از مردم، برای مردم

رهبرمعظم‌انقلاب صبح دیروزهمزمان با نخستین سالگرد شهادت آیت‌الله رئیسی و جمعی از همراهان‌شان، به تبیین نکات مهمی پرداختند؛ از ویژگی‌های شخصیتی شهید جمهور گرفته تا موضوع مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا  محورهای مورد اشاره حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بود.
ایشان در دیدار «خانواده‌های شهید رئیسی و دیگر شهیدان خدمت» و خانواده‌های شهدای مسئول در دهه‌های اخیر، درباره شهید رئیسی تأکید کردند که «رئیسی عزیز» مصداق کامل خصوصیات یک مسئول «حکومت الهی» بود و با تلاش خستگی‌ناپذیر به «مردم و به آبرو و عزت و اعتبار ملت» خدمت کرد و این راه و روش برای همه ما مسئولان، جوانان و آیندگان درس بزرگی است.
پاسخ به لفاظی‌های اخیر مقام‌های آمریکایی درباره موضوع غنی‌سازی ایران نیز محور دیگری از سخنان رهبرمعظم‌انقلاب بود که با بازتاب گسترده‌ای نیز در رسانه‌های بین‌المللی همراه شد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تذکر به طرف آمریکایی مذاکرات غیرمستقیم برای پرهیز از یاوه‌گویی، تأکید کردند که حرف‌های آمریکایی‌ها درباره اینکه اجازه غنی‌سازی به ایران نمی‌دهیم غلط زیادی است و جمهوری‌اسلامی سیاست و روش خود را در این زمینه دنبال خواهد کرد. رهبرمعظم‌انقلاب به هدف طرف مقابل از «اصرار بر مذاکره» هم اشاره و تأکید کردند که آنها «القای نوعی تسلیم ایران» را پیگیری می‌کنند؛ شهید رئیسی این اجازه را به آنها نداد، البته در زمان ایشان مذاکره غیرمستقیم مثل زمان کنونی انجام می‌شد که به نتیجه نرسید که الان هم گمان نمی‌کنیم به نتیجه برسد و نمی‌دانیم چه خواهد شد. تلویزیون همشهری در گفت‌وگو با سیدمحمد حسینی، معاون امور مجلس در دولت شهید رئیسی و حجت‌الاسلام مصطفی امینی‌خواه، مدرس حوزه و دانشگاه به بررسی بیانات دیروز حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

یکی از نکات مطرح شده ازسوی رهبرمعظم انقلاب، صداقت شهید رئیسی بود. این ویژگی چه مصادیقی در دولت ایشان داشت؟
حسینی: شهید رئیسی از دوران جوانی در سمت‌های مختلف فعالیت کرد و همواره به‌عنوان فردی مهذب و اخلاق‌مدار مطرح بوده‌است. در نخستین سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی، ما فردی مانند بنی‌صدر را داشتیم که دارای کیش‌شخصیت بود. در مقابل ویژگی‌های شخصیتی شهید رئیسی، ایشان را به‌عنوان فردی اخلاق‌مدار و سختکوش متجلی کرده بود. در دوران ریاست‌جمهوری، تغییری در حالات ایشان به‌وجود نیامد و خود را هم‌ردیف مردم می‌دانست و به آنان احترام ویژه‌ای می‌گذاشت و توانست کارهای بزرگی انجام دهد. ایشان از همان دوران کودکی، مشکلات را از نزدیک لمس کرده بود و در جریان بحران‌ها، همه مسئولان را برای گره‌گشایی از کار مردم، پای کار می‌آورد. انگیزه‌های درونی ایشان، زمینه‌ساز تحولات مهمی در شیوه دولت‌داری شد. ایشان صادق الوعد بودن را اصل اساسی خود می‌دانست و زمینه افزایش سرمایه‌های اجتماعی را انجام کارهای بزرگ برای مردم می‌دانست. به پایان رساندن پروژه‌های نیمه تمام نیز در این راستا قابل تعبیر است. نزد شهید رئیسی، سیاست، ابزاری برای گره‌گشایی از مشکلات مردم بود.

شهید رئیسی فعالیت خود را در اوج بحران کرونا آغاز کرد. ماجرای واکسن چه بود؟
حسینی: ایشان مرگ روزانه 700نفر را نمی‌توانست تحمل کند. برخی واکسیناسیون را به موضوع‌های سیاسی مانند ضرورت پذیرش «اف.ای. تی.اف» پیوند زده بودند، اما شهید رئیسی بلافاصله رایزنی‌ها را با کشورهای مختلف آغاز کرد و شاهد گشوده شدن گره ورود واکسن به کشور بودیم. ایشان اثبات کرد که اگر عزم جزمی وجود داشته باشد، مشکلی نیست که آسان نشود.

رشد 5درصدی اقتصاد ایران چگونه در دولت شهید رئیسی محقق شد؟
حسینی: تحقق رشد اقتصادی، نیازمند انجام مجموعه‌ای از اقدامات است. ایشان نشان داد می‌توان با تعامل با همه دنیا،  کارها را پیش برد. سیاست متوازن ایشان، ثمرات بسیاری داشت و نیازهای زیادی را تامین کرد. در موضوع دانش‌بنیان‌ها، شاهد رشد قابل توجهی بودیم. جمعی از جوانان نخبه وارد کار شدند و دولت حمایت‌های لازم را از آنها انجام داد. از بازاریابی تا ارائه تسهیلات از موارد حمایتی بود. این موضوع رونق صادرات ایران را به‌دنبال داشت و کالاهای ایرانی مشتریان قابل‌توجهی پیدا کردند. احیای واحدهای تولیدی راکد نیز از دیگر محورهای فعالیت اقتصادی دولت سیزدهم بود که با پیگیری‌های شهید رئیسی دستاوردهای مهمی داشت. در بحث خصوصی‌سازی هم شهید رئیسی پیگیری‌های مؤثری داشت. ایشان رئیس‌جمهور جامع‌الاطرافی بود که در همه حوزه‌ها راهبردسازی می‌کرد. افزایش تولید گندم یکی از نتایج این پیگیری‌ها بود. در جریان سفر به سریلانکا شاهد رونمایی از پروژه‌هایی بودیم که حاصل رویکرد صدور خدمات فنی – مهندسی بود. شناسایی فرار مالیاتی نیز از نقاط مهم کارنامه شهید رئیسی بود. هدفمندسازی دریافت مالیات نکته مهمی در این عرصه است. همچنین برای نخستین‌بار در دولت شهید رئیسی فهرست ابربدهکاران بانکی منتشر شد. حیاط خلوت برخی شرکت‌های دولتی نیز برهم خورد و درمجموع سبب شد درآمدهای کشور افزایش یابد.

به‌نظر شما چرا شهید رئیسی به‌عنوان شخصیتی جامع‌الاطراف مطرح شده‌است؟
امینی‌خواه: ویژگی بارز شهید رئیسی، علاقه ایشان به مردم بود و واقعا آنها را دوست داشت و مردم را وجه‌المصالحه منافع شخصی خود قرار نمی‌داد. در مسئولیت‌های گوناگون ایشان، همواره شاهد چنین رویکردی بوده‌ایم. سال‌هایی که ایشان در آستان قدس رضوی مسئولیت داشت، خیلی رفتارهای خاصی در این شهید بزرگوار ظهور و بروز می‌یافت که نشان‌دهنده تفاوت سبک مدیریتی ایشان بود، مانند فعال‌سازی حق‌التولیه برای کمک به مردم و خدمت‌رسانی ویژه به زائران و تغییرات مدیریتی مهم در آستان قدس رضوی که بسیار محسوس و مردم‌مدارانه بود. ایشان در فعالیت‌های دوران آستان قدس رضوی، همواره به فکر مردم و گره‌گشایی از آنان بود. این نگاه برآمده از سیره اخلاقی و معنوی شهید رئیسی بود.
شهید رئیسی در حوزه سیاست‌خارجی چه ابتکارات مؤثری داشت؟
حسینی: ایشان همواره روحیه تحول‌گرایی داشت. شهید رئیسی در سال دوم و سوم در مجمع سازمان ملل حضور یافت و سخنان وی با بازتاب گسترده‌ای همراه شد. شهید رئیسی مسئول مشورت‌پذیری بود و پیشنهادها را می‌شنید و پیگیری می‌کرد. رفتارهای ایشان در حوزه دیپلماتیک، مانند ماجرای چفیه ایشان در عربستان یا بر دست گرفتن قرآن و عکس شهید سلیمانی در آمریکا تأثیر ویژه‌ای در افکارعمومی جهانی داشت. ایشان رویکردهای نوآورانه را پیگیری می‌کرد.

در بحث مذاکرات ایران و آمریکا، رهبرمعظم انقلاب بحث‌های مهمی درباره ادامه غنی‌سازی‌ و تجربه مذاکرات در دوران شهید رئیسی مطرح کردند. این موضوع را چطور تحلیل می‌کنید؟
حسینی: مذاکرات دوره شهید رئیسی، موضوع تازه‌ای نبود و در ادامه مذاکرات گذشته ادامه یافت، اما دولت سیزدهم از بدعهدی‌های گذشته درس گرفت؛ آن هم با این رویکرد که مذاکرات با مشکلات کشور گره زده نشود
 و راهبرد خنثی‌سازی تحریم پیگیری شد. در 2 مقطع توافق نهایی شده بود، اما به دلایل مختلف طرف‌های مقابل زیرمیز توافق زدند و از موضوع طفره رفتند و مانند الان، به تناقض‌گویی پرداختند. این رویکرد طرف‌های غربی نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت. در گذشته ابتکارعمل بیشتر دست اروپایی‌ها بود، اما اکنون ابتکار عمل در دست ماست و خطوط قرمز خود را مطرح کرده‌ایم. غنی‌سازی‌ خط قرمزی است که می‌تواند گره گشای بسیاری از مشکلات کشور در حوزه‌های اقتصادی، سلامت، کشاورزی و... باشد. جمهوری‌اسلامی نشان داده اهل مذاکره است، اما طرف مقابل نمی‌خواهد تعهدی بدهد.

رابطه قوا در دولت شهید رئیسی به چه نحوی بود؟
حسینی: شهید رئیسی از گذشته مرا می‌شناخت و می‌دانست اهل تعامل هستم. براین اساس تأکید ویژه‌ای داشت که ارتباط مستمری با نمایندگان داشته باشیم. پس از رأی اعتماد به وزرا، در همان سال نخست، همه نمایندگان در قالب مجمع نمایندگان به دیدار شهید رئیسی رفتند و همگی مشکلات و مباحث مدنظر خود را مطرح ‌کردند. نمایندگان به‌راحتی ‌توانستند با رئیس‌جمهور در ارتباط باشند. هماهنگی وزرا با نمایندگان نیز به‌صورت ویژه‌ای پیگیری ‌شد و دسترسی نمایندگان به وزرا مناسب بود. در جریان سفرهای استانی نیز نمایندگان نقش ویژه‌ای داشتند و با آنان مشورت و تبادل نظر می‌شد. موضوع سؤال و استیضاح طبیعی است، اما تعامل دولت با 2 قوه دیگر در سطح مطلوبی بود. شهید رئیسی به تعامل مناسب پایبند بود و وارد حاشیه‌سازی‌ها نمی‌شد.

زمان شهادت شهید رئیسی شما کجا بودید؟
حسینی: من ظهر روز حادثه از این اتفاق باخبر شدم، اما نمی‌توانستم باور کنم و براین گمان بودم که فرود سختی است و ان‌شاءالله مشکلی پیش نخواهد آمد. فردای آن روز که اخبار مربوطه منتشر شد، در یک برنامه تلویزیونی حضور داشتم و واقعا حال و هوای عجیبی بر همه ما حاکم بود. نکته جالب اما، روایت‌های گروه‌های امدادی از عملیات جست‌وجو بود که از وجود وضعیت خاصی بر منطقه حکایت داشت. یک نکته جالب در این زمینه این بود که ایشان همواره در جلسات هیأت‌دولت بخش‌هایی از نامه حضرت علی(ع) به مالک‌اشتر را می‌خواندند و توضیحاتی درباره آن ارائه می‌دادند و به طرح بحث‌های معنوی در هیأت دولت خیلی توجه داشتند. ایشان تقویت روحیه وزرا را بسیار مورد تأکید قرار می‌دادند. شهید رئیسی تمنای شهادتی که در این نامه مطرح است را بسیار دوست داشت. شهادت آرزوی این عزیزان بود.

درباره شهید آل‌هاشم مطرح شد که در زمان حادثه ایشان با برخی افراد گفت‌وگوی تلفنی داشته‌است. ماجرا چه بود؟
حسینی: گویا در هنگام فرود بالگرد، ایشان با توجه به اینکه کمربند نبسته بوده، به بیرون پرتاب شده‌ و با تلفن دیگری با تماس‌گیرندگان صحبت کرده‌است. ایشان پس از سقوط از بالگرد، در گوشه‌ای موفق به گفت‌وگو با برخی دوستان دولتی و همچنین اعضای خانواده‌شان می‌شود و از وخامت وضعیت جسمی خود خبر می‌دهد. این موضوع سبب امیدواری ما شده بود، اما درنهایت با یافتن پیکرها در صبح روز بعد، آنچه نباید، اتفاق افتاد.

در پایان اگر ناگفته‌ای از سال‌های همراهی با شهید رئیسی دارید، بفرمایید.
حسینی: در ابتدا اشاره کنم که ایشان برای پذیرش مسئولیت ریاست‌جمهوری راغب نبود، اما احساس مسئولیت شهید رئیسی را به پذیرش این مسئولیت سنگین واداشت. نکته دیگر، خاطره جالبی از دوران اغتشاشات پاییز 1401است؛ به‌دنبال آغاز این حوادث، چند روزی در گزارش‌دهی مستمر من به شهید رئیسی توقف ایجاد شد؛ چراکه احساس می‌کردم اکنون ایشان کارهای مهم‌تری دارند. در نخستین باری که شهید رئیسی مرا دید، گفت که چرا گزارش نمی‌دهی؟ من در پاسخ اشاره کردم که شما الان کارهای مهمی دارید و سرتان شلوغ‌تر از همیشه است. شهید رئیسی اما تأکید کرد که وقت دارم و شما طبق روال گزارش‌های خود را به من بده. این رویکرد نشان می‌داد برخی مشکلات و چالش‌ها، سبب غفلت شهید رئیسی از حوزه‌های دیگر نمی‌شد. به یاد دارم که در آخرین جلسه‌ای که با ایشان داشتم، در 23اردیبهشت‌ماه1403، بیشتر به بیان حرف‌های دلی خود پرداخت و از افرادی که در دفاع از نظام، انقلاب و رهبری مصلحت‌جویی می‌کنند، انتقاد کرد. شهید رئیسی اشاره‌ای هم به ماجرای فتنه سال1388داشت و به گلایه از برخی چهره‌ها پرداخت که راه‌شان را جدا کردند و به‌خود و نظام آسیب زدند.