سبقت از مرگ

لیلا شریف- روزنامه‌نگار

گوشه‌ای از خیابان و کوچه‌های شهر از دستشان در امان نمانده است و موتوسواران متخلف نه‌تنها جان عابران شهر را به لب آورده‌اند بلکه با ویراژ‌های مرگ‌آور، جان خود را کف دستشان گذاشته‌اند. نمودار آمار مرگ‌ومیر موتورسوارها و میزان تخلف رانندگان این وسیله، سال‌هاست که با یک شیب تند رو به بالا در حرکت است، اما هنوز هشدارها از خطر مرگ، گوش شنوایی ندارد و نیم نگاهی به رده سنی جان‌باختگان نشان می‌دهد که موتورسیکلت هنوز هم قاتل جوانان است.

محبوب اما خطرناک
علاقه به موتورسیکلت در کنار ثبت آمار ۱۳میلیون و ۵۰۰هزار موتورسیکلت در سطح کشور نشان می‌دهد که باید منتظر ثبت رکوردی جدید در مورد تعداد موتورسوارها بود؛ چون ترافیک شهرهای بزرگ و گرانی خودرو دلیل قانع‌کننده‌ای است که هر شهروندی سراغ گزینه موتورسواری برود. برای درک میزان علاقه ایرانی‌ها به موتور می‌توان به اطلاعات سرهنگ وحیدرضا بای، رئیس مرکز تحلیل داده‌های پلیس راهور فراجا تکیه کرد: « تقریباً ۵۰ درصد از خانواده‌های ایرانی دارای خودروی شخصی هستند و بیش از ۹۰ درصد حمل‌ونقل بار و مسافر در کشور با استفاده از وسایل نقلیه موتوری انجام می‌شود.»

جوانمرگ شدن، پشت موتور
«براساس آمار و تحلیل‌های صورت‌گرفته، در تصادفات نوروزی سال 1404، 37درصد از جان‌باختگان موتورسوار 20تا 30ساله و 16درصد زیر 20سال بوده‌اند.» ارائه این آمار از سوی سرهنگ کشیر، معاون اجتماعی پلیس راهور تهران بزرگ، زنگ خطر را برای نسل جوان به صدا درآورد و به این ترتیب باید گفت که 53درصد آمارهای مرگ‌ومیر موتورسواران تهران در این بازه زمانی به نام جوانان زیر 30سال ثبت شده است. پیش از این نیز پزشکی قانونی این آمار را اعلام کرده بود:

مکث
حوادث رانندگی؛ پاشنه آشیل سیاست‌های جوانی جمعیت
شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس: مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادفات بر رشد جمعیت اثر دارد و به جرأت می‌توان گفت که یکی از عوامل کاهش جمعیت در ایران مربوط به مرگ‌ومیرهای زودرس مانند تصادفات است که در جوانی و میانسالی رخ می‌دهد. چنین مرگ‌ومیرهایی موجب می‌شود تا امید به زندگی کاهش پیدا کند و رشد جمعیت تحت‌تأثیر قرار بگیرد.
اگر بخواهیم براساس آمار و ارقام از درصد اثرگذاری تصادفات بر رشد جمعیت صحبت کنیم، باید بگویم از میان آمار کلی 400هزار فوتی سالانه در ایران، 20‌تا‌30هزار نفر به ‌دلیل تصادف کشته می‌شوند و به این ترتیب باید گفت که تصادفات نزدیک به 7 الی 8درصد بر رشد جمعیت تأثیر منفی دارد. بارها به مسئولان و نهادهای فعال در حوزه جوانی جمعیت تذکر داده‌ایم که شما برای جوانی جمعیت هزینه و تلاش می‌کنید، اما وقتی قرار است که یک بچه به دنیا بیاید به‌دلیل نبود زیرساخت‌های درست در تصادف و آلودگی زیست‌محیطی از بین برود، فایده‌ای ندارد.
باید مرگ‌ومیرهای ناشی از حوادث را به حداقل رساند تا سیاست‌های جوانی جمعیت اثرگذاری داشته باشند. دلایل مختلفی مانند کیفیت‌ خودروها، عدم‌ایمنی جاده‌ها، نبود فرهنگسازی، قانون‌گریزی مردم و... دست به‌دست هم می‌دهند تا آمار فوت افزایش پیدا کند.
در رابطه با موتور هم باید گفت که آمار استفاده از این وسیله نقلیه به‌شدت افزایش پیدا کرده است و با توجه به اینکه جوانان از این وسیله نقلیه بیشتر استفاده می‌کنند، تلفات هم در رده سنی جوانان است؛ این اتفاق جای تأمل دارد؛ چرا که چنین روندی در نقطه مقابل سیاست‌های افزایش جمعیت قرار می‌گیرد.
اگر مسئله کشته شدن افراد به‌دلیل استفاده از وسیله نقلیه‌ای مانند موتورسیکلت حل و فصل شود، این موضوع می‌تواند بر سیاست‌های جوانی جمعیت اثر‌گذار باشد؛ در واقع سیاستگذار برای پیشبرد هدف خود در مسیر افزایش جمعیت کشور، نه تنها باید به سیاست‌های تشویقی نگاه کند بلکه برای مشکلاتی مانند فوت افراد به‌دلیل استفاده از موتورسیکت نیز چاره‌اندیشی داشته باشد؛ باید یک نگاه دوجانبه‌ وجود داشته باشد؛ اگر تنها برای بودجه جوانی جمعیت برنامه‌ریزی شود و از زیربناها غفلت کنیم، نتیجه‌ای به‌دست نخواهد آمد.

پیشتاز در مرگ‌ومیر
کمتر موتورسواری هست که خود را پایبند به قانون بداند و همین نگاه موجب شده است تا آمارهای بالایی در تصادف و مصدومیت با نام موتورسواران گره بخورد؛ درست مانند آماری که سرهنگ فیروز کشیر، معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ اعلام کرد:  « در 20روز ابتدایی فروردین سال 1404 یک‌هزار و 145فقره تصادف با محوریت موتورسیکلت‌ها رخ داده است.»
برای داشتن دید کلی از آمار و ارقام تصادف موتورسوارها در کشور بهتر است نیم‌نگاهی به آمار ارائه شده از سوی پزشکی قانونی در فاصله زمانی سال‌های 1396تا 1400داشت: