ضرورت ایجاد یک شهرک بازیافت

در همه این سال‌ها استفاده از زباله‌سوز یا آموزش تفکیک زباله از مبدأ، انتقال زباله و مواردی از این دست به‌عنوان راهکار معضل زباله‌های شمال مطرح شده است. اما عضو هیأت مدیره و دبیر انجمن علمی مهندسی و مدیریت پسماند ایران معتقد است ابتدا باید به ارزش زمین فکر کرد. علیرضا عسگری درباره راهکارهای عملیاتی حل معضل زباله در شمال می‌گوید: «من شخصا معتقدم ارزش زمين شهرهای شمالی اینقدر زیاد است که یک گرم پسماند نباید دفن بشود. این نظر شخصی من است که پسماند باید جابه‌جا شود. سیستم حمل‌ونقل قطار می‌تواند کمک کند. در شمال صحبت از جنگل‌های چند ده میلیون ساله است که هر مترش ارزش بالاتری از طلا دارد.» او معتقد است نقاطی که پسماند باید به آنجا رود، جای بحث و مطالعه دارد.

مسیر اشتباه گذشته را نرویم
پسادکتری مهندسی محیط‌زیست و مدیریت پسماند هم درباره جبران تمام کم‌کاری‌های سال‌های قبل و جبران آن در سال‌های پیش‌رو می‌گوید: «افراد زیادی در بحث مدیریت پسماند ذینفع هستند. تمرکز را بر زباله‌سوزی گذاشته‌اند. ببینید در رشت 800تن پسماند تولید می‌شود که رطوبت بالای ۹۵ درصد دارد. 70درصد آن پسماند‌تر است. زباله‌سوز 600تنی هم قرار است همه این موارد را با هم بسوزاند. بعد از آن می‌خواهیم چه چیزی تولید کنیم؟ همین الان باید ۴ هزار میلیارد تومان هزینه کنیم تا زباله‌سوز داشته باشیم. در نوشهر زباله‌سوز راه انداختیم، می‌گویند این زباله‌سوز را نمی‌خواهیم. پس نه بحث پول است و نه زباله‌سوز.»
ابوعلی گلزاری با تأکید بر مسیرهای اشتباه در گذشته توضیح می‌دهد: «بهترین راهکار فقط انتقال پسماند و فقط هم با قطار است. در گیلان 2000تن پسماند تولید می‌شود، 1200تن در سمت سراوان دفن می‌شود. ایستگاه قطار هم داریم. ترافیک هم نداریم. در حال حاضر پسماند از فومن، شفت، صومعه‌سرا و... به سمت سراوان می‌آید و در مسیر باران می‌خورد، شیرابه‌ها بیشتر می‌شود و آلودگی‌ها هم بیشتر می‌شود درحالی‌که انتقال هزار تا 2هزار تن پسماند با قطار آسان است.»
عضو هیأت مدیره و دبیر انجمن علمی مهندسی و مدیریت پسماند ایران هم مانند گلزاری درباره زباله‌سوز نظر منفی دارد و معتقد است خروجی گازهای حاصل از زباله‌سوزی روی اکوسیستم جنگل‌های شمال تأثیر دارد. او می‌گوید: «در کشورهای اروپایی هم پسماندسوزهست اما سیستم‌های کنترلی نظارتی به قدری دقیق است که خروجی آن روی مردم اثری نمی‌گذارد. نکته دیگر اینکه ترکیب پسماند کشور ما 70درصد ‌تر است، اما در کشور اروپایی 70درصد خشک است.»


زباله‌ها را کجا ببریم؟
ابوعلی گلزاری، پسادکتری مهندسی محیط‌زیست و مدیریت پسماند درباره مقصد پیشنهادی برای انتقال پسماند شمال می‌گوید: «مرز قزوین و گیلان با منطقه مسکونی فاصله دارد. سطح آب‌های زیرزمینی به‌شدت پایین است. مثلا روزی ۲۰۰۰ تن پسماند در این محل انباشت و ‌ بازیافت می‌شود. جایی که 2هزار تن پسماند باشد، شرکت‌های خصوصی برای سرمایه‌گذاری می‌آیند. شهرک باید جایی باشد که آسیب محیط‌زیستی نداشته باشد.آسیب‌هایی که دقیقاً در جنگل هیرکانی هست را نداشته باشد.»
علیرضا عسگری، عضو هیأت مدیره و دبیر انجمن علمی مهندسی و مدیریت پسماند ایران هم درباره محل انتقال پسماند می‌گوید: «دانشگاه علم‌وصنعت درباره همین محل انتقال پسماند سمت لوشان مطالعاتی هم انجام داده است، اما اینکه چرا پسماند منتقل نمی‌شود، واقعا سؤال است.»  جمع‌بندی بحث به انتقال پسماند در شهرک پسماند رسید، اما اینکه این روش هنوز به اجرا درنیامده علت‌هایی دارد که علیرضا عسگری به‌عنوان جمع‌بندی می‌گوید: «پسماند در شمال هم از سوی مردم محلی و هم از سوی گردشگر تولید می‌شود. لازم است اتاق فکر با حضور افراد آگاه و دلسوز تشکیل شود و گردشگر هم در مدیریت پسماند مشارکت کند. وقتی صحبت از آموزش است، باید همه مدیریت پسماند را آموزش ببینند تا آموزش از کودکی برای بچه‌ها نهادینه شود.»

همراهی مردم
مردم چطور می‌توانند در این مسیر همراهی کنند؟ گلزاری می‌گوید: «واقعیت ماجرا این است که من به آینده پسماند امیدوار نیستم، زیرا بچه‌هایی را می‌بینم که زباله در جوی آب می‌اندازند و والدین هم واکنشی ندارند. مدیریت پسماند از کودکی با تمرین و ممارست ایجاد می‌شود. پیگیر نوشتن برنامه ملی راهبردی پسماند برای شمال بودیم که نوشته شود، اما نشد. این برنامه باید فراتر از استان‌های شمالی باشد.»
عسگری می‌گوید: «دانش مدیریت پسماند دانش بین بخشی است. اگر قرار است اتاق فکری ایجاد شود، قطعا به حضور روانشناس، مردم‌شناس و طیفی از تخصص‌های مختلف کنار هم نیاز داریم که برنامه راهبردی بنویسند.»‌