مذاکرات در کانون بحث و نظر خزر در حاشیه نگرانی‌ها

سیده‌زهرا عبداللهی؛ روزنامه‌نگار

جلسه علنی یکشنبه ۲۴ فروردین، برای نمایندگان مجلس دوازدهم، تنها یک روز کاری دیگر نبود. هم دریای خزر روی میز آمد، هم مذاکرات عمان؛ هم از توسعه گفتند، هم از انسجام داخلی. صحن دیروز بهارستان، جلوه‌ای فشرده از نبض تند تحولات سیاست داخلی و خارجی بود.

در نخستین بخش این نشست، بررسی لایحه‌ای با ابعاد فرامنطقه‌ای در دستور کار قرار گرفت؛ «پروتکل ارزیابی اثرات زیست‌محیطی فرامرزی» که پیوستی از کنوانسیون چارچوب حفاظت از محیط زیست دریای خزر است. نمایندگان با این لایحه که متعهد می‌سازد کشورهای حاشیه خزر پیش از اجرای هر طرح عمرانی یا صنعتیِ با پیامدهای احتمالی برای سایر کشورها، ارزیابی کامل زیست‌محیطی ارائه دهند، موافقت کردند. این ارزیابی باید به دبیرخانه کنوانسیون و کشورهای عضو ارسال شود و هدف آن جلوگیری از آسیب‌های برگشت‌ناپذیر به اکوسیستم شکننده خزر است.
در خلال بحث درباره این لایحه، رحمت‌الله نوروزی، نماینده مردم علی‌آباد کتول، از فرصت بهره‌برداری‌نشده خزر گلایه کرد و گفت: «ما نباید تنها به امضای اسناد اکتفا کنیم؛ باید براساس همین کنوانسیون‌ها، اقدام اساسی کنیم.» او همچنین یادآور شد که موضوع تعطیلی پنج‌شنبه‌ها که در مجمع تشخیص مصلحت نظام رد شده بود، قرار بود این هفته در مجلس مطرح شود؛ اما همچنان در بلاتکلیفی قرار دارد.

نطق‌های تند در آستانه فصل تازه اقتصاد و سیاست
در ادامه جلسه، ناطقان پیش از دستور، صحن مجلس را به تریبونی برای بیان دغدغه‌های اجتماعی و اقتصادی بدل کردند. حسین موسوی از لزوم «تحول ساختاری در اقتصاد ملی» سخن گفت. یعقوب علیپور اقدم، نسبت به پدیده فامیل‌سالاری در انتصابات هشدار داد و خواستار جلوگیری از آن شد. غلامرضا میرزایی از دولتمردان خواست «اقتصاد کشور را از وضعیت فعلی نجات دهند» و محمد قسیم عثمانی، رفع تبعیض را «شاه‌کلید انسجام ملی» توصیف کرد.
در همین فضا، بخشی از جلسه، با تذکری جنجالی از سوی مهدی کوچک‌زاده، نماینده تهران، وارد فاز سیاسی شد. او در انتقاد به مذاکرات اخیر عمان، ادعا کرد مجلس در جریان این رایزنی‌ها نبوده است. اما پاسخ محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس، بی‌درنگ و قاطع بود: «شما نمی‌توانید از طرف مجلس سخن بگویید. مجلس حتماً در جریان بوده و هیچ اقدامی خارج از مسیر قانونی انجام نشده است.»
این اظهارات، واکنش فوری برخی دیگر از نمایندگان را نیز در پی داشت. مهرداد لاهوتی، سخنگوی فراکسیون مستقلین ولایی، در دفاع از روند مذاکرات گفت: «مقام معظم رهبری دستور و موافقت خود را اعلام کردند. مذاکرات عمان تا امروز عزتمندانه پیش رفته و باید از تیم مذاکره‌کننده حمایت کرد.»
این موضع، با حمایت چند نماینده دیگر نیز همراه شد. احمدفاطمی با انتقاد از منتقدان تندرو گفت: «نسبت‌دهندگان ناروا به تیم دیپلماسی، وحدت‌شکن هستند.» حسن قشقاوی هم افزود: «عملکرد تیم مذاکره‌کننده قابل دفاع است و همه باید تابع رهبری باشیم.» اسحاقی از رئیس مجلس خواست: «اجازه ندهد تیم مذاکره‌کننده از خطوط قرمز عبور کند» و رنجبر نیز تأکید کرد: «کشور بیش از هر زمان به انسجام نیاز دارد.»

لوایح روی میز؛ از کانتینرهای مشترک تا سرباز قهرمان
در بخش مصوبات، مجلس با کلیات و جزئیات چند لایحه بین‌المللی موافقت کرد. نخست، لایحه معاضدت حقوقی متقابل در امور مدنی میان ایران و ونزوئلا به تصویب رسید؛ توافق‌نامه‌ای با هدف تسهیل همکاری‌های حقوقی بین دو کشور.
همچنین نمایندگان، با الحاق ایران به موافقتنامه استفاده مشترک از واگن‌ها و کانتینرهای متعلق به کشورهای مشترک‌المنافع شامل آذربایجان، گرجستان، لتونی، لیتوانی و استونی موافقت کردند؛ تصمیمی در جهت تقویت همکاری‌های لجستیکی منطقه‌ای.
کلیات لایحه اصلاح تبصره ۵ الحاقی به ماده واحده قانون «سرباز قهرمان» هم مطرح شد، اما با نظر قالیباف برای بررسی بیشتر به کمیسیون اجتماعی ارجاع داده شد.

تذکراتی با رنگ مطالبه اجتماعی
پایان جلسه علنی نیز با مجموعه‌ای از تذکرات نمایندگان همراه بود؛ خدادادی بر ضرورت «انسجام داخلی» در شرایط فعلی تأکید کرد. کشوری خواستار حمایت فوری از تیم نساجی مازندران شد و پرسید: «چرا فرهنگیان بازنشسته هنوز پاداش پایان خدمت خود را دریافت نکرده‌اند؟»
جمالیان از مشکلات گسترده تولیدگران در فرآیندهای اداری گفت و نماینده شاهین‌دژ پیشنهاد داد: «به هر شهروند روزانه یک لیتر بنزین اختصاص یابد.» نثاری از قطعی‌های مکرر برق گلایه کرد و محمدی خواستار تمرکز در برگزاری مصاحبه‌های استخدامی شد.