10تا 20و حتی 50درصد نیز کاهش داشته است. اگرچه عرضه سیگار متاثر از کاهش تولید این محصول در اغلب شرکت‌ها، افت داشته است اما برخی افراد با بهانه قرار دادن افزایش نرخ دلار، به‌دنبال سودجویی از طریق عرضه قطره‌چکانی در بازار هستند.

با وجود این، چرا قیمت عمده فروشی برخی انواع سیگار مانند بهمن کوچک که در شرکت‌های داخلی تولید می‌شود نیز رشد چشمگیری داشته و بیش‌از 100درصد در مراکز خرده‌فروشی افزایش یافته است؟

بخشی از این افزایش قیمت ناشی از کاهش تولید بوده است، بخش دیگر ناشی از افزایش رسمی قیمت سیگار براساس مصوبه مجلس و بخشی دیگر به‌دلیل افزایش رسمی اخیر قیمت سیگار متاثر از رشد هزینه تمام‌شده تولید توسط شرکت دخانیات بوده است. در مجموع افزایش رسمی قیمت سیگار کمتر از 40درصد بوده است اما عمده دلیل گرانی سیگار و دخانیات در بازار مصرف متاثر از افزایش نرخ ارز بوده است.

شما از کاهش قیمت محصولات دخانی در آینده نزدیک با تدابیر اتخاذ شده خبر دادید. به‌طور مشخص چه اقداماتی در این زمینه انجام شده است؟

افزایش تولید با استفاده از حداکثر ظرفیت‌های موجود شرکت‌های داخلی و تولید مشترک و رشد عرضه برای کاهش قیمت محصولات دخانی در دستور کار قرار گرفته و برای رفع موانع پیش روی شرکت‌های تولیدی پیگیری‌هایی داشته‌ایم. درصورت رفع این موانع با تولید حداکثری و افزایش عرضه سیگار زمینه برای ساماندهی بازار و کاهش قیمت‌ها فراهم خواهد شد.

با این روند چه زمانی شاهد ساماندهی بازار و ثبات قیمت سیگار و محصولات دخانی خواهیم بود؟

باید بپذیریم مشکلات و موانع ایجاد شده به‌دلیل افزایش و سهمیه بندی نرخ ارز در مسیر همه صنایع و اصناف ازجمله صنایع دخانی ایجاد شده است و ما نیز همه تلاش خودمان را می‌کنیم تا در حد آنچه ضوابط و مقررات به ما اجازه می‌دهد مشکلات صنایع رفع شود و با افزایش تولید شاهد ساماندهی بازار محصولات دخانی باشیم. نمی‌توانم زمان مشخصی را برای رفع این مشکلات اعلام کنم زیرا همه مشکلات مانند تخصیص ارز و تأمین مواداولیه تولید در وضع کنونی دخیل هستند اما با همه تلاشی که در وزارت صنعت صورت می‌گیرد، امیدواریم در روزهای آینده بازار سیگار و دخانیات نیز به‌سامان برسد؛ البته امیدواریم مصرف‌کنندگان نیز محصولات دخانی را کمتر مصرف کنند تا زیان مادی و سلامتی کمتری را متحمل شوند.

چه میزان از توتون مورد نیاز شرکت‌های تولیدی از محل توتون تولید داخل یا وارداتی تأمین می‌شود؟

اغلب شرکت‌های خارجی با واردات خرمن آماده توتون مورد نیاز خود را تأمین می‌کنند اما شرکت دخانیات ایران 20درصد از توتون تولید داخل استفاده می‌کند و 80درصد توتون مورد نیاز این شرکت نیز از محل واردات تأمین می‌شود.


مافیای سیگار نداریم


ادعای شکل‌گیری مافیای توزیع سیگار درست نیست. باید توجه داشته باشیم نظارت بر قیمت سیگار در بازار بر عهده سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان است و تا جایی که اطلاع داریم این سازمان نیز بر قیمت سیگار در بازار نظارت دارد اما باید بپذیریم وقتی نظام عرضه و تقاضای هر کالایی ازجمله سیگار به‌دلیل تنگناهای تولید و عرضه به هم می‌خورد، این موضوع زمینه سوءاستفاده و افزایش قیمت محصولات دخانی را فراهم می‌کند.