نگاه
آیا پرونده جنگ در اروپا بسته می‌شود؟
حنیف غفاری؛ دکتری روابط بین الملل
کشورهای اروپایی عضو پیمان آتلانتیک شمالی نمی‌توانند نگرانی مزمن خود نسبت به احتمال وقوع جنگ‌های آتی در خاک کشورهایشان را کتمان کنند. سطح بازدارندگی روسیه و اروپا نسبت به یکدیگر متعاقب وقوع جنگ اوکراین و متعلقات آن، افزایش یافته و حتی پایان این جنگ نیز نمی‌تواند سایه جنگ را برای مدتی تضمین‌شده و قابل پیش‌بینی از آسمان و زمین اروپا محو سازد. برخی تحلیلگران اروپایی می‌گویند جنگ اوکراین نقطه پایان مناقشات نظامی میان روسیه و اروپا نیست و کشورهای اروپایی عضو ناتو ممکن است ظرف 2سال آینده وارد درگیری نظامی با مسکو شوند. این نگرانی، نشأت گرفته از آرایش شبه‌جنگی اخیر میان روسیه و اروپاست. تقویت نمادهای بازدارندگی نظامی و امنیتی در شمال اروپا(حوزه نوردیک) و اروپای شرقی به اندازه‌ای گویاست که جای هرگونه خوش‌بینی جهت پایان‌یافتن مطلق مناقشات فیمابینی را منتفی می‌سازد.
بنابراین، مختومه‌شدن احتمالی پرونده جنگ روسیه و اوکراین را نمی‌توان مترادف با از‌بین‌رفتن خطر جنگ در اروپا تلقی کرد. روسیه همچنان حکم اصلی‌ترین تهدید برای اعضای ناتو را دارد؛ حتی اگر روابط میان کاخ سفید و کاخ کرملین در مطلوب‌ترین وضعیت خود پس از دوران جنگ سرد قرار داشته باشد!
در این میان برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حوزه تسلیحات، خود را آماده ورود به صحنه‌های جدید نبرد با روسیه کرده‌اند. ژرمن‌ها قصد دارند در آینده‌ای نزدیک روی گسترش سریع ذخایر سامانه‌های مؤثر تسلیحاتی و مهمات، به‌ویژه مهمات توپخانه‌ای متمرکز شوند. خرید گسترده موشک‌های کروز «تاروس»، تانک‌های «لئوپارد2» و نیز نفربرهای زرهی حمل‌ونقل «باکسر» جملگی نشان می‌دهد که کشورهای اروپایی وقوع یک نبرد زمینی تمام‌عیار میان خود و روس‌ها در آینده‌ای نه‌چندان دور را منتفی نمی‌دانند. جنگ اوکراین، حتی اگر در همین لحظه پایان یابد، منجر به عملگراتر‌شدن طرفین مناقشه (روسیه و ناتو) در قبال هرگونه بحران جدید شده است. به‌عبارت بهتر، وقوع جنگ منجر به محافظه‌کار‌تر‌شدن طرفین نشده است!
حتی برخی استراتژیست‌های نظامی در آلمان پیشنهاد داده‌اند که تولید انبوه تانک ضد‌هوایی «گپارد» که در جنگ اوکراین مؤثر واقع شده، مورد توجه همه اعضای ناتو قرار گیرد.
برخی کشورهای اروپایی مانند فرانسه و انگلیس نیز با توجه به توانایی خاص روسیه در جنگ هوایی، اکثر تمرکز خود را روی تقویت توان پهپادی و موشکی خود گذاشته‌اند. برخی دیگر از کشورها نیز روی تغییر استراتژی‌های کلان جنگ احتمالی جدید با روس‌ها تأکید دارند؛ جایی که قواعد کلاسیک جنگ باید با قواعد نوظهور و نوین جایگزین شود. منازعه جدید می‌تواند در حوزه بالتیک یا نوردیک آغاز شود؛ یعنی دقیقا نقاطی حساس و راهبردی که تحرکات ناتو در آنها به نقطه اوج خود رسیده است. لیتوانی و لهستان 2کشوری هستند که به‌صورت جدی، خود را میادین بعدی نبرد با روسیه در خاک اروپا تلقی می‌کنند. چینش این موارد در کنار یکدیگر، بیانگر ارتقای سطح تهدیدات راهبردی- نظامی در اروپا و درنتیجه، افزایش احتمال جنگی دیگر در قاره سبز است.
