گزارش
همنشینی برای مهار آلودگی
نقش دولت و شهرداری در حل مشکل آلودگی هوا در نشستی تخصصی بررسی شد
محمد سرابی-روزنامه‌نگار
اولین جلسه از مجموعه نشست‌های «در لبه حکمرانی محیط‌زیست» توسط گروه محیط‌زیست انسانی دانشگاه آزاد، به میزبانی واحد تهران‌شمال این دانشگاه برگزار شد. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این نشست از پایان تهیه سیاهه انتشار منابع آلودگی هوای تهران تا شهریورماه خبر داد. سیاهه انتشار فهرستی از آلاینده‌های هوای تهران است که نشان می‌دهد این آلاینده‌ها چطور و از چه راهی تولید می‌شوند و آخرین آن در سال1396 تهیه شده بود.
سیاهه شهرداری تهران هنوز استفاده می‌شود
برخی از دستگاه‌ها قانون هوای پاک را اجرا کردند و عملکرد برخی از آنها صفر یا نزدیک به صفر است. سازمان حفاظت محیط‌زیست پس از ۷سال سیاهه انتشار را تهیه نکرده است؛ درحالی‌که شهرداری تهران با ظرفیت‌های خود در سال۹۶ سیاهه انتشار را فراهم کرد و از آن زمان همه به آن استناد می‌کنند. هسته مرکزی حکمرانی محیط‌زیست، حکومت است. در حلقه بعدی مردم و گروه‌های درگیر قرار دارند. اگر هسته اصلی را به‌کار نگیریم نمی‌توان از مردم انتظار داشت که این کار را به‌تنهایی به‌عهده بگیرند. قانونگذاری باید متقن، همه‌گیر و قاطع باشد.
حکمرانی محیط‌زیست
پس از جنگ جهانی دوم مشکل آلودگی هوا مطرح شد و برخی از کشورها از آن عبور کردند؛ درحالی‌که بعضی از کشورها مانند ما همچنان با آن درگیرند. در شهرهایی مانند لندن جرایم بازدارنده‌ای برای تردد در محدوده‌های کاهش آلودگی درنظر گرفتند که رقم آن برای شهروندان زیاد است. در سئول و مکزیکوسیتی هم این مشکل با راه‌حل‌هایی رفع شده است. شهرهایی مانند دهلی و پکن هم توانستند آلودگی هوای خود را کاهش دهند. در شهر تهران به‌دلیل وارونگی هوا، فصل جدیدی در نیمه دوم سال به‌وجود می‌آید. استانداردی که اکنون استفاده می‌شود، استاندارد آمریکایی است و باید بررسی کنیم که با توجه به شرایط جغرافیایی و صنعتی ما مفید است یا خیر؟
تلاش برای شناسایی منابع آلاینده هوای تهران
فاطمه کریمی، رئیس شرکت کنترل کیفیت هوای تهران: دانشگاه علم‌وصنعت سال1403 برای به‌روزرسانی سیاهه انتشار (فهرست منابع و سهم هریک از آلاینده‌های هوای تهران) و تهیه نسخه جدیدش انتخاب شد. آن زمان مراحل جمع‌آوری اطلاعات و دستگاه‌های لازم برای تدوین سیاهه انتشار، دشوارترین قسمت کار بود؛ چون برخی دستگاه‌ها از ارائه داده‌ها خودداری می‌کردند. در مراحل ابتدایی، نزدیک چهارپنجم فعالیت‌ها و تلاش نیروها برای گرفتن داده از دستگاه‌های مسئول صرف و درنهایت مراحل پردازش اجرا شد. سیاهه انتشار‌های قبلی در سال‌های ۹۲ و ۹۶ تهیه شده بود. اکنون مرحله اول به‌روزرسانی سیاهه انتشار انجام شده و مرحله دوم و مدل‌سازی‌ها تا شهریورماه به پایان می‌رسد. با توجه به فرسودگی خودروها انتظار داریم سهم منابع متحرک بیشتر شده باشد. سال۹۶ نیروگاه‌های اطراف تهران سهمی در مازوت‌سوزی و تولید اکسیدهای گوگرد نداشتند؛ ولی با توجه به کمبود انرژی در سال‌های اخیر، سوزاندن مازوت اتفاق افتاده است. سال گذشته تهران دومین رتبه آلودگی هوا را در ۱۰سال گذشته داشت و اگر خسارت‌های تحمیلی و خودخواسته آن مانند تعطیلی‌ها را درنظر بگیریم؛ متوجه می‌شویم که زیان‌های زیادی دارد.
ناکارآمدی در رفع آلودگی هوا
سعید ملماسی، سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌شمال: طی سال‌های طولانی نتوانسته‌ایم کنترل مناسبی بر آلودگی هوا اعمال کنیم که باعث شده است نوعی ناکارآمدی القا شود. کار‌های مقطعی و بدون برنامه نمی‌تواند اتفاق خاصی ایجاد کند و ضربه بزرگی به باور اجتماعی می‌زند. از زمانی که ما و همکاران‌مان دانشجو بودیم با پایان‌نامه‌های مربوط به آلودگی هوا روبه‌رو می‌شدیم و همایش‌هایی در این زمینه برگزار می‌شد و هنوز هم همینطور است. وقتی در 30 تا 40سال نتوانیم یک مشکل را حل کنیم، مردم باور خود به رفع مشکل را از دست می‌دهند.
