مذاکره با چاشنی تحریم

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

پس از 5دور مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا، آنچه بار دیگر در حال نمایان شدن است، بی‌صداقتی واشنگتن در گفت‌وگوهای دیپلماتیک با ایران است؛ موضوعی که با اعمال تحریم‌های فزاینده علیه تهران، نشان می‌دهد کاخ‌سفید از اراده لازم برای پیشبرد مذاکرات برخوردار نیست.
از زمانی که دونالد ترامپ در نخستین روز بهمن‌ماه 1403وارد کاخ سفید شده، موضوع ایران یکی از مهم‌ترین دلمشغولی‌های رئیس‌جمهور در حوزه سیاست‌خارجی بوده؛ رویکردی که با طرح مکرر درخواست از ایران برای مذاکره همراه شده‌است. در بیست‌ودومین روز اسفندماه سال‌گذشته بود که فرستاده ویژه دولت امارات، نامه رئیس‌جمهور آمریکا برای رهبرمعظم‌انقلاب را به تهران آورد؛ نامه‌ای که طرح درخواست مذاکره، محور اصلی آن را تشکیل می‌داد.
این نامه در حالی به تهران رسید که پیش از آن و در روزهای میانی بهمن‌ماه، رئیس‌جمهور آمریکا با امضای یک یادداشت اجرایی، رویکردهای خصمانه ضدایرانی‌ خود را در دومین دور ریاست‌جمهوری‌اش کلید زده بود؛ رویکردی که حتی کارشناسان و مقام‌های آمریکایی نیز به نارکارآمدی آن اذعان کرده بودند.
با وجود این اما، ایران برای رفع تحریم‌ها و اعتمادسازی درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای‌اش وارد مذاکرات غیرمستقیم با نقش‌آفرینی عمان شد و بر این اساس نخستین دور گفت‌وگوها در بیست‌وسومین روز فروردین‌ماه گذشته در مسقط کلید خورد. در چنین شرایطی با گذشت 5دور از این مذاکرات، آنچه بیش از پیش جلب توجه می‌کند، سبک مذاکراتی آمریکایی‌هاست؛ سبکی که از یک‌سو دم از گفت‌وگو می‌زند و ازسوی دیگر با اعمال تحریم‌ها و تهدیدهای چندوجهی می‌کوشد فشارها را بر تهران افزایش دهد. در چارچوب چنین رویکردی از زمان حضور دوباره ترامپ در کاخ‌سفید شاهد اقدام‌های خصمانه کاخ‌سفید در قبال تهران بوده‌ایم.




نخستین اقدام خصمانه
زمان:16بهمن‌ماه 1403
اقدام:
امضای یادداشت اجرایی علیه ایران
  هدف:  بازگشت به سیاست فشار حداکثری علیه تهران
  محتوا:  صدور فرمان‌هایی خطاب به دستگاه‌های اجرایی آمریکا، ازجمله وزارت خزانه‌داری، وزارت امور خارجه، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل و دادستان کل به‌منظور طراحی سیاست‌ها و انجام اقدام‌های لازم برای افزایش فشارهای سیاسی - اقتصادی بر ایران
  نکته ویژه:  ترامپ این سند ضدایرانی را در حالی امضا کرد که مدعی شد برای این اقدام مردد بوده و آماده گفت‌وگو با رئیس‌جمهور ایران است.

اولین تحریم نفتی
زمان:18بهمن‌ماه 1403
اقدام:اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در حوزه انرژی، کشتیرانی و نفت
نهاد تحریم‌کننده:  وزارت خزانه‌داری آمریکا
  هدف:  تأثیرگذاری برای فروش نفت ایران
  محتوا:  تحریم یک شبکه بین‌المللی نفتی، شامل ده‌ها فرد و نهاد در حوزه‌های متعدد ازجمله در چین، هند و امارات و همچنین چند کشتی
  نکته ویژه:  این تحریم‌ها در شرایطی با ادعاهای واهی اعمال شد که همزمان با آن، رئیس‌جمهور آمریکا خواستار مذاکره با ایران شده بود. این اتهام‌زنی به ایران از یک‌سو و اعمال تحریم‌های جدید علیه جمهوری‌اسلامی از سوی دیگر، برگ دیگری به کارنامه بی‌صداقتی آمریکایی‌ها اضافه کرد.

ادامه فشارهای نفتی
زمان:6 اسفندماه 1403
اقدام:اعمال تحریم‌های تازه علیه شرکت‌ها و مقام‌های نفتی ایران
نهاد تحریم‌کننده:  وزارت خزانه‌داری آمریکا
  هدف:  مانع‌زایی در مسیر فروش نفت ایران با کلان‌راهبرد کاهش حداکثری صادرات نفتی جمهوری‌اسلامی
  محتوا:  تحریم 16شرکت و 13کشتی مرتبط با صنعت نفت ایران و همچنین قرار دادن نام عباس اسدروز، مدیرعامل شرکت پایانه‌های نفتی ایران، حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، غلامحسین گرامی، رئیس پایانه میعانات گازی پارس‌جنوبی، علی میری، سرپرست پایانه نفتی خارک و علی معلمی، سرپرست پایانه نفتی شمال در فهرست تحریم‌ها
  نکته ویژه:  اعمال این تحریم بیش از هر چیز از تمرکز محوری واشنگتن بر تحریم‌های حوزه نفتی ایران حکایت داشت. در این تحریم «زنجیره فروش نفت ایران» هدف اصلی بود.

تحریم در آستانه مذاکره
زمان:21فروردین‌ماه 1404
اقدام:تحریم تازه علیه حوزه حمل‌ونقل دریایی ایران
نهاد تحریم‌کننده:وزارت خزانه‌داری آمریکا

  هدف:  ایجاد اخلال راهبردی در توان لجستیکی ایران در حوزه صادرات نفت و تکمیل حلقه فشارهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی
  محتوا:  اعمال تحریم‌هایی علیه چند شرکت و کشتی مسئول تسهیل حمل‌ونقل نفت ایران در چارچوب هدف قرار دادن «ناوگان سایه» ایران
  نکته ویژه:  این تحریم در شرایطی اعمال شد که قرار بود حدود 2روز دیگر عراقچی و ویتکاف، نخستین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا را در عمان کلید بزنند.

خریداران نفت ایران
زمان:27فروردین‌ماه 1404
اقدام:تحریم یک پالایشگاه کوچک چینی به‌دلیل واردات نفت از ایران
نهاد تحریم‌کننده:وزارت خزانه‌داری آمریکا
  هدف:  افزایش فشارها بر خریداران نفت ایران، ازجمله در چین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای واردکننده نفت ایران
  محتوا:  تحریم پالایشگاه مستقل چینی موسوم به «قوری» به نام «شاندونگ شنگ‌سینگ کمیکال» به‌دلیل خرید بیش از یک‌میلیارد دلار نفت خام ایران. همچنین 6شرکت و 5نفتکش دیگر نیز هدف تحریم قرار گرفتند.
  نکته ویژه:  دور تازه تحریم‌های ضدایرانی آمریکا در شرایطی اعمال شد که تنها حدود 5روز قبل از آن، نخستین دور از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط آغاز شده بود.

تحریم‌های تازه موشکی
زمان:9اردیبهشت‌ماه 1404
اقدام:اعمال تحریم‌هایی مرتبط با برنامه موشکی ایران
نهاد تحریم‌کننده:وزارت خزانه‌داری
  هدف:  ایجاد مانع در مسیر توسعه توانمندی‌های موشکی و تسلیحاتی ایران
  محتوا:  تحریم 6نهاد و 6فرد مستقر در ایران و چین به‌دلیل همکاری در راستای تهیه مواداولیه موشک‌های بالستیک ایرانی
  نکته ویژه:  دور جدید تحریم‌های موشکی آمریکا علیه ایران در شرایطی اعمال شد که 3روز پیش از آن، یعنی در 6اردیبهشت‌ماه، سومین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط برگزار شده بود.

ادامه تحریم‌های نفتی
زمان:18اردیبهشت‌ماه 1404
اقدام:اعمال تحریم‌های تازه علیه بنادر، نفتکش‌ها و افراد مرتبط با نفت ایران
نهاد تحریم‌کننده:وزارت خزانه‌داری
  هدف:  تأثیرگذاری بر مبادلات نفتی ایران و چین و منصرف کردن خریداران چینی از مبادله با جمهوری‌اسلامی
  محتوا:  تحریم یک پالایشگاه، 3بندر در استان «شاندونگ» چین، چند شرکت حمل‌ونقل و نفتکش و 3شرکت مالک کشتی‌ها به‌دلیل نقش‌آفرینی در صادرات نفت ایران
  نکته ویژه:  دور جدید تحریم‌های نفتی در شرایطی اعمال شد که قرار بود چهارمین دور از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، پس از مدتی وقفه، 21اردیبهشت‌ماه در عمان برگزار شود.

تحریم؛ یک روز پس از مذاکره
زمان:22اردیبهشت‌ماه 1404
اقدام:اعمال تحریم علیه یک شرکت صنعتی
نهاد تحریم‌کننده:وزارت خزانه‌داری آمریکا
  هدف:  تنگ‌تر کردن حلقه تحریمی علیه صنایع ایران
  محتوا:  قرار دادن نام 3شهروند و همچنین یک شرکت ایرانی (فناوران آینده‌نگر پویا پارس) در فهرست تحریم‌ها با ادعای مرتبط بودن به سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی ایران (سپند)
  نکته ویژه:  تحریم‌های جدید علیه شرکت‌ها و شهروندان ایرانی یک روز پس از آن اعمال شد که عراقچی و ویتکاف چهارمین دور مذاکرات را در عمان برگزار کردند.

اصرار بر تحریم‌های موشکی
زمان:25اردیبهشت‌ماه 1404
اقدام:اعمال تحریم‌های جدید موشکی علیه ایران و چین
نهاد تحریم‌کننده:با هماهنگی وزارت امورخارجه و وزارت بازرگانی آمریکا

  هدف:  ایجاد اختلال در زنجیره تامین فناوری برنامه موشکی جمهوری‌اسلامی و جلوگیری از دستیابی تهران به فناوری‌های پیشرفته
  محتوا:  اعمال تحریم‌هایی علیه 6فرد و 12نهاد و شرکت در ایران، چین و هنگ‌کنگ
  نکته ویژه:  این تحریم‌ها در شرایطی اعمال شد که پس از پایان دور چهارم مذاکرات، ارزیابی‌های بین‌المللی، ترسیم‌کننده چشم‌انداز رو به جلویی در گفت‌وگوها بود.

تحریم مواد معدنی
زمان:یک خردادماه 1404
اقدام:تحریم‌های جدید علیه بخش ساخت‌وساز ایران
نهاد تحریم‌کننده:وزارت امورخارجه آمریکا

  هدف:  ایجاد فشارهای فزاینده بر صنعت هسته‌ای و موشکی ایران با ادعای تحریم مواد خاص با کاربردهای دوگانه
  محتوا:  ارائه فهرستی جدید ازسوی وزارت امورخارجه آمریکا شامل 10ماده راهبردی که از این پس شامل تحریم‌های آمریکا خواهد بود. براساس این تصمیم، هر شخص یا نهادی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم این مواد را به ایران بفروشد ویا منتقل یا تأمین کند، مشمول تحریم‌های اجباری خواهد شد؛ موادی شامل آلیاژ نیکل-کروم، آلومینیوم مخصوص، مس تنگستن و مواد انفجاری نظیر «EDM-11» و «EDM-14A»
  نکته ویژه:  تحریم‌های جدید در شرایطی اعلام شد که قرار بود فردای انتشار این فهرست تحریمی، یعنی در دوم خردادماه، دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم، پایتخت ایتالیا برگزار شود.