قالیشویان تهرانی شاگردان 2برادرند

فرش‌شویی در صفاییه یکی از دلایل تحولات مهم و اساسی در این محله بود. محمدعلی عالمی، از ساکنان قدیمی محله صفايیه که از حدود ۶۰سال پیش در این محله سکونت دارد، درباره این شغل و تاریخچه آن در چشمه‌علی می‌گوید: «نخستین قالیشویی در همین چشمه‌علی شکل گرفت. 2برادر به نام‌های حاج‌علی‌اصغر و حاج‌حسین که هر دو اهل همدان بودند، فرش‌ها را از منازل جمع‌آوری می‌کردند و همین‌جا کنار چشمه‌علی می‌شستند. اینجا قبلا دروازه و نگهبان داشت. از ساعت 5صبح صاحبان فرش و فرش‌شو‌ها به چشمه‌علی می‌آمدند. این 2برادر پایه‌گذار قالیشویی در تهران بودند و اغلب قالیشوهای دیروز و امروز این محدوده شاگردان آنها هستند. هر روز صبح فرش‌ها را چوب می‌زدند تا گرد و خاک آن گرفته شود. در اثر این کار اطراف چشمه پر از گردوغبار می‌شد که برای ما عادی شده بود. بعد از آن 2ساعتی فرش‌ها را کنار چشمه رها می‌کردند تا خوب خیس بخورند. سپس آنها را می‌شستند. گاهی افراد خودشان صبح زود فرش‌ها را به کنار چشمه‌علی می‌آوردند و فرش‌ها را به آنها می‌سپردند و در ازای شستن فرش به آنها پول پرداخت می‌کردند. اغلب افراد برای اینکه فرش‌هایشان با فرش‌های دیگران اشتباه نشود تا غروب کنار چشمه می‌نشستند و تفریح می‌کردند تا فرش‌ها خشک شود و آنها را با خود ببرند.»
عالمی می‌افزاید: «بعدها برادران همدانی وضع اقتصادی بهتری پیدا کردند و شست‌وشوی فرش‌ها را به ۵پیمانکار سپردند. به همین‌خاطر آنها کوه را به ۵قسمت تقسیم کردند که در کار یکدیگر تداخلی نداشته باشند. آنقدر قالیشویی در چشمه‌علی رونق گرفته بود که باروی ری را به رنگ سرخ و لاکی قالی‌ها تجسم می‌کردیم و تا غروب هم این فرش‌ها روی کوه قرار داشتند تا با نور آفتاب خشک شوند و تابش آفتاب جلای بیشتری به آنها بدهد. تا قبل از غروب آفتاب دیگر هیچ فرشی روی کوه باقی نمی‌ماند، اما قبل از طلوع خورشید دوباره صدها فرش راهی چشمه‌علی می‌شد. به مرور فرش‌فروشان بازار تهران هم فرش‌هایشان را برای شست‌وشو به چشمه‌علی می‌آوردند. شست‌وشوی فرش باعث شد تا مشاغل دیگری نیز در چشمه‌علی رونق پیدا کنند از قبیل رفوگری، رنگرزی، بافندگی و... . در آن زمان حدود 30 تا 35نفر در این مشاغل کار می‌کردند. بعد از اجرایی‌شدن قانون55 شهرداری، فعالیت قالیشویان و شستن فرش در کنار چشمه‌علی ممنوع شد. به‌همین‌خاطر این 2برادر در کنار مسجد ماشاءالله، ملکی را به کارگاه فرش‌شویی تبدیل کردند و همان‌طور كه قبلا گفتم اغلب قالیشویان امروزی شاگردان این دو برادر بودند؛ اما چندسالی است که هرکدام از آنها برای خودشان در حوالی ورامین و باقرشهر قالیشویی راه انداخته‌اند.»
به‌گفته سیدمحسن ماجدی، ری‌پژوه، آب چشمه‌علی وقف حضرت عبدالعظیم است. در سند تاریخی موجود در موزه شاه‌عبدالعظیم، آب چشمه‌علی را در سال۱۳۲۶ به مزایده می‌گذارند و شرکت فرش ایران، سهمیه این آب را برنده می‌شود و در حقیقت از آن سال این آب به شرکت فرش ایران تعلق پیدا می‌کند. شرکت سالی 5هزار تومان در ازای استفاده از این آب پرداخت می‌کرد.