گفت وگو
اهداف مجازات مجرمان جنسی
در هفته‌های اخیر دستگیری 2جوان به اتهام تجاوز و آزار و اذیت زنان و کودکان بار دیگر موجب داغ‌شدن موضوع مجازات و برخورد با چنین مجرمانی شد، اما مهم‌ترین اهداف مجازات در جرائم جنسی مستوجب حد چیست؟
الناز اکبرزاده‌سراج، دانش‌آموخته دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی در این‌باره می‌گوید: نخستین هدف، پاسداری از ارزش‌های اخلاقی است. سـزاگرایی در مجازات بر این امر اسـتوار اسـت که باید به‌جای توجه به نتایج و پیامدهای مجازات، بر خود جرم که به‌عنوان پدیده‌ای نامطلوب، مسئولیت اخلاقی بزهکار را در پی دارد، توجه کرد. نکته دیگر اصلاح بزهکار است. توصیه مؤکد پیشوایان دین نسبت به کسانی که مرتکب جرائم جنسی شده بودند، مبنی بر اینکه توبه پنهانی بسیار برتر از اقرار به گناه و ارتکاب جرم است، نشان می‌دهد که هدف اصلی، پشیمان شدن و اصلاح بزهکار است.
این حقوقدان ادامه می‌دهد: نکته مهم دیگر بازدارندگی خاص مجازات است. بدون شـک، یکی از اهداف اصـلی اعمال مجازات حدی، بازدارندگی خاص اسـت. مجازات چه قبل و چه بعد از ارتکاب جرم، به‌عنوان مانعی برای ارتکاب جرائم مجدد عمل می‌کند؛ البته این امر درخصوص کیفر اعدام صـدق نمی‌کند. هدف دیگر از مجازات بازدارندگی عام است. مجازات، نه‌تنها باید نسبت به‌خود بزهکار بازدارنده باشد، بلکه باید نسبت به جامعه نیز دارای بازدارندگی باشد و مردم و شهروندانی که مجازات مجرم را رؤیت می‌کنند، نسبت به آن عمل، عبرت بگیرند و به سمت‌وسوی جرم نروند.
این مدرس دانشگاه در ادامه می‌گوید: در کنار نکات مطرح شده باید به عدالت ترمیمی نیز توجه کرد. در رویکرد عدالت ترمیمی، واکنشی را که جامعه نسبت به جرم دارد به کیفر رسمی محدود نمی‌کند، بلکه تلاش بر این است، که با سازوکارهای متعارف، زیان‌های ناشی از جرم جبران شود؛ عدالت ترمیمی در معنای موسع خود، جرم را قبل از آنکه نقض مقررات و هنجارهای رسمی و عمومی تلقی کند، لطمه به اشخاص و روابط میان آنان تعریف می‌کند، که آثار مادی، معنوی و عاطفی آن، نه‌تنها بر خود بزه دیده، بلکه به جامعه و روابط اجتماعی و حتی خود بزهکار نیز تأمین می‌شود و تنها درصورتی‌که جرم از نوعی شدید خود باشد، کل جامعه را متضرر می‌کند.
